Boek: Kern van het internationaal publiekrecht
Druk: Negende druk
Auteurs: André Nollkaemper
Samenvatting geschreven door: Lin Lindenbergh
Universiteit: Open Universiteit
Opleiding: Bachelor Rechtsgeleerdheid
Vak: Inleiding internationaal recht
Schooljaar: 2023 – 2024
Lin Lindenbergh
1
Open Universiteit
Inleiding Internationaal recht
2023/2024
, Leerdoelen module 1: inleiding in het internationale recht
Hoe is internationaal recht ontstaan?
Ontwikkeling internationaal recht:
- 1648: vrede van Westfalen.
o Maakte een einde aan de dertigjarige en tachtigjarige oorlog door middel van meerdere
verdragen.
o 300 politieke eenheden ontworstelden zich aan het gezag van het Heilige Roomse Rijk en de
Kerkelijke Staat. Er werd afgesproken om het beginsel van territoriale integriteit te
respecteren en werden onafhankelijk.
o Er ontstond systeem van soevereine en gelijke staten die niet langer waren onderworpen aan
een hoger gezag.
- 1783: de Verenigde Staten werd onafhankelijk en trad toe in het Europese stelsel.
- 1600 – 1800: tijdperk van kolonisatie waarbij Nederland een belangrijke rol speelde.
o Via de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en West-Indische Compagnie (WIC).
o Oefenden koloniaal gezag uit in (delen van) wat nu: Zuid-Afrika, Sri Lanka, India, Indonesië,
Ghana, Brazilië en Suriname is.
o Kolonisatie gaf het internationaal publiekrecht in geografische zin een mondiaal karakter.
o Internationaal publiekrecht bleef vooral Europees internationaal publiekrecht.
- 1916: zelfbeschikking wat werd gepropageerd door de Amerikaanse president Wilson.
o Alle volkeren kregen het recht om over hun eigen lot te beschikken.
- 1945: zelfbeschikking werd aanvaard als rechtsbeginsel in het Handvest van de Verenigde Naties.
o Koloniale rijken van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Spanje, Portugal, België, Italië en
Nederland werden ontmanteld.
o Aantal staten van 50 na de Tweede wereldoorlog steeg naar ruim 190 in 2022.
- 1989: val Berlijnse muur en einde van de Sovjet-Unie.
o Leidde tot een verdergaande groei in wereldwijde handel in investeringen, tot de
verspreiding van technologie, maar leidde ook tot een schijnbare “samenkomst/toenadering”
rond westerse ideeën als democratie en mensenrechten.
Waar ligt de oorsprong van het moderne internationale publiekrecht?: in de erkenning van soevereiniteit van
staten en in het netwerk van onderlinge rechtsbetrekkingen dat tussen deze soevereine staten ontstond.
Wat zijn de aard en kenmerken van het internationale recht?
Omschrijving internationaal publiekrecht: regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Het kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen (vooral staten en
internationale organisaties) en biedt een juridisch kader waarbinnen zij deze bevoegdheden uitoefenen.
Hoe wordt bepaald of het internationaal recht of nationaal recht is?: de rechtsbron waaruit de regel
voortvloeit.
Rechtsbronnen van internationale rechtsorde:
- Gewoonterecht (recht dat ontstaat uit de praktijk van staten in combinatie met een rechtsovertuiging)
- Verdragen
- Besluiten van internationale organisaties
- Algemene rechtsbeginselen
Nederlandse organen die Nederlands recht toepassen:
- Rechtbanken
- Gerechtshoven
Internationale organen die internationaal recht toepassen:
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
- Internationaal Strafhof (ISH)
- Internationaal Gerechtshof (IGH)
Lin Lindenbergh
2
Open Universiteit
Inleiding Internationaal recht
2023/2024
, Hoe verhoudt het internationale recht zich tot het Nederlandse recht?
Wat zegt de Nederlandse Grondwet over internationaal recht?:
- De regering heeft de taak om de ontwikkeling van de internationale rechtsorde te bevorderen (art. 90
Gw).
- Burgers moeten zich houden aan bepalingen van verdragen en besluiten van volkenrechtelijke
organisaties die bekend zijn gemaakt door de regering (art. 93 Gw).
- De Nederlandse rechter past bepaalde internationale rechten en verplichtingen rechtstreeks toe
waardoor bij botsing van het internationale recht en nationaal recht, het internationale recht voorrang
heeft (art. 94 Gw).
Waarom kunnen regels van nationaal recht geen juridische betekenis hebben in de internationale
rechtsorde?:
- Als nationaal recht bindend effect zou hebben in de internationale rechtsorde, dan zou één staat
internationale rechtsregels kunnen vaststellen met rechtsgevolgen voor andere staten.
- Wel kunnen nationale rechtsregels bouwstenen zijn voor het proces van internationale rechtsvorming.
Wat betekent de formele scheiding tussen internationale en de nationale rechtsorde?:
- Dat internationaal recht niet kan bepalen welke rechtsgevolgen het heeft in de nationale rechtsorde.
- De rechtsgevolgen van internationaal recht in de nationale rechtsorde worden uitsluitend bepaald
door nationaal recht.
Organisatie van de internationale rechtsorde en de nationale rechtsorde
Internationale rechtsorde Nationale rechtsorde
Decentraal gezag Gecentraliseerd gezag
Centraal gezag is zwak ontwikkeld Publiek gezag wordt uitgeoefend door de overheid
namens en ten behoeve van de gemeenschap
Publiek gezag wordt niet uitgeoefend door boven de Alle rechtssubjecten zijn onderworpen aan het
partijen staande instituties, maar vooral door de publieke gezag van de staat
staten zelf. Zij vormen de belangrijkste ‘leden’ van
de internationale gemeenschap.
De staat is bevoegd de wet te stellen en bezig
geweldsmonopolie om de wet te handhaven
Lin Lindenbergh
3
Open Universiteit
Inleiding Internationaal recht
2023/2024
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lin1991. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.