In dit document zijn alle leerdoelen en begrippen uitgewerkt van het vak Fundamenten van de psychologie, van de minor Toegepaste Psychologie. De beschrijvingen van de begrippen en leerdoelen zijn afkomstig uit het boek Fundamenten van de Psychologie van Brysbaert (2022). Er staan ook veel ondersteu...
Leerdoelen (H1 wat is psychologie)
• Is geac(veerd in voorkennis en deelt eigen ervaringen/inzichten.
X
• Kent verschillende specialisa(es binnen de psychologie.
X
• Kent de defini(e van psychologie en van het biopsychosociale model.
Psychologie: een wetenschap, waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie
gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan het gedrag ten grondslag liggen.
Biopsychoscoiale model: tegenwoordig gaan we uit van 3 invloeden op gedrag: het bio psychosociale
model. Volgens dit model is alle functioneren van de mens het gevolg van biologische, psychische (of
cognitieve) en sociale invloeden.
• Hee= inzicht in verschillende stromingen van de psychologie, waaronder het behaviorisme.
Soort stroming Kenmerken
Structuralisme De structuur van bewustzijn ontdekken
Introspectie
Functionalisme Gericht op functionele, praktische oplossingen
versus bijvoorbeeld onderwijs optimaliseren.
Psychoanalyse (hermeneutisch) Oorsprong van gedrag ligt bij onbewuste krachten.
Ideeën gebaseerd op introspectie
Klassieke conditionering Het leren van voorwaardelijke reflexen
Behaviorisme Alleen observeerbaar, meetbaar gedrag mag
onderwerp zijn van onderzoek en theorievorming.
Cognitieve psychologie Om menselijk gedrag te begrijpen en voorspellen heb
je informatie verwerkende processen nodig.
(Neuropsychologie)
(Bio psychosociale model)
(Sociale psychologie)
(Persoonlijkheidsleer)
(Experimentele psychologie)
Met (..) zijn perspec8even
Zonder (…) zijn stromingen
,Belangrijke begrippen
• Psychologie
Psychologie is een wetenschap, waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie
gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan het gedrag ten grondslag liggen.
• Wetenschappelijke revolu(e
o Kennis uit observaties en experimenteren.
Startpunt hiervan: Copernicus (1473-1543): hij stelde dat de aarde rond de zon draaide
o Galilei (1564-1642) onderbouwde dit met een reeks van nieuwe observaties. Dit ging tegen de
katholieke visie in.
o Newton (1643-1727) werkte de inzichten van Galilei verder uit.
Factoren die een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van de wetenschappelijke revolutie in Europa:
o De verminderde macht van de rooms-katholieke Kerk.
o Een herwaardering van handel en handenarbeid.
o De uitvinding van de boekdrukkunst.
o De ontdekkingsreizen.
o De confrontatie van de westerse wereld met de islamitische en Chinese beschavingen, de
oprichting van universiteiten en een periode van relatieve welvaart.
• Copernicaanse revolu(e
o Het inzicht dat de aarde niet het centrum vormde van het heelal.
o Copernicus: opperde dat de bewegingen in het heelal beter te begrijpen vielen wanneer men
uitging van de veronderstelling dat niet alle hemellichamen rond de aarde draaiden, maar dat de
aarde rond de zon draaide.
o Galilei: verdedigde Copernicus en onderbouwde dit met nieuwe observaties.
o Newton: werkte de standpunten van Galilei verder uit. Hij beschreef de bewegingen van de
planeten rond de zon aan de hand van een aantal wiskundige formules.
• Evolu(etheorie
Volgens deze theorie waren levende wezens het resultaat van een aanpassingsproces aan
veranderende omstandigheden.
o Gene8sche varia8e versus natuurlijke selec8e.
• Dualisme
Verwijst naar de overtuiging dat mensen uit twee onafhankelijke elementen bestaan: een lichaam en
een geest (met een vrije wil).
• Ra(onalisme
Stelt dat ware kennis gebaseerd is op de rede, die door het toepassen van logica nieuwe informatie
afleidt uit de bestaande.
• Empirisme
De inhoud van de geest wordt niet gevormd door aangeboren ideeën en afgeleide inzichten, maar via
zintuigelijke ervaringen die met elkaar geassocieerd worden.
• Introspec(e
Kijken naar het eigen bewustzijn van binnenuit, nadenken over eigen psychisch functioneren.
• Structuralisme
Structuralisme: een stroming in de psychologie die op basis van introspectie de structuur van het
bewustzijn probeerde te ontdekken.
Wilhelm Wundt richtte als eerste een psychologisch laboratorium op (1879). Hij probeerde op basis van
introspectie de structuur van bewustzijn te ontdekken: structuralisme. Hij geloofde dat de geest kon
worden opgesplitst in fundamentele eenheden van bewustzijn, zoals sensaties, gedachten en
gevoelens.
,• Func(onalisme
De eerste belangrijke stroming binnen de Amerikaanse psychologie was het functionalisme à werd
beïnvloed door de leer van Darwin.
o Functionalisten hadden belangstelling voor individuele verschillen tussen mensen en ook voor
de verschillen tussen mensen en dieren.
Willem James (1842-1910). Gericht op functionele, praktische oplossingen versus bijvoorbeeld
onderwijs optimaliseren.
o James wilde menselijk lijden verminderen en wilde problemen oplossen.
o Hij wilde begrijpen hoe mensen denken, voelen en handelen, en hoe dit van invloed is op
maatschappelijke kwesties.
• Behaviorisme
Grondlegger John Watson. Volgens behavioristen mag alleen observeerbaar, meetbaar gedrag
onderwerp zijn van psychologisch onderzoek en theorievorming. Zij zagen dus weinig in het bestuderen
van de geest via introspectie. Observatie van gedrag gaf namelijk objectieve resultaten.
• Posi(visme
De uitbouw van het behaviorisme werd Watson in hoge mate geïnspireerd door het positivisme: een
beweging die beweerde dat de natuurwetenschappen de beste manier waren om de wereld te begrijpen
en kennis te genereren.
• Opera(onele defini(e
De behavioristen namen drie ideeën over van de posi8visten. Het eerste idee was dat men de theorieën
moest baseren op directe observaties die door anderen herhaald kunnen worden: operationele
definitie.
• S-R-psychologie
Het behaviorisme wordt vaak omgeschreven als een S-R-psychologie: een stimulus lokt een respons
uit.
• Psychoanalyse
Psychoanalyse: het bewustzijn en het gedrag zijn slechts zeer oppervlakkige fenomenen en de ware
oorsprong van het ontstaan van persoonlijkheidsverschillen en mentale stoornissen lag bij onbewuste
krachten.
Grondlegger: Freud (1856-1939).
o ‘De ware oorsprong van het ontstaan van gedrag, persoonlijkheidsverschilleen en mentale
stoornissen ligt bij onbewuste krachten.’
o Mensen konden geholpen worden door onbewuste verdrongen conflicten in het bewustzijn te
brengen d.m.v. droomanalyse en vrije associatie.
o Zijn ideeën waren vooral gebaseerd op introspectie.
o Veel wetenschappers vonden dit niet wetenschappelijk en wilden meer empirische
onderbouwing vanuit zijn theorie.
• Hermeneu(ek
Freud gebruikt een onderzoeksmethode die aansloot bij de traditionele, filosofische cultuur. Het
interpretatiewerk van de psychoanalytische therapeut leek meer op een begrijpen van het verleden dan
op het onderzoekswerk van een natuurwetenschapper. Deze onderzoeksmethode werd de
hermeneutiek genoemd.
• Cogni(eve psychologie
Binnen deze stroming wordt informatie verwerkt in de hersenen en kan men de mechanismen van de
informatieverwerking blootleggen door gebruik te maken van de natuurwetenschappelijke methode.
, • Biopsychoscoiaal model
Tegenwoordig gaan we uit van 3 invloeden op gedrag: het bio psychosociale model. Volgens dit model is
alle functioneren van de mens het gevolg van biologische, psychische (of cognitieve) en sociale
invloeden.
• Psychologisering
Psychologisering van de maatschappij: het toegenomen belang van psychologische variabelen en
verklaringen in menselijke relaties.
• Stereotype
Hoe ziet een psycholoog eruit?
o Het spontante beeld van de meeste mensen over een psycholoog stemt niet overeen met de
realiteit à stereotype: een verzameling van simplistische en sterk veralgemenende
opvattingen over een groep van mensen, die niet op persoonlijke ervaringen gebaseerd zijn en
meestal een negatieve ondertoon hebben.
o Belangrijke bron van stereotypen is de media.
Losse aantekeningen
Filosofie in het Oude Griekenland
• Plato: er dient onderscheidt gemaakt te worden tussen de ware, onzichtbare wereld van
onveranderlijke, ideale vormen en de zichtbare, veranderlijke wereld rondom ons, die een onvolmaakte
afspiegeling is van de ware wereld.
• Aristoteles: ware kennis kan niet op observatie gebaseerd zijn.
o Vormen van demonstraties: vanuit demonstraties kon volgens Aristoteles de rest van de kennis
afgeleid worden met behulp van de menselijke rede.
o Wiskunde is de ideale wetenschap.
Ontwikkelingen in de filosofie
• Veranderingen in de filosofische overtuigingen over de mens efenden ook de weg voor de psychologie.
• Eeuwenlang deelde men de mening, dat de menselijke geest (de ziel) een vrije wil had en niet
onderwerpen was aan de natuurwetten. Daarom kon ze niet bestudeerd worden.
• ‘’De mens bestaat uit een lichaam en een geest die onafhankelijk van elkaar zijn (dualisme).
Drie principes
• Rationalisme: de waarheid kan achterhaald worden door gebruik te maken van de rede. Om de mens
te begrijpen moest men over hem nadenken.
• Nativisme: sommige kennis is aangeboren. Vanuit de aangeboren kennis kon de rede de volledige
waarheid afleiden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahvonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,36. Je zit daarna nergens aan vast.
