Volledige samenvatting met afbeeldingen (vanuit het boek) van de toetsstof van basiskennis, het eerste jaar van toegepaste psychologie, periode 2.
Hoofdstuk 3; biologie en gedrag, hoofdstuk 4; bewustzijn en hoofdstuk 5; sensatie en perceptie.
Hs-3 Biologie en gedrag
Hoe werk het zenuwstelsel?
Het zenuwstelsel is verantwoordelijk voor alles wat we denken, voelen of doen. Het gehele stelsel is
verdeeld in 2 basiseenheden. Het centrale zenuwstelsel (CNS) bestaat uit de hersenen en het
ruggenmerg, die beide veel neuronen bevatten. Het perifere zenuwstelsel (PNS) bestaat uit alle
andere zenuwstellen in de rest van het lichaam. Ze zijn anatomisch gescheiden, maar hun functies
zijn sterk van elkaar afhankelijk. De PNS stuurt informatie naar het CNS, die organiseert en evalueert
die info en geeft het PNS vervolgens de opdracht om specifiek gedrag uit te voeren of lichamelijke
aanpassingen aan te brengen.
3.1 neuronen zijn de bouwstenen van het zenuwstelsel
De bouwstenen van het zenuwstelsel worden neuronen genoemd. Deze cellen ontvangen,
integreren en verzenden informatie in het zenuwstelsel. Netwerken van neuronen die signalen
verzenden en ontvangen, vormen de basis van alle psychologische activiteiten. Neuronen
communiceren niet willekeurig, ze communiceren selectief met andere neuronen om neurale
netwerken te vormen. Deze netwerken ontstaan door genetische beïnvloeding, rijping, ervaring en
herhaaldelijk schieten. Er worden ‘allianties’ gevormd tussen groepen neuronen. Het PNS bevat het
somatische zenuwstelsel, dat betrokken is bij vrijwillig gedrag. En het autonome zenuwstelsel, die
verantwoordelijk is voor de minder vrijwillige acties. Denk aan het regelen van hartslag en
lichaamsfuncties.
Neuronen zijn gespecialiseerd in communicatie. Ze worden aangedreven door elektrische impulsen
en communiceren met andere zenuwcellen door middel van chemische signalen. Tijdens de
ontvangst fase nemen neuronen de chemische signalen op van naburige neuronen. Tijdens de
integratie worden inkomende signalen beoordeeld. Tijdens de overdracht geven neuronen hun eigen
signalen door aan weer andere ontvangende neuronen. De sensorische zenuwen die informatie van
de huid en spieren geven, worden somatosensorische zenuwen genoemd. Andere neuronen
(motorneuronen) zorgen ervoor dat spieren samentrekken en ontspannen, waardoor beweging
wordt geproduceerd. Deze twee soorten neuronen werken samen om beweging te controleren.
,Een typisch neuron heeft 5 structurele gebieden:
1. de dendrieten: detecteren chemische signalen van andere neuronen.
2. het cellichaam/soma: wordt de informatie die via de dendrieten zijn ontvangen, verzameld
en geïntegreerd.
3. de axon: er worden elektrische impulsen verzonden langs een lange smalle uitgroei. Ze
kunnen een paar centimeter zijn tot meer dan een meter lang.
4. terminale knoppen: zitten aan het einde van de axon. Ze versturen de chemische signalen
van het neuron naar de synaps.
5. de synaps: hier vindt de chemische communicatie plaats. Neuronen raken elkaar niet aan,
maar ze communiceren door chemicaliën naar deze spleet te sturen. Het is een kleine
opening tussen de terminale knoppen en de dendrieten van het ontvangende neuron.
Het buitenoppervlak van een neuron is een membraan. Hier bewegen sommige stoffen in en uit het
membraan en andere stoffen niet. Op het membraan bevinden zich ionenkanalen. Deze poriën laten
ionen de cel in en uit wanneer het neuron signalen door de axon verzendt. Ionen zijn elektrisch
geladen moleculen (positief of negatief geladen). Door de beweging van ionen te regelen, speelt het
membraan een belangrijke rol bij communicatie.
Het neuron reageert door elektrisch te veranderen en vervolgens chemische signalen door te geven
aan andere neuronen. Een actiepotentiaal (neuron vuren) is het elektrische signaal dat langs de axon
gaat. Dit signaal zorgt ervoor dat de terminale knoppen chemicaliën vrijgeven die signalen naar
andere neuronen verzenden. Wanneer een neuron rust, is de elektrische lading binnen en buiten het
membraan anders. Dit verschil is het rustmembraan potentiaal. Dit verschil in lading ontstaat
doordat de verhouding tussen negatieve en positieve ionen in het neuron groter is dan daarbuiten.
Daarom is de elektrische lading in het neuron iets negatiever dan de elektrische lading buiten (-70
millivolt). Wanneer een neuron binnen meer negatieve ionen heeft dan buiten, wordt dit beschreven
dat het neuron gepolariseerd is. Natrium ionen en kalium ionen dragen bij aan het rustmembraan
potentieel van een neuron. Deze zijn belangrijk voor discussie. Ionen passeren het neuron membraan
bij de ionenkanalen. Elk kanaal komt overeen met een specifiek type ion. Zo is er een kanaal voor
natrium ionen en kalium ionen. De stroom door elk kanaal wordt gecontroleerd door een
poortmechanisme. Het membraan laat sommige ionen gemakkelijker passeren dan andere. Mede als
gevolg van deze selectieve permeabiliteit van het celmembraan bevindt zich meer kalium dan
natrium in het neuron. Een ander mechanisme in het membraan dat bijdraagt aan polarisatie is de
natrium-kaliumpomp. Deze pomp verhoogt het kaliumgehalte en verlaagt het natrium in het neuron,
een activiteit die helpt om het potentieel van het rustende membraan te behouden.
, Door de polarisatie te beïnvloeden, vertellen chemische signalen het neuron of het moet vuren. De
signalen bestaan uit 2 soorten: prikkelende en remmende. Prikkelende signalen depolariseren het
celmembraan (verlagen de negatieve lading in de cel). Hierdoor vergroot de kans dat het neuron
vuurt. Remmende signalen hyper polariseren de cel (verhoging van negatieve lading in de cel).
Hierdoor wordt de kans kleiner dat het neuron vuurt. De afvuurdrempel van een neuron is -55
millivolt. Hierna wordt het actiepotentiaal geactiveerd. Wanneer een neuron vuurt, gaan de
natriumpoorten in het celmembraan open. Door de open poorten kunnen natriumionen het neuron
binnendringen. Hierdoor wordt de binnenkant positiever geladen dan de buitenkant. Iets later gaan
de kaliumkanalen open om de kalium ionen in het celmembraan naar buiten te laten stromen. Deze
verandering van negatieve naar positieve lading in het neuron is de basis van het actiepotentiaal.
Naarmate de cel vuurt, wordt de lading dus positiever. Door natuurlijk herstel keert de lading weer
terug naar zijn lichte negatieve rusttoestand.
Wanneer een neuron afvuurt, beweegt de depolarisatie van het celmembraan zich als een golf langs
het axon. Natrium ionen stromen door de kanalen, waardoor de aangrenzende natriumkanalen
openen. Het actiepotentiaal beweegt zich langs de axon naar de terminale knoppen. Door de
myeline-omhulling die veel axonen omhult gaat dit heel snel. Deze omhulling is opgebouwd uit
gliacellen. Op de axon bevinden zich ook de knooppunten van Ranvier. Het actiepotentiaal wordt bij
ieder knooppunt opgeladen. Bij mensen met MS is de myeline er niet. Een neuron werkt als een
lichtschakelaar. Hij vuurt namelijk wel of niet. Het alles-of-niets principe dicteert dat een neuron elke
keer met dezelfde potentie vuurt. Het kan niet worden omschreven als zwak/sterk. Wel is het hoe
sterker de stimulatie, hoe vaker het neuron actiepotentialen afvuurt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaraBünoHeslinga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
