De verhouding tussen het staatsrecht en het bestuursrecht uitleggen;
De betekenis van verdragen en de Grondwet voor de Nederlandse
rechtsorde uitleggen;
De spreiding van machten uitleggen;
Het systeem van gelede normstelling uitleggen.
Staat
De drie kenmerken van een staat
1. De aanwezigheid van een volksgemeenschap, een groep mensen die bij
elkaar hoort of wil horen (natie)
2. Deze volksgemeenschap bevindt zich op een afgegrensd grondgebied.
3. Binnen deze volksgemeenschap is er één orgaan dat de hoogste macht
heeft en dat daardoor de bevoegdheid heeft om de bewoners regels op te
leggen.
Staatsapparaat: alle organen die namens de staat over de samenleving
beslissingen nemen. Dit apparaat bezit soevereiniteit.
Soevereiniteit: naar zo wel de buitenwereld als binnen in het land de hoogste en
machtigste organisatie.
,Spreiding van macht: Montesquieu
De drie machten:
1. De wetgevende macht;
2. De uitvoerende macht;
3. De rechterlijke macht.
De opvatting van Montesquieu: de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht mogen niet in één hand komen en moeten dus door verschillende
mensen en instanties worden uitgeoefend.
Wetgevende macht de wetgever samengesteld door en uit de burgers van het
land, vaardigt regels uit.
De uitvoerende macht de uitvoerende macht voert de regels uit. (Bestuurlijke
macht)
De rechterlijke macht de rechterlijke macht spreekt wanneer er wetten zijn
overtreden en geeft hier een bijpassende straf voor.
Trias politica: alle machten controleren elkaar dit hele systeem van Montesquieu
wordt de trias politica genoemd.
Spreiding van macht: decentralisatie
Decentralisatie: de spreiding van verschillende overheidsniveaus
Territoriale spreiding van staatsmacht: er wordt in een beginsel een onbepaald
aantal bevoegdheden aan lagere overheidsorganen toegekend, maar deze
bevoegdheden zijn wel gebonden aan een stuk grond.
Functionele spreiding: hierbij zijn openbare lichamen specifieke bevoegdheden
gegeven om een bepaald moet te bereiken, zonder dat de bevoegdheden binnen
bepaalde grenzen moet worden uitgeoefend.
Het waterschap: functie die de opdracht heeft de waterstand en alles wat
daarmee samenhangt in stand te houden en daartoe de nodige maatregelen te
treffen.
Eenheidsstaat:
Bevoegdheden die in de eerste instantie door lagere overheden worden
uitgeoefend, kunnen altijd door de centrale overheid worden
overgenomen.
Hogere overheden oefenen controle uit op lagere overheden. Dit nomen
we preventieve toetsing. Ook heeft de regering een spontane
, vernietigingsbevoegdheid. Dit houdt in dat ieder besluit van een gemeente
of provincie door de regering kan worden vernietigd.
Provincie
De Provinciale Staten (PS) vormen het vertegenwoordigende orgaan van de
provincie. Zij worden om de vier jaar gekozen door de inwoners van ieder van de
provincies.
De leden van de PS kiezen gezamenlijk de leden van de Eerste Kamer.
Het aantal leden van de PS is afhankelijk van het aantal inwoners van de
provincie. Er geldt een minimum van 39 leden en een maximum van 55 leden.
De grondwet zegt in art. 125 lid 1 dat de PS aan het hoofd van de provincie
staan.
De Gedeputeerde Staten (GS) vormen het dagelijks bestuur van de PS. De leden
van de GS worden door de PS gekozen en benoemd.
De relatie tussen PS en GS is een dualistische de leden van GS kunnen binnen
of buiten de leden van de PS worden gekozen en benoemd en zij mogen – als zij
eenmaal gedeputeerde zijn – geen lid van de PS zijn.
GS bestaan uit minimaal drie maximaal zeven leden. Zij worden voor een periode
van vier jaar benoemd. De commissaris van de Koning maakt deel uit van GS. De
regels over benoeming en ontslag van GS zij niet op hem van toepassing.
De commissaris van de Koning (CvK) wordt niet gekozen, hij wordt door de
regering bij Koninklijk Besluit benoemd voor een periode van zes jaar. De CvK
maakt als voorzitter deel uit van de PS. Ook is hij lid en voorzitter van de GS. Ten
opzichte van de PS heeft de CvK een verantwoordingsplicht.
Binnen de provincie zijn het als hoofdregel Provinciale Staten de gerechtigd zijn,
wetten uit te vaardigen. Deze wetten worden vorderingen genoemd. Langs twee
wegen komen deze vorderingen tot stand:
1. Autonomie op grond van de PS toegekende bevoegdheid om hun eigen
huishouding te regelen. De eigen huishouding omvat alle openbare zaken
die uitsluitend de provincie in kwestie aangaan.
2. Medebewind PS vaardigen verordeningen uit op grond van
medebewind. Dan is er sprake als van hogerhand (centrale overheid) de
opdracht wordt verstrekt een bepaalde materie binnen bepaalde grenzen
te regelen.
, De wetgevende macht en de bestuurlijke macht is in de provincie als
uitgangspunt in handen van Provinciale Staten. Bestuursmacht is ook aan GS of
CvK toegekend.
Gemeente
De structuur van een gemeente is identiek met de structuur van een provincie
Provinciale staten gemeenteraad
Gedeputeerde Staten college van burgemeester en wethouders
Commissaris van de Koning de burgemeester
Ook geldt voor de gemeente dat haar kiesgerechtigde inwoners eenmaal in de
vier jaar de leden van de gemeenteraad kiezen. De leden van de gemeenteraad
kiezen en benoemen de wethouders, en de burgemeester wordt door de
regering benoemd.
Klassieke grondrechten
De klassieke grondrechten staat in de grondwet. Deze categorie is naar oordeel
van de wetgever zo belangrijk, dat zij al meteen in het eerste hoofdstuk van de
grondwet aan de orde wordt gesteld.
Art. 1-17 en 23 lid 2 Gw
De hiervoor genoemde grondrechten hebben een absolute gelding. Soms
kunnen op deze grondrechten inbreuken worden gemaakt. Dit kan alleen als de
Grondwet zelf de inbreuken toestaat. Alleen regering en Staten-Generaal
kunnen het bereik van een klassiek grondrecht inperken. Bovendien geldt hier de
voorwaarde dat beperkingen allen kunnen worden opgelegd in het belang van
de openbare orde. Algemeen gesproken worden beperkingen op grondrecht de
clausulering genoemd.
Het kan ook nog wel eens voorkomen dat de klassieke grondrechten met elkaar
botsen.
Sociale grondrechten
De Grondwet bevat ook sociale grondrechten. De overheid moet in tegenstelling
tot klassieke grondrecht actief optreden om sociale grondrechten om ze te
garanderen.
Art. 18 lid 2, art. 19 t/m 22 en art 23 lid 1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurvanheijningen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.