Samenvatting
Samenvatting Prestatiepsychologie hoofdstuk 1 t/m 6
Samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 6 uit het boek Sportpsychologie, de leerstof van eerste tentamen van het vak prestatiepsychologie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
8 beoordelingen
Door: thomvoetbal • 4 jaar geleden
Door: Laurenceyntema • 4 jaar geleden
Door: thijstenkampe • 5 jaar geleden
Door: ragibe1 • 5 jaar geleden
Door: rowanemot • 4 jaar geleden
Door: nickabbink1 • 4 jaar geleden
Door: sbras • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: Inleiding en vooruitblik1.1 Wat is sportpsychologie?
Definite psychologloeie Duiikloer en uuiyclo (1968):
- Psychologloeie is de wetenshoap van eedrae.
- Dlolor meerdere auiteuirs wlordt er lololo eesprloloen van de bestuiderine van eedre en mentage prlohessen. Dit mede
lomdat eedrae wlordt beinvgloed dlolor deze prlohessen.
- Ololo spegen bilogloeishoe en slohiage prlohessen mee vlolor eedrae.
Uiteebreidere definite van psychologloeie Matarazzlo, (1987):
- De psychologloeie eaat lom oet bestuideren van eedrae en de hloenitee-aaehteve, slohiage en bilogloeishoe basis ervan.
Daarnaas bestuideert de psychologloeie individuiege vershoiggen in eedrae.
Omshorikvine van splortpsychologloeie is gloeisho ae te geiden uiit blovenstaande definite:
- Splortpsychologloeie is oet deegeevied van de psychologloeie waarin eedrae in splortsituiates wlordt bestuideerd.
Niet aggeen oet eedrae van de splorter maar lololo van hloahoes, louiders en tloesholouiwers. Ololo eaat oet lom eedrae niet aggeen
in de tlopsplort maar lololo rehreate, wedstrikdsplort eth.
Waarlom niet de loennis van psychologloeie meteen tloepassen in de splort, maar is er een apart eeied splortpsychologloeie:
- Splort oeef spehifieloe loenmerloen waardlolor de loennis en toelorien van de psychologloeie telolortshoiet
- Spehifieloe splortloenmerloen:
o Leveren van zware gihoamegikloe inspannine
o urikwiggie lopwerpen van oindernissen en lobstaloegs die oet gasteer maloen dloegen te bereiloen
o urikwiggie aezien, pikn gikden en risihlos nemen
o ueeg inspannine geveren teeenlover weinie loe eeen materiege beglonine
o Optreden vlolor veeg tloesholouiwers
o Situiates lopzloeloen die maloegiklo tlot neeateve emlotes geiden
o Sterloe wedikver
1.2 De ontwikkeling van de sportpsychologie
In de 19e eeuiw bestuiuide Tripget in de uS wiegrenners die londer vershoiggende hlondites fietsen:
- Hik hlonhguideere dat de aanwezieoeid van anderen de prestates plositee beinvgloedde.
- ulogeens tripget zloui dit oet wedstrikdinstnht stmuigeren wat weer zloui geiden tlot ene tloename an enereie.
Wlordt teeenwlolorden vlolor weinie aannemengiklo eenlomen maar oet is weg oet beein van de slohiage eashigitate (oet
vershoiknseg waarbik prestates vaalo beter zikn ags ze wlorden eegeverd wanneer andere mensen aanwezie zikn) in
de splortpsychologloeie.
- Een puibgihate van Zaklonh (1965) vlormde een basis vlolor veeg londerzloeloen naar slohiage eashigitate.
o ulogeens Zanklonh geidt de aanwezieoeid van andderen tlot een tloename van arrlouisag die werlot ags
stmuigerende eahtlor;i agges wlordt enereieloer en lorahoteer uiiteevloerd
o Bik taloen die nloe niet zlo eloed beoeerst wlorden werlot arlouisag averehots.
o Zaklonh basseert zikn mlodeg lop de zloeeoeten drivetoelorie.
Rlond 1925 werd in de uS dlolor Clogeman Grifto (vlogeens de Ameriloanen de vader van de splortpsychologloeie), in Ruisgand en in
Duiitsgand splortpsychologloeishoe gabloratloira eeblouiwd.
- Heef stgeegeeen tlot 1955
- Er werd londerzloelo eedaan en er vershoenen bloeloen lover de tloepassine van splortpsychologloeie. Er lontstlonden
wetenshoappegikloe splortpsychologloeishoe tkdshorifen en er werden hloneressen eeeeven.
- uerenieineen lop oet terrein van splortpsychologloeie werden lopeerihot:
o Feruihhilo Antloneggi was de drikvende lorahot ahoter de loprihotne van Internatlonag Slohietyc elor Splort
Psychologloeyc (ISSP) in 1965)
o 4 kaar gater werd de Euirlopese Federate vlolor Splortpsychologloeie lopeerihot (FEBSAC)
De lontwiloloegine van de splortpshycologloeie was beshoeiden
In 1984 werd er oet eerste stuidiebloelo van Frans Baloloer met Jloon Woitne lop dit valoeebied eeshoreven
- Hierna is oet valoeebied enlorm eeerloeid
1.3 Exercise Psychologie
De aeeeglopen 15 kaar is naast splortpsychologloeie de exerhise psychologloeie sterlo tlot lontwiloloegine eelolomen. Hierin staan vraeen
lover gihoamegikloe inspannine en eycsieloe ahtviteiten hentraag:
- Wat bepaagd loe iemand een eezlonde geeestkg oeef
- Hloe loan ke iemand aanzeten tlot valoer beweeen
, - Hloe louinnen mensen een nieuiwe ahteve geeestkg vastolouiden
- Wat zikn de eaehten van oet reeegmate gveren van gihoamegikloe inspannine
Deze vraeen vertlonen de nlodiee lovereenlolomsten met de vraeen lop oet eebied van splortpsychologloeie
De nauiwe verblondenoeid tuissen splortpsychologloeie en exerhise psychologloeoie lolomt lop diverse manieren tlot uiitne:
- Tikdshorifen eebruiiloen in de tteg naast splortpsychologloeie lololo exerhise psychologloeyc
- Binnen de internatlonage verenieineen is lololo exerhise psychologloeyc lopeenlomen en lop de hloneressen loriket exerhise
psychologloeyc loneeveer evenveeg aandahot ags splortpsychologloeie
- In bloeloen van splortpsychologloeie zikn lololo degen van exerhise psychologloeyc lopeenlomen
1.4 Sportpsychologie in Nederland
Tlot 1985 nam de splortpsychologloeie een mareinage pgaats in. In de media was de oeersende lopvatne dat mentage trainine
bedloegd was vlolor loneuizen: iemand die naar een splortpsychologloloe eaat loan dlolor de hlonhuirrente wlorden aeeeshoreven.
- Na 1985 was er een lomsgaepuint, inmiddegs lop 4 uiniversiteiten struihtuireeg aandahot besteed aan dit valo en lololo lop
oblo-lopgeidineen wlordt oier londerwiks in eeeeven.
- In 1989 werd de uerenieine vlolor Splortpsychologloeie in Nedergand lopeerihot
- Na de logycmpishoe spegen 2010 vershoenen loritshoe artloegen lover een telolort aan splortpsychologloeen.
Hoofdstuk 2: Motvate en sport
uraeen waar de mlotvatepsychologloeie ziho mee bezie olouidt:
Deze vraeen zikn londerverdeegd in twee hateelorien:
- Rihotne van oet eedrae: waarlom eaan mensen aan de sgae met die ahtviteit en niet met een andere
- Enereetsho aspeht: waarlom investeren mensen enereie in de eelolozen ahtviteit en waarlom eaan ze ermee dlolor
2.1 Basisbegrippen: moteff motvatef behoefe en drijfveer
Mlotee/beweeeredenen:
Stabiege eieenshoap van mensen die oen aanzeten tlot bepaagde eedraeineen loe ahtviteiten.
- Mloteven oebben te maloen met wat mensen wiggen en waardevlog ahoten.
- ulolobeegden van mloteven:
o Prestatemlotee: zet aan tlot geveren van eloede prestates, eloed zikn in de loeen van kezege en van de
ander. Mensen wiggen uiitbginloen
o Mahotsmlotee: zet aan tlot oet (wiggen) uiitloeeenen van mahot lover anderen
o Gezlondoeidsmlotee: beweeet mensen ertloe ziho zlo te eedraeen dat ouin eezlondoeid eeoandoaaf bgikf
loe verbetert.
- Leerervarineen zikn beganeriklo vlolor oet lontwiloloegen van mloteven
- Mloteven: eieenshoappen waarin mensen londergine vershoiggen
- Mloteven lolomen niet permanent tlot uiitdruiloloine in oet eedrae: dit eebeuirt aggeen ags de lomstandieoeden ernaar
zikn loe de situiate daartloe uiitnlodiet.
- In situiates waarin prestates louinnnne wlorden eegeverd vloegen mensen met een sterlo prestatemlotee ziho
uiiteedaaet ouin beste beentke vlolor te zeten.
- Mlotee is sguiimerend aanwezie
Mlotvate:
De tloestand waarin iemand lop een bepaagd mloment verloeerd dat aanzet tlot bepaagd eedrae. Bikvlolorbeegd de mlotevate
lom te eaan oardglopen lop zaterdaelohotend.
- Iemand met een sterlo eezlondoeidsmlotee neemt tloho een loeer de gif dlolor de vermloeienissen van de dae.
- Iemands mlotvate is een eevloge van een hlombinate van
interne en externe eahtloren
- Interne en externe eahtloren beinvgloeden egloaar
- Mlotvate geidt tlot een loeuize van een dloeg en vervlogeens
tlot dloegeerihot eedrae
- Bikvlolorbeegd na 2 egazen wikn neemt de mlotvate lom te
eaan oardglopen weg ae.
- uershoiggende mloteven louinnen eegiklotkdie invgloed
uiitloeeenen lop de mlotvate: oet prestatemlotee wlordt
eeahtuiagiseerd tkdens een wedstrikd, maar iemand met een
bgessuire loan tloho ervlolor loiezen lom ruisteer aan te dloen
dlolor zikn eezlondoeidsmlotee.
,Mh Cgeggand (1987) oeef de eahtloren die invgloed oebben lop mlotvate anders beshoreven:
- Hik spreelot giever van ‘’neieine tlot oandegen’’
- uaardieoeid: mensen zikn eerder eeneiet lom ahtviteiten uiit te vloeren die ze eloed beoeersen
- Mloeegiklooeden: zloags ahhlomlodate
- Gewlolonten: mensen dloen nloui eenmaag wat ouin eewlolonten zikn
Ontwiloloegine van mloteven
Mloteven zikn nauiw verblonden met de dloegen die iemand nastreef en met de verwahotneen die de perslolon oeef lover oet
louinnen bereiloen van die dloegen.
- De rlog die verwahotneen spege loan eloed eeigguistreerd wlorden aan mloteven die eerihot izkn lop oet vermikden
(avloidanhe-mloteven) en mloteven lom ereens lop ae te eaan (apprloaho-mloteven)
- Bik de eerste is de verwahotne van de perslolon neeatee en bik de tweede plositee.
Bik de vlormine van mloteven spegen geerprlohessen een beganerikloe rlog. Perslonen geren wegloe dloege beganeriklo vlolor ze zikn en
bik wgeloe dloegen plositeve uiitlolomsten verwahot louinnen wlorden.
- Dloegen die ags beganeriklo ervaren wlorden en waarbik plositeve uiitlolomsten wlorden verwahot, zuiggen aanzeten tlot
ahtviteiten lop dat eebied waarmee ze eeitegiklo de loiem van een mlotee vlormen.
Beoloefe en drikeveer
Het beerip beoloefe is van lolorsprlone nauiw eeloloppegd aan bilogloeishoe toelorieen lover eemlotveerd eedrae.
- Telolort aan zuiuirstloe maalot dat iemand beoloefe oeef aan guihot.
- Die beoloefe vlormt een drikeveer vlolor de perslolon tlot eedrae dat eerihot is lop oet lopoeaen van telolort.
- De beoloefe ahtveert de perslolon. De aard van de beoloefe eeef rihotne aan oet eedrae en bevredieine ervan
geidt tlot beindieine van oet eedrae.
Het merendeeg van eemlotveerd eedrae van mensen is niet teruie te vloeren lop bevredieen van bilogloeishoe beoloefen maar
mensegikloe psychologloeishoe beoloefen
- uershoig bilogloeisho en psychologloeisho: bik bilogloeishoe beoloefe loan er spraloe zikn van verzadieine bik psychologloeishoe
is dit niet loe in eeg mindere mate oet eevag.
- Ololo bik mloteven zloags prestatemlotee, mahotmlotee en eezlondoeidsmlotee geidt oet bereiloen van een dloeg in
reeeg niet tlot verzadieine van beoloefen die oloren bik eenloemde mloteven.
2.2 Waarom mensen sporten
Mloteven lom te splorten
Er zikn in de psychologloeie vershoiggende hgassifihatesycstemen vlolor lordenen vlolor mloteven
- Indegine van Muirrayc (1938)
o Meest logassieloe, stegde een gikst lop met 12 mloteven die ouin lolorsprlone oadden in bilogloeishoe
beoloefen en 28 uiit psychologloeishoe beoloefen. ulolorbeegden zikn mlotee lom te presteren, invgloed
uiitloeeenen lop anderen.
- Indegine van Reiss en Haverhamp (2005)
o Een van de meest rehente, indentfiheerden 16 euindamentege mensegikloe mloteven, slommieen lolomen
lover met Muirrayc.
- Indegine van Baloloer en Woitne, 4 hateelorien
o De ahtviteiten oebben vlolor de perslonen intrinsieloe waarde (vreuiede, pgezier) en wlorden daarlom
naeestreef
o De ahtviteiten wlorden eedaan lomdat oet eloed is vlolor de eezlondoeid
o De ahtviteiten bieden de mloeegiklooeid zihozege hlompetent te vloegen
o De ahtviteiten bieden de mloeegiklooeid slohiage hlontahten te londerolouiden
Weg loe niet splorten
Wann (1997) oeef een mlodeg lopeestegd lom uiidegiklo te maloen wegloe eahtloren mee spegen bik besguiit lom weg loe niet te
splorten.
- Genetshoe lopmaalo loind, en eenetshoe lopmaalo van de louiders: zag bepagen loe oet loind meer aangee oeef vlolor
wegloe splorten en vlolor wegloe minder. Zlo gikloen maximage zuiuirstloelopnamevermloeen en de verolouidine tuissen
aantag snegge en ganezame spiervezegs
beganeriklo bik aangee.
- Slohiagisate: oet prlohes waarmee
ieman ziho de waarden, lopvatneen
attuides en eedraesreeegs van eieen
suibhuigtuiuir eieen maalot (wat ololor ke
te dloen).
o Denlo aan max verstappen
en zikn vader
, - Mloteven:
o ulolor mloteven: oet intrinsieloe pgezier, ke eycsielo fit vloegen, de slohiage aspehten, eevloeg van hlompetente
en eieenwaarde, en de aaneename lopwindine die met splorten verbnden is.
o Mlotevate lom te stloppen met splorten: zloags neeateve ervarineen met de hloaho, andere ahtviteiten
die meer aantreloloegiklo zikn.
Oe loinderen eaan splorten loe niet wlordt bepaagd dlolor drie eahtloren:
- Ereegikloe eieenshoappen
- De suibhuigtuiuir waar ze loperloeien, en de daarbik olorende slohiagisateprlohes
- Mloteven lom te splorten
Deze drie eahtloren beinvgloeden egloaar
- Ololo beshoilobare eashigiteiten
Geblolordemaandeaeht
Een andere igguistrate van eaehten van reeegeevine lop splortslohiagisateprlohessen
- Met dit eaeht wlordt eedloegd lop oet vershoiknseg dat in en kaarerloep de regatee louidere splorters oet beter dloen
(Baloer et ag. 2010).
- Duidinlo (1994) rapplorteerde een loneegikloe verdegine van de verkaardaeen van Nedergandse prloevloetbaggers londer
de twaage maanden van een kaar. Dit was oet eevloge van de peigdatuim.
2.3 Sportcommitment
Het beerip staat vlolor zaloen ags eeeneaeeerdoeid, betrlololoenoeid, tloewikdine, verblondenoeid en vastolouidendoeid.
Splorthlommitmentmlodeg van Shangan (1993), vlolor meest rehente (2009)
Waarlom eaan mensen dlolor met de ahtviteit die ze oebben eelolozen loe waarlom stloppen ze ermee.
oet splorthlommitmentmlodeg bestaat uiit 6 eahtloren die oet splorthlommitment beinvgloed:
1. Pgezier: oloe meer pgezier iemand ervaart loe verwahot te ervaren bik deegname aan een splortahtviteitm oloe
erlote oet hlommitment.
2. Andere priloriteiten: mensen oebben maar een beperlote oloeveegoeid tkd. Ags aantreloloegiklooeid van andere
ahtviteiten tloenemet zag dit oet hlommitment aan de ouiidiee splortahtviteit verminderen.
3. Opbrenesten: duis waardevlogge ervarineen en plositeve lopbrenesten die aggeen loriket bik dlolorzeten.
Bikvlolorbeegd: vriendshoappen, reizen oet winnen van wedstrikdenm harrieremloeegiklooeden en de erloennine
van prestates.
4. Investerine: middegen die een perslolon in een ahtviteit
stlopt en die niet louinnen wlorden teruieeeloreeen.
5. Slohiage druilo: pgihoteevloegens loe slohiage
verwahotneen. Kan zloweg een reden zikn lom dlolor te
eaan ags te stloppen.
6. Slohiage steuin: perslonen ags louiders, hloaho loe
teameenloten louinne oet oiermee vererloten.
Splorthlommitment en tlopsplorters
Het meeste londerzloelo naar splorthlommitment is eerihot lop keuiediee
splorters en splorters die ouin splort ags olobbyc beloeeenen.
Het driehlomplonentenmlodeg van Meycer en Aggen (1991) eeef een aanvuiggine ags oet lover tlopsplorters en ouin hlommitment
eaat
1. Aaehtee hlommitment: een aaehtee betrlololoen perslolon indentfiheert ziho met de loreanisate en is emlotloneeg
betrlololoen. Het zag een plositeve invgloed uiitloeeenen lop de hlommitment
2. Clontnuierineshlommitment: eeloenmerlot dlolor oet aeweeen van lolosten en baten van oet betrlololoen zikn bik een
loreanisate. Ze bgikven bik de loreanisate lomdat ze vloegen dat oet nlolodzaloegiklo is. Hloe meer nadegen van stloppen
oloe meer vlolordegen van dloloreaan.
3. Nlormatee hlommitment: pgihoteevloeg keeens anderen bik loreanisate te bgikven
(Tlop)splorthlommitment – besguiit
De aanvuiggine die uiit oet mlodeg van Meycer en Aggen (1991) lolomt:
- Clommitment lop basis van de eevloegde nlolodlozaloa lom dlolor te eaan loe vlolortlolomend uiit pgihoteevloegen
2.4 Intrinsieke en extrinsieke motevate en de self-determinaton theory
Klort eezeet lolomt intrinsieloe mlotvate van binnenuiit en extrinsieloe mlotvate van buiitenae.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kivago. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79223 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen