Hoofdstuk 3 Ziekteoorzaken
Endogene factoren zijn vanaf de bevruchting vastgelegd in de genen. De genetische
afwijkingen kunnen al meteen bij de pasgeborene tot uiting komen of pas jaren later.
Autosomaal recessieve aandoeningen wordt alleen een kind ziet, dat van beide ouders het
afwijkende krijgt. Bij deze ziekten hebben beide ouders gewoonlijk een normaal en een
afwijkend gen. Autosomaal recessieve aandoeningen komen vaker voor als ouders familie
van elkaar zijn.
Autosomaal dominante aandoeningen veroorzaakt een afwijkend gen al ziekte. Want
dominante genen komen tot uiting ongeacht de partner. Dominant erfelijk aandoeningen
slaan geen generatie over, tenzij iemand kinderen krijgt en sterft voor de ziekte tot uiting
komt. Met bloedonderzoek is vast te stellen of iemand de ziekte heeft of zal krijgen.
X-gebonden recessieve aandoeningen zit de afwijkende gen op een X-chromosoom. Alleen
vrouwen kunnen drager van dit gen zijn, want ze hebben twee X-chromosomen. Jongens
met het afwijkende gen op hun ene X-chromosoom worden dus ziek, omdat het
Y-chromosoom het gebrek niet kan compenseren.
Exogene ziekteoorzaken zijn omgevingsfactoren.
Micro-organismen zijn kleine levende wezens die bijna overal, binnen en buiten, voorkomen.
De meeste micro-organismen leven op, of in de mens zonder klachten te veroorzaken.
Slechts een klein deel van de micro-organismen is pathogeen. Micro-organismen worden
verdeeld in vier hoofdsoorten:
- bacteriën
- virussen
- gisten of schimmels
- protozoen
Wormen leven in de grond en bij de mens meestal in de darm. De wormen zelf zijn soms
met het blote oog te zien in de ontlasting, maar wormeitjes zijn alleen met de microscoop te
zien. De indeling in vier soorten micro-organismen en worden is voor de gezondheidszorg
van belang omdat bij infecties elke hoofdsoort bestreden moet worden met een eigen
tegenmiddel. Wanneer een patiënt met een infectie een middel tegen de verkeerde
hoofdsoort krijgt, helpt dat (bijna) nooit. Maar ongewenste effecten kunnen wel optreden.
Kuren (te) vaak gebruiken, vergroot ook het risico op resistentie.
Chemische factoren gaan om (scheikundige) stoffen, die inwerken op het menselijk lichaam.
Ook ziekten die ontstaan door bijwerkingen van geneesmiddelen berusten vaak op een
chemische reactie
Fysische factoren veroorzaken letsel. Ze kunnen worden onderscheiden in:
- mechanische letsels: het kan gaan over stomp (mechanisch) letsel, waarbij de
schade vaak zit onder een intacte huid. Het kan ook gaan om scherp (mechanisch)
letsel, waarbij het lichaamsoppervlak geperforeerd is;
- thermische letsels: komt door te hoge temperaturen of te lage temperaturen;
- elektrische letsels: kunnen ontstaan door onbedoeld aanraken van stroomdraden;
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravdnoort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.