Samenvatninhoofdstukn6nPosttaumaaschensttessstootn sn
Hetnonbesptokennlatennvannschokkendeniebeutten ssennkannonieconttoleetdenhetbelev nienn
vetootzakennennd enkunnenneenneetstenopstapnvotmennnaatnPTSS.nOntw kkel ninetvannkannn etnalleenn
vootspeldnwotdenndootndenetnstnvannhetnttaumanmaatn snooknafankel iknvanndenkenmetkennvannhetn
k ndnenndensoc alensteunnnanhetnttauma.nDenklachtennmoetenntennm nsten4nwekennbestaannofnnan4n
wekennontstaan.
PTSSnkanniez ennwotdennalsneennabnotmalenteacaenopneennabnotmaleniebeutten snennalsnhetn
tesultaatnvanneenncomplexen ntetacaentussennb oloi sche,npsycholoi schenennsoc alenfactoten.n
DenDSM-4-ct tet anvootnPTSSnz inn(n etnvolled inovetienomen):
AnBettokkenenwetdnblootiesteldnaanneennttaumaaschniebeutennwaatb inmen;n
Slachtofetnwetd,nietu ienwasnofnieconftonteetdnwetd,nwaatb inetnsptakenwasnvannfe tel iknofndte iend
ovetl iden,netnsaienvetwond ninofnbedte i ninvanndene iennfys eken nteit te tnofnd envannandeten;
Ennopnhetniebeutennteaietennmetn ntensenanist,nafit izennofnhopelooshe d.n
BnHetnttaumanwotdtnsteedsnhetbeleefd,ndootnm ddelnvanndtomen,nopdt niendenhet nnet nien,n
plotsel ninvoelennofnhandelennalsofnhetnnunopn euwnbeleefdnwotdt,neenn ntensnpsych schnl idennb in
conftontaaenmetndeniebeutten ssennd enstetknl ikennopndenootsptonkel ike,nl chamel ikenteacaesnb inde
h etvootnienoemdenconftontaae.n
CnEennvoottdutendnvetm idennvannpt kkelsnd enaannhetnttaumandoenndenken,nz chnman festetendn nn
dt envanndenvoliendenu anisvotmen:nvetm idennvanniedachten,nontw ikennvannacav te ten,nplaatsenn
ofnpetsonennhet nnetendnaannhetnttauma.n
DnVoottdutendentekenennvanneenntoestandnvannvethooidenpt kkelbaathe d,nwaakzaamhe d,nz chn
man festetendn nntennm nstentweenvanndenvoliendenu anisvotmen:nslaapptoblemen,nwoede-
u tbatsanien,nconcenttaaeptoblemen.
Ensymptomennbncndnz innlanietndanneennmaandnaanwez i.n
FnDenstootn snvetootzaaktnetnsainpsych schnl idennofneenn npetk ninvannhetnfuncaoneten.
Etnz inntweentypenttauma’s:ntypen1nenntypen2.nTypen1n sneenneenmal ie,nn etnvootz eneniebeutten snenn
typen2n sneennlaninbestaandenofnhethaaldenblootstell ninaannexttemeniebeutten ssennwaatopnhetnk ndn
kannanac peten.nB inslachtofetsnvanntypen2nz innooknvaaknsomatofotme,nd ssoc aaevenstootn ssen,n
botdetl nepetsoonl ikhe dsstootn snennm sbtu knvannm ddelennvootkomend.n
B indezenk ndetennkomennvaaknschuld,nschaamte,nwoedenennwtaaknvoot.nSchuld,nomdatnzenhetnz chzelfn
kwal iknnemen,nschaamtenvanu tneennievoelnvannteleutstell ninb iniebteknaannmoed,nwoedenennwtaakn
omdatndootnhetniewelddad ieniebeutennhunnaitess eteiulaaenwotdtnvetstootd.nEtnkannookneenn
stetkenafweetnvannaitess enz in,nwaatdootnk ndetennz chnetinietemdnennpass efniaanniedtaien.n
Gettaumaaseetdenk ndetennhebbennvaakneenniestootdenbelev nin nnaidnennplaats.nZenhebbenneenn
vettekendnbeeldnvanndenchtonoloi schenvoliotdenvanndeniebeutten ssennaidensnhetnttauma.nDezen
vetteken niennkunnenneennzelfeschetmendenfuncaenhebben,nwantnzenievennhetnk ndnhetnievoelndatn
dens tuaaennoo tnzonbedte iendn snieweest.n
DenPTSS-teacaesnenncop nisttatei eënnvetsch llennpetnleef id.nHetnkanniaannomnaitess e,nfantas eën,n
school-nennleetptoblemen,netc..nOoknopndenaantasanin nnhetnzelfvetttouwennkunnennk ndetenn
vetsch llendnteaieten.nPtovocetendnofniu stntetuiiettokken.n
B indenacutenvotmndutenndensymptomennkottetndanndt enmaanden;nb indenchton schenvotmn3nmaandenn
ofnlaniet.nDenman etnwaatopndenttaumaascheniebeutten ssennwotdennvetwetkt,nbepaaltnof,nwelkenenn
hoenlaninetnsymptomennzullennoptteden.n
Oorzaken
Etnspelennmeetdetenfactotenneenntoln nndenvetklat ninvootnPTSS.nDenvoliendenmodellennwotdenn
iehanteetd: