- Ontwikkelingspsychologie (benadering van ontwikkeling) = gedrag beschrijven
(wat), verklaren (waarom) en voorspellen (waar). Ook interventie (hoe).
● Beginfase = focus op kinderen.
● Tegenwoordig = als levenslang proces gezien.
- Levensontwikkeling = ontwikkeling van een mens.
Levensduur opgedeeld in verschillende perioden → ontstaan in een bepaalde cultuur of
samenleving → NIET UNIVERSEEL → worden als normaal beschouwd door mensen van die
bepaalde cultuur →
Zijn sociale constructies (verschillende ontwikkelingsfasen!)
Ontwikkelingsgebieden
1. Prenetale fasen (conceptie tot geboorte)
2. Baby- en peutertijd (0-3)
3. Vroege kindertijd (3-6)
4. Midden kindertijd (6-11)
5. Adolescentie (11-20)
6. Jong volwassenheid (20-40)
7. Midden volwassenheid (40-65)
8. Late volwassenheid (65+)
Ontwikkelingsdomeinen
● Cognitieve ontwikkeling = leren, geheugen en taal (bewust is van taalontwikkeling).
● Psychosociale ontwikkeling = emoties, persoonlijkheid en sociale relaties (weinig
sociale contacten).
● Fysieke ontwikkeling = groei lichaam en brein (oorontsteking).
Oorzaken van ontwikkeling:
- Nature → biologisch bepaald (genen).
- Nurture → omgevingsinvloeden.
- Interne & externe invloeden kunnen vaak niet gescheiden worden op individueel niveau
→ complex samenspel tussen nature en nurture.
1
,Omgevingsinvloeden
1. Sociaal Economische status (SES) = bestaat uit inkomen, opleidingsniveau en beroep
ouders. Heeft invloed op lichamelijk, cognitieve en psychosociale ontwikkeling.
● Lagere ses = hechte gezinnen, vergrote kans op emotionele en
gedragsproblemen en verslechterd cognitieve ontwikkeling. Groter risico op
ziekte en infectie.
● Hogere ses = gepusht worden, alleen gelaten drukken ouders is niet goed.
2. Cultuur = manier van leven van een bepaalde groep, incl. normen en waarden, taal en
tradities. Aangeleerd en doorgegeven van generaties op generaties.
● Etnische groep = verenigd door bepaalde cultuur. Gedeeltelijke identiteit en
gelijke overtuiging.
● Etnische gloss = (verschillen binnen etnische groep) → overgeneralisatie van
een etnische groep, waarbij er geen rekening wordt gehouden met individuele
verschillen (ras).
3. Familie
● Kerngezin (nuclear family) = (ouders met kinderen) een economische en
huishoudelijke eenheid die bestaat uit 1 of 2 ouders en hun biologische,
geadopteerde of stiefkinderen → bestaat uit 2 generaties (westerse SL).
● Uitgebreide familie (extended family) = dit houdt in dat 3 of 4 generaties onder
1 dak samenleven.
- Tegenwoordig vaker omdat = trouwen later → langer bij ouder wonen,
mensen leven langer, immigratie (nemen cultuur mee).
Normatieve & niet-normatieve invloeden
- Normatieve invloeden = wanneer een invloed gelijk is voor bijna iedereen binnen een
groep.
● Normatieve leeftijd gerelateerde invloeden = invloeden gelijk voor iedereen
met bepaalde leeftijd.
● Normatieve historie gerelateerde invloeden = groep mensen die sterk
beïnvloed wordt door een historische gebeurtenis tijdens een belangrijk periode
(bijv. Oorlog, corona etc.).
- Niet normatieve invloeden = ongewone gebeurtenissen met een grote invloed op het
leven van een individu (bijv. ongeluk).
2
,Imprinting = houdt in dat dieren instinctief het eerste bewegende object dat ze zien, volgen.
(moeder figuur). → NIET omkeerbaar!!
● Gebeurt in kritische periode = perioden waarin bepaalde gebeurtenis of afwezigheid
ervan effect op ontwikkeling heeft.
- Vb: als kind op jonge leeftijd niet blootgesteld wordt aan taal in kritieke periode,
zal het nooit volledig een taal leren
- Tegenwoordig vaker sensitieve periode genoemd = periode waarin gevoeligheid
voor bepaalde ervaring groot/groter is.
● Jonge kinderen hebben een groter gevoeligheid om taal te leren. Hierdoor
kunnen zij ook makkelijker een 2e taal leren.
● Omdat neurologisch domein van een organisme erg plastisch is en in
staat om zichzelf continu te hervormen.
Baltes’ levensloop: 7 principes van een levenslange ontwikkelingsbenadering:
1. Levenslang.
2. Multidimensional, bijv. biologische en sociale dimensies.
3. Multidirectionnel.
4. Verschuiving van relatieve invloed biologie & cultuur.
5. Verandering van bronnen.
6. Plasticiteit.
7. Ontwikkeling wordt beïnvloed door de historische en culturele context.
3
, Hoofdstuk 2:
- Theorie = set van logische gerelateerde concepten die de resultaten organiseert,
verklaard en voorspeld.
● Hypothese = gebruikt om uitkomst van een studie te voorspellen.
Basismodellen van ontwikkeling
- John Locke vs. Jean-Jacques Rousseau.
- Mechanisch vs. organisch model.
- Continue vs. discontinue ontwikkeling.
- Kwantitatieve vs. kwalitatieve verandering.
Bij verklaring van ontwikkeling zijn er 2 modellen te onderscheiden:
Mechanisch model:
- Mensen worden gezien als een machine die reageert op input vanuit de omgeving.
Wanneer we genoeg weten hierover, kunnen we menselijk gedrag voorspellen.
- Kwantitatieve data = nummer, hoeveelheden, frequenties etc.
- John Locke = tabula rasa (onbeschreven blad) maatschappij schrijft hierop.
- Ontwikkeling gezien als continue en reactief.
Organisch model:
- Mensen gezien als actieve wezens die hun eigen ontwikkeling sturen. Externe invloeden
niet de oorzaak van ontwikkeling. Het is organisch en kan dus niet worden voorspeld.
- Kwalitatieve data = veranderingen in soort, structuur of organisatie.
- Jean-Jacques Rousseau = noble savages = kinderen ontwikkelen volgens hun eigen
positieve neigingen zolang ze niet onderdrukt worden door de maatschappij, ze worden
met heleboel eigenschappen geboren.
Psychoanalytische perspectief: Freud & Erikson = wordt de menselijke ontwikkeling
gevormd door onbewuste krachten die menselijk gedrag motiveren en het leren van omgaan
met dit gedrag, zodat het maatschappelijk geaccepteerd is.
● Freud → nadruk op seksualiteit.
● Erikson → nadruk op rol van de samenleving.
Freud:
● Id = streeft naar onmiddellijke behoeftebevrediging.
● Superego = vertegenwoordigt morele eisen.
● Ego = middenweg naar het handelen tussen id en superego.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper grassofenna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,69. Je zit daarna nergens aan vast.