Samenvatting van het boek Sportpsychologie door Frank C. Bakker en Raoul R.D. Oudejans. Hoofdstuk 7. Vierde druk, september 2015. ISBN: 978-90-5472-182-6
Prestatiepsychologie 2 Hoofdstuk 7 Aandacht en concentratie
Modellen van aandacht
* Informatie kan door de persoon zelf of door de buitenwereld worden genegeerd.
* Sommige informatie krijgt wel aandacht, aan andere wordt voorbijgegaan
1. Filtermodel van Broadbent (1958)
- Informatie komt binnen via de zintuigen. Moet verwerkt worden door kanaal dat beperkte
capaciteit heeft.
- Niet direct geselecteerde informatie (wat niet door het filter mag) blijft in het
kortetermijngeheugen.
- Informatie die het filter passeert wordt verwerkt (wanneer je op iets specifieks let).
Gegevens die in het geheugen zijn opgeslagen worden gebruikt.
-Informatie leidt tot een actie.
Bijvoorbeeld: Speler in een overvol stadion reageert alleen op de stem van zijn coach.
-> Model verklaart niet cocktailparty-effect: Je hoort je naam ergens en je raakt afgeleid.
Toen: Eerst komt informatie bij zintuigen binnen
Nu: Informatie direct naar langetermijngeheugen. Daarna wordt bepaald of het naar
kortetermijngeheugen kan.
2. Capaciteitsmodellen: Modellen van verdeelde aandacht
- Mensen zijn in staat op meerdere signalen te reageren, maar ook hier beperkt vermogen
informatieverwerking: Basketballer houdt tegenstander en medespelers in het oog.
- Speler kan verschillende informatiestromen op hetzelfde moment verwerken.
- Ook hier een beperkte capaciteit. Alles kost mentale energie: als dat op is, is capaciteit op
(Multiple) resource-theorie: Twee taken doen beroep op twee verschillende bronnen.
Verschillende ‘bakjes’ met info -> Zorgt voor aandachtsverdeling: verschillende bronnen en/
of uit het vat.
Aandacht wordt beïnvloed door: -> Interesse
-> Stress
-> Vermoeidheid
, -> Bij voldoende aandachtscapaciteit -> Genoeg informatie kan worden verwerkt -> Twee of
meer taken tegelijk is mogelijk.
-> Teveel informatie voor aandachtscapaciteit -> Taken kunnen niet tegelijk worden
uitgevoerd.
3. Modulaire benadering van aandacht
* Informatieverwerking door zelfstandig functionerende schema’s
VB: Wanneer een honkballer achterin het veld de bal moet halen, moet hij kijken waar de
bal heen gaat en daarop reageren (balplaats en -snelheid, invoer) en de bal pakken en onder
controle hebben (uitvoer).
-> Meer schema’s worden actief: honkballer moet rennen, uitkijken dat hij niet valt, zijn
tegenstander in de gaten houden.
- Aandacht heeft als functie de samenwerking tussen de schema’s te reguleren en is cruciaal
om alles goed te regelen.
- Schema’s geactiveerd door bepaalde prikkels: bal die onderweg is, honkloper die start,
medespeler komt op je af.
-> Prikkels kunnen intern zijn, zoals afspraken over de tactiek, schema dat tot uitvoering van
stootslag leidt of pitcher die expres een wijdbal gooit.
-> Prikkels kunnen ook door andere schema’s worden geproduceerd: het vangen van de bal
zorgt ervoor dat een nieuw schema wordt geactiveerd (wat moet ik nu doen?).
-> Kan leiden tot het minder goed uitvoeren van het vangen van de bal waardoor dit schema
minder makkelijk in actie komt.
Twee systemen om deze chaos te voorkomen:
1. Contention Scheduling (CS)
Selectie van schema’s loopt automatisch. Actieve schema’s beïnvloeden andere schema’s:
sommigen worden geactiveerd, anderen gedeactiveerd, weer anderen voorbereid om actief
te worden.
-> Systeem is permanent bezig en werkt uitstekend bij handelingen en opeenvolgende
handelingen die goed geleerd zijn.
2. Supervisory Attentional System (SAS)
Betrokken bij handelingen die (nog) niet goed zijn geleerd. Trager, eerdere verstoring. Volle
aandacht gaat uit naar het activeren en deactiveren van verschillende schema’s in de juiste
volgorde. Op basis van iemands intenties wordt bepaald welke schema’s wanneer actief
moeten worden.
-> Is niet in staat schema’s direct te activeren, maar kan waarden beïnvloeden waarbij een
schema actief wordt: kan drempel om in actie te komen verhogen of verlagen. Intenties
spelen ook hier een belangrijke rol.
Verstoring gebeurt op verschillende manier:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper WouterLeendertsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.