Samenvatting van de literatuur uit het boek Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht. Het is een samenvatting van week 1 t/m week 5. Geen complete samenvatting dus, alleen week 6 en week 7 ontbreken.
Week 1
H1: Inleiding
Het strafrecht is een van de meest verbeelding sprekende rechtsgebieden en krijgt veel
aandacht in de media. Het strafrecht houdt de samenleving bezig, omdat dit rechtsgebied
sterk verbonden is met zaken als moraal, veiligheid en rechtvaardigheid. Dit spreekt mensen
aan.
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit
hebben gepleegd. Het strafrecht regelt de verhouding tussen burgers en de staat. Een
verdachte wordt, in het strafrecht, dan ook door het Openbaar Ministerie voor de rechter
gesleept.
Het opleggen van een straf dient voornamelijk in twee doelen: vergelding en preventie.
- Vergelding: de dader heeft kwaad afgeroepen over de samenleving en daarom roept
de samenleving kwaad af over hem.
- Preventie: mensen willen geen straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot
straf leidt, zo veel mogelijk proberen te voorkomen.
→ Speciale preventie: een dader die in aanraking is gekomen met een straf, zal de
volgende keer twee keer nadenken voordat hij het opnieuw doet.
→ Generale preventie: ook anderen dan de gestrafte worden afgeschrikt door
opgelegde straffen.
Het rechtsgebied strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen:
- Materieel strafrecht: wat is een strafbaar feit? = bepaalt wat niet is toegestaan
- Formele strafrecht: het strafprocesrecht of strafvordering. = bepaalt welke regels
moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht is
overtreden.
- Sanctierecht: heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen
mogen worden opgelegd en ten uitvoer gelegd.
Commuun en bijzonder strafrecht:
- Commuun strafrecht: het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen
- Bijzonder strafrecht: het strafrecht dat niet in de wetboeken is opgenomen
→ In de bijzondere strafwetten treft men strafbepalingen aan die behoren tot het
materiële strafrecht, maar vaak ook bevoegdheden die behoren tot het formele
strafrecht.
→ Er bestaat ook strafrecht dat geen wet is in formele zin. (APV) Dat is dus bijzonder
strafrecht op gemeentelijk niveau.
Opbouw van het Wetboek van Strafrecht:
- Boek 1: algemene leerstukken van materieel strafrecht
- Boek 2: Misdrijven
- Boek 3: Overtredingen
Opbouw van het Wetboek van Strafvordering:
- Boek 1: Belangrijkste bevoegdheden tijdens opsporingsonderzoek
, - Boek 2: Vervolgingsbeslissing van de OvJ en de hele procedure voor de berechting
van een verdachte door de rechtbank
- Boek 3: Rechtsmiddelen
- Boek 6: Tenuitvoerlegging
→ Boek 4 en 5 zijn minder van belang
Als gevolg van verdragen kan Nederland verplicht zijn om bepaald gedrag strafbaar te
stellen of bepaalde bevoegdheden in het leven te roepen (internationaal recht). Ook wordt
het strafrecht in sterke mate beïnvloed door besluiten van de Europese Unie en door
uitspraken van het Hof van Justitie
H2: Inleiding materieel strafrecht
Een commune strafbepaling bestaat uit:
- Een delictsomschrijving: welke ongewenste gedraging de wetgever strafbaar heeft
gesteld
- Een kwalificatie-aanduiding: maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet
worden benoemd
- Een strafbedreiging: bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het
maximum daarbij is.
In bijzondere wetten zijn de delictsomschrijving en de strafbedreiging uit elkaar getrokken.
Om strafbedreiging te vinden moet je vaak verder in de wet kijken.
Vier component van het strafbare feit:
- Menselijke gedraging (MG)
- Wettelijke delictsomschrijving (DO)
- Wederrechtelijkheid (W)
- Schuld/verwijtbaarheid (V)
Bij een menselijke gedraging moet het gaan om iets door mensen uitgevoerd. Daarbij moet
het een gedraging zijn. Alleen een gedachte is niet strafbaar. In sommige gevallen kan ook
het nalaten om actief op te treden een strafbare gedraging zijn.
De wettelijke delictsomschrijving betekent dat gedragingen pas strafbaar zijn als zij in de
strafwet terug te vinden zijn.
Wederrechtelijkheid betekent in strijd met het recht. Er kunnen echter omstandigheden zijn
waarbij het te rechtvaardigen is, bijvoorbeeld noodweer. Als dit van toepassing is, is er
sprake van ontslag van alle rechtsvervolging.
Ons strafrecht is een schuldstrafrecht, wat inhoudt dat niemand gestraft mag worden zonder
dat hij schuld heeft. Er zijn schulduitsluitingsgronden; redenen om aan te nemen dat het
delict niet verwijtbaar is, bijvoorbeeld ontoerekeningsvatbaarheid. Ook hierbij geldt dat er
dan sprake is van ontslag van alle rechtsvervolging, wel kan de rechter een maatregel
opleggen zoals TBS.
, Legaliteitsbeginsel: strafbepalingen moeten altijd in het geschreven recht terug te vinden
zijn. Het gedrag is dan ook pas strafbaar als het ten tijde van het begaan van het feit in de
wet strafbaar gesteld is (verbod op terugwerkende kracht).
Interpretatiemethoden van wetstermen:
- Wetshistorische interpretatie: er wordt gekeken naar de
totstandkomingsgeschiedenis van de wetsbepaling
- Grammatische interpretatie: de inhoud van de wet wordt bepaald aan de hand van
de taalkundige betekenis van de woorden.
- Systematische interpretatie: de wet wordt uitgelegd aan de hand van de systematiek
van de wet
- Teleologische interpretatie: er wordt gekeken naar het doel van de wet(gever).
Bestanddelen van een delictsomschrijving zijn de onderdelen waaruit een
delictsomschrijving is opgebouwd.
Elementen zijn de niet in de wet opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid.
→ Wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid zijn elementen
→ Aan beide bestanddelen en elementen moet voldaan zijn om te spreken van een
strafbaar feit
→ Bij delicten waarbij wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving voorkomt, is de
wederrechtelijkheid geen element maar een bestanddeel
Misdrijven en overtredingen:
- Misdrijven zij over het algemeen ernstigere feiten dan overtredingen
- Misdrijven zijn opgenomen in het tweede boek van het Wetboek van Strafrecht
- Overtredingen zijn opgenomen in het derde boek van het Wetboek van Strafrecht
Het onderscheid tussen misdrijven en overtredingen is van belang omdat:
- Het verschil in welke soort rechter bevoegd is.
- Poging tot overtreding en medeplichtigheid aan overtreding is niet strafbaar, dit is bij
misdrijven wel het geval.
- Veel dwangmiddelen, zoals het aftappen van een telefoon, mogen slechts worden
toegepast in geval van verdenking van een misdrijf.
Formele en materieel omschreven delicten:
- Formele delicten staan in de wet omschreven als een handeling, een specifiek
omschreven activiteit
- Bij materiële delicten heeft de wetgever niet een handeling strafbaar gesteld, maar
het veroorzaken van een gevolg (bijv art. 287 Sr)
Commissie- en omissiedelicten:
- Commissiedelicten zijn delicten waarbij een doen, een handelen strafbaar wordt
gesteld (stelen, vermoorden, vervalsen)
- Omissiedelicten zijn delicten waarbij het nalaten strafbaar wordt gesteld.
→ Oneigenlijk omissiedelict: als het delict in de wet staat geformuleerd als een
commissiedelict, terwijl het wordt gepleegd door een nalaten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniekheesch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
