Emoties en motivatie
Hoofdstuk 10
Wat zijn emoties?
Emotie: een onmiddellijke, specifieke reactie op omgevingsgebeurtenissen of interne
gedachten, die positief of negatief kan zijn.
Kenmerken:
- Emoties hebben meestal een triggerende gebeurtenis.
- Ze veroorzaken veranderingen in denken en gedrag.
- Soms worden emoties aangeduid als ‘affect’.
3 componenten van Emoties:
- Fysiologisch Proces Snelle hartslag, zweten.
- Gedragsreactie Wijdopen ogen en mond.
- Cognitieve Beoordeling De interpretatie van de situatie en lichamelijke
toestanden, zoals "ik ben bang!".
Verschil tussen Gevoel en Emotie:
- Gevoel (Feeling): De subjectieve ervaring van de emotie (bijv. bang zijn), maar
niet de emotie zelf.
- Stemmingen: Langdurige emotionele toestanden zonder een identificeerbare
trigger. Mensen met een goede of slechte bui hebben vaak geen idee waarom ze
zich zo voelen; stemmingen verwijzen naar vage gevoelens over hoe men zich op
een bepaalde manier voelt.
, 10.1 Emoties variëren in valentie en opwinding
Primaire Emoties: Aangeboren, evolutionair adaptief en universeel, gedeeld door
verschillende culturen. Voorbeelden: Woede, angst, verdriet, walging, geluk, verrassing
en minachting.
Secundaire Emoties: Mengsels van primaire emoties, gevoelens over emoties of
emoties gerelateerd aan cultureel specifieke waarden.
Voorbeelden: Schuld (een combinatie van boosheid op jezelf en angst), jaloezie, trots,
liefde, tevredenheid.
Culturele Waarden: Gevoelens zoals respect, eer en sociale achting.
Dimensies van Emoties:
Emoties kunnen worden geclassificeerd volgens het Circumplex-model, dat emoties
weergeeft langs twee assen:
1. Valentie: Hoe positief of negatief de emotie is.
2. Opwinding: De mate van hersen- en lichaamsactivatie.
Opwinding: Een algemene term die fysiologische activatie of verhoogde autonome
reacties beschrijft.
Sommige secundaire emoties kunnen in tegenspraak zijn met de Circumplex-benadering
(bijv. een bitterzoet gevoel kan zowel blijdschap als verdriet omvatten).
Hersenen en Emoties:
- Geen specifiek hersengebied codeert uitsluitend voor valentie of opwinding; deze
dimensies zijn verspreid over zowel corticale als subcorticale gebieden.
- Onderzoek toont aan dat de hersenen in staat zijn om gemengde emoties op te
wekken met kenmerken van zowel positieve als negatieve toestanden.
, Definities Corticale gebieden en subcorticale gebieden van de hersenen:
Spelen een rol bij emotie
Corticale gebieden:
- Locatie Betreffen de hersenschors (cortex), het buitenste laagje van de hersenen.
- Functie Verantwoordelijk voor hogere cognitieve functies zoals bewust denken, redeneren,
taal, planning, en complexe beslissingen. Bij emoties helpen corticale gebieden met de
bewuste ervaring en interpretatie van emoties.
- Voorbeelden
Prefrontale cortex: Betrokken bij het reguleren van emoties en het nemen van
beslissingen op basis van emotionele informatie.
Anterior cingulate cortex: Speelt een rol bij het verwerken van emoties en het
controleren van emotionele reacties.
Subcorticale gebieden:
- Locatie Bevinden zich dieper in de hersenen, onder de cortex.
- Functie Verantwoordelijk voor meer basale, automatische functies en directe emotionele
reacties. Ze zijn belangrijk voor de onbewuste, automatische verwerking van emoties.
- Voorbeelden
Amygdala: Speelt een sleutelrol bij de verwerking van angst en andere sterke
emoties, zoals woede.
Hypothalamus: Reguleert lichamelijke reacties op emoties, zoals hartslag en
stressreacties.
Hippocampus: Betrokken bij geheugen en het opslaan van emotioneel geladen
herinneringen.
In samenspel zorgen corticale en subcorticale gebieden ervoor dat we emoties zowel
- Bewust ervaren
- Als automatisch reageren op prikkels.