Hoofdstuk 4: Sociale perceptie: hoe we andere mensen waarnemen
en begrijpen
Sociale perceptie: de manier waarop we ons een indruk vormen van en conclusies
trekken over andere mensen. Een belangrijke informatiebron die we bij sociale
perceptie gebruiken is non-verbale communicatie: gezichtsuitdrukkingen, manier van
bewegen en stemgeluid.
4.1 Non-verbale communicatie
Onze non-verbale communicatie voorziet anderen van een overvloed aan informatie
over ons. Op onze beurt gebruiken wij de non-verbale signalen van anderen om iets
over hen te weten te komen.
Non-verbale communicatie: manier waarop mensen opzettelijk of onopzettelijk
communiceren zonder woorden, non-verbale signalen zijn onder meer
gelaatsuitdrukkingen, stemgeluid, gebaren, lichaamshouding en -beweging,
aanraking en oogcontact.
Non-verbale signalen vervullen meerdere functies in de communicatie. Zij helpen
ons onze emoties, attitudes en persoonlijkheid tot uitdrukking te brengen en die bij
anderen op te merken.
4.1.1 Gezichtsuitdrukkingen van emoties
De belangrijkste vorm van non-verbale communicatie is de gezichtsuitdrukking.
Evolutie en gelaatsuitdrukking
Darwins onderzoek naar gelaatsuitdrukkingen heeft op vele terreinen grote invloed
gehad. Zijn stelling is dat de manier van uitdrukken van de belangrijkste emoties
universeel is: alle mensen coderen deze emoties op dezelfde manier, ze drukken ze
op dezelfde manier uit. Met vergelijkbare accuratesse kunnen alle mensen emoties
decoderen, of interpreteren. Darwins stelling luidde dat gelaatsuitdrukkingen
overblijfselen zijn van fysiologische reacties die ooit buitengewoon nuttig waren.
Coderen: het vormgeven van de communicatieve boodschap; de zender codeert
gedachten en gevoelens naar woorden, beelden en/of lichaamstaal.
Decoderen: het vertalen van de communicatieve boodschap door de ontvanger; de
ontvanger moet de boodschap decoderen om die te kunnen begrijpen.
Had Darwin gelijk toen hij stelde dat gelaatsuitdrukkingen van emoties universeel
zijn? Het antwoord lijkt overwegend 'ja' voor de uitdrukkingen van de zes
belangrijkste emoties: woede, blijdschap, verrassing, angst, afschuw en verdriet.
Waarom is decoderen soms moeilijk?
Het accuraat decoderen van gezichtsuitdrukkingen is gecompliceerd. Er is ten eerste
vaak sprake van vermenging van affect: een gelaatsuitdrukking waarin een deel
, van het gezicht de ene emotie uitdrukt, terwijl een ander deel van het gezicht een
andere emotie uitdrukt.
Ten tweede kunnen aspecten van dezelfde gezichtsuitdrukking verschillende
implicaties hebben, afhankelijk van de context en andere signalen. Onderzoek laat
bijvoorbeeld zien dat het decoderen van gezichtsuitdrukkingen varieert, afhankelijk
van de richting van de blik.
4.1.2 Cultuur en de vormen van non-verbale communicatie
Elke afzonderlijke cultuur heeft haar eigen kenmerkende manifestatieregels, die
bepalen wat voor soort emotionele uitdrukkingen mensen moeten laten zien. Denk
bijvoorbeeld aan de westerse culturele normen waar lange tijd huilen bij mannen
werd ontmoedigd. Ook het elkaar in de ogen aankijken tijdens een gesprek wordt in
verschillende culturen verschillend beoordeeld.
Emblemen: non-verbale symbolische handelingen die een specifiek verbale
betekenis hebben die de meeste leden van een (sub)cultuur herkennen. Een
voorbeeld is de opgestoken middelvinger. Het belangrijkste kenmerk van emblemen
is het feit dat ze niet universeel zijn; elke cultuur heeft haar eigen emblemen
ontwikkeld en die zijn niet per se begrijpelijk voor mensen uit andere culturen.
Slechts een kleine groep emblemen coderen mensen uit verschillende culturen op
een vergelijkbare manier. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het non-verbaal aangeven
dat je wilt roken.
Via non-verbale communicatie kunnen we veel leren over mensen, inclusief hun
attitudes, emoties en intenties. In sommige gevallen, zoals bij het uiten van de
belangrijkste emoties, zijn de conclusies die mensen trekken op grond van deze
stukjes sociale gegevens redelijk consistent in verschillende culturen. In andere
gevallen, zoals bij oogcontact, persoonlijke afstand en gebaren, leggen mensen uit
verschillende delen van de wereld dezelfde non-verbale informatie op een andere
manier uit.
4.2 Eerste indrukken: snel en hardnekking
Uiterlijk en non-verbale communicatie zijn factoren die een rol spelen bij eerste
indrukken. Onderzoek laat zien dat we onze eerste indrukken louter op grond van
gezichtsuitdrukkingen vormen binnen 100 milliseconden.
Onderzoek toont aan dat het type gezicht dat iemand heeft, invloed kan hebben op
hoe goed en snel we emoties herkennen.
Het is verbluffend hoe een beperkte blootstelling aan anderen voldoende is om een
betekenisvolle eerste indruk te vormen over hun capaciteiten of persoonlijkheden.
Thin-slicing: betekenisvolle conclusies trekken over eigenschappen van anderen of
producten op grond van extreem kortdurende uitingen van hun gedrag of
eigenschappen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiki95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
