Samenvatting voor het tentamen van complexe opvoedsituaties, behorende bij de module COGH op het NHL Stenden.
Er zijn verschillende boeken en hoofdstukken in de samenvatting samengevat (zie inhoudsopgave op de eerste pagina).
Zelf tentamen in 1 keer gehaald.
Boek: Met nieuwe ogen............................................................................................................................... 13
HOOFDSTUK 5. Cultuursensitief exploreren.......................................................................................................13
HOOFDSTUK 7. Verbinden vanuit empowerment..............................................................................................13
Boek 1Gezin1Plan........................................................................................................................................ 17
Hoofdstuk 1. Doel en uitgangspunten van 1Gezin1Plan & Gezin centraal........................................................17
Hoofdstuk 3. Samenwerken met en benutten van het sociale netwerk.............................................................22
Hoofdstuk 4. Samenwerken met het team rond een gezin................................................................................25
Boek: De mijne zijn de liefste....................................................................................................................... 28
Hoofdstuk 1. Het samengestelde gezin: de feiten..............................................................................................28
Hoofdstuk 2. Van gezin naar systeem................................................................................................................28
Hoofdstuk 3. Systemische wetmatigheden........................................................................................................29
..........................................................................................................................................................................32
Hoofdstuk 4. De Stiefcirkel.................................................................................................................................32
Hoofdstuk 8. Zicht op loyaliteit bij adolescenten...............................................................................................38
Boek: Praten met kinderen over kindermishandeling....................................................................................41
Hoofdstuk 1. Kindermishandeling: definitie, cijfers en gevolgen.......................................................................41
Hoofdstuk 2. De complexiteit van opgroeien in onveiligheid.............................................................................43
Hoofdstuk 3. Gevolgen van onveiligheid in de kindertijd...................................................................................45
Hoofdstuk 5. De wet en jouw taak.....................................................................................................................49
Boek: Cliënt centraal in de jeugdhulp........................................................................................................... 53
Hoofdstuk 5. Samenwerken met cliënten bij zorgen over veiligheid..................................................................53
Boek Systeem gericht werken in sociale beroepen
Hoofdstuk 1.
1.6 Systeemgericht perspectief
Ziet gedrag als een logische reactie op wat zich afspeelt in het systeem als geheel
1
, Richten zich op het geheel → wat er in de persoon gebeurt, wat er in de omgeving gebeurt
en de betekenis die dat voor de betrokkenen heeft.
Andere manier van kijken naar de werkelijkheid
Elk gedrag heeft betekenis en functie
HOOFDSTUK 2. ALGEMENE SYSTEEMTHEORIE (AST)
2.1 Inleiding
Algemene systeemtheorie (AST)
Basis van het systeemgerichte perspectief
Metatheorie: een andere manier van naar de werkelijk kijken
o Als een verzameling hiërarchisch geordende systemen, die met elkaar
samenhangen en elkaar wederzijds beïnvloeden.
Verklaart gedrag binnen zijn context.
2.2 Historische schets
2.2.1 Ludwing von Bertalanffy (1902-1972)
Bioloog, studeerde kunstgeschiedenis en filosofie
1928: eerste boek → biologische systemen zijn dynamisch en zelfregulerend.
Wilde meer samenwerking tussen wetenschappelijke disciplines.
Viel hem op dat er overeenkomsten zijn tussen processen die op het eerste oog niet met
elkaar te maken hebben.
1949: boek → algemene systeemtheorie.
2.2.2 Gestaltpsychologie
Gestaltpsychologie = kleine stroming in de psychologie (ontstond door groep Duitse onderzoekers)
Mensen zijn geneigd om een betekenisvol geheel waar te nemen.
Losse indrukken worden gecombineerd en binnen context van een betekenis voorzien.
Context gaan hier om de omgeving, maar ook om tijd of betekenis.
Hier ontstaan vooroordelen (van als je dingen over iemand hoort of als je iemand voor het
eerst zien, je plaatst degene in een context waar jij dit vindt passen)
Het geheel is meer dan de som der delen
Gestaltpsychologie → belangrijk uitgangspunt in de AST
Perls (leerling Freud) → getalttherapie
Cliënt wordt als geheel gezien, dus alle processen bij elkaar.
Holistische benadering
2.2.3 Biopsychosociaal model
Biopsychosociaal model:
Van George Lipman Engel
Belangrijke vernieuwing die geneeskunde en psychologie met elkaar verbond
Stelt dat biologische, psychologische en sociale processen met elkaar samenhangen
Gebaseerd op een holistisch mensbeeld (lichaam en geest samenhangend geheel)
Richt zich op objectieve en subjectieve gegevens.
De expertise van de professional en de cliënt vullen elkaar aan
Relatie gelijkwaardig, samen werken.
2.3 De algemene systeemtheorie
2.3.1 Wat is een systeem?
Een systeem = een samenhangend geheel van elementen die samen als geheel functioneren
Systemen hebben 2 kenmerken:
1. Hiërarchisch geordend
2. Onderdelen hangen samen → beïnvloeden elkaar
Gebeurt d.m.v. communicatie = uitwisselen van informatie op welke manier
dan ook (stofjes etc.)
Systemen houden zichzelf in een dynamisch evenwicht = homeostase
2.3.2 Wat is een metatheorie?
2
,Een metatheorie = een theorie-overstijgend denkkader, zonder inhoudelijk domein.
Beperkt zich niet tot 1 onderwerp
AST = een metatheorie
Een andere manier van kijken naar de werkelijkheid
Uitgangspunt = dat je de wereld kunt zien als een verzameling hiërarchisch geordende
systemen.
Aanname over de werkelijkheid = paradigma
o Kan je niet bewijzen of ontkrachten
Referentiekader = het geheel van waarden, normen, standpunten, kennis en ervaringen dat van
invloed is op de subjectieve waarneming van gebeurtenissen en verschijnselen.
Hierdoor kijkt iedereen anders naar de wereld.
2.4 Hiërarchische ordening
Hiërarchische ordening = de ordening van systemen waarbij een groter systeem kleinere systemen
omvat.
Subsysteem = een onderdeel van een systeem
Syprasysteem = het grotere systeem dat het systeem omvat.
Het ecologische systeem van Bronfenbrenner
2.5 Totaliteit
Kenmerk van systemen → samenhangend geheel = totaliteit
2.5.1 Het geheel en de delen
Verandert er iets in een onderdeel van het systeem → verandert het dynamische evenwicht.
2.5.2 Alles hoort erbij
Het maakt verschil of het systeem compleet is of niet.
2.5.3 Vlindereffect
Vlindereffect = het verschijnsel dat een kleine verandering, onder bepaalde omstandigheden,
uiteindelijk tot een veel grotere verandering kan leiden.
Of dit ook echt gebeurt hangt af van andere factoren die ook invloed hebben.
Wordt soms betwijfelt omdat het vaak wordt gebruikt als reden.
2.6 Wederzijdse beïnvloeding
In systemen beïnvloeden de onderdelen elkaar wederzijds.
Je wijst geen oorzaken en gevolgen aan, maar kijkt naar het samenhangend geheel.
Niet verklaren, maar begrijpen
2.6.1 Perceptie van de werkelijkheid
Je bent vaak gericht op verklaren of voorspellen om gebeurtenissen te beheersen (niet bij
AST) → kan tot problemen leiden
3
, Door te verklaren en voorspellen, neem je ieder iets anders waar i.p.v. kijken naar het
geheel.
Lineaire causaliteit = dat een oorzaak tot een gevolg leidt.
Circulaire causaliteit is op te delen in meerdere lineaire causaliteiten.
2.7 Meerdere factoren samen
3 principes uit de AST zijn relevant:
1. Equifinaliteit = dat eenzelfde eindtoestand op verschillende manieren kan ontstaan.
2. Multicausaliteit = dat meerdere factoren samen aan een situatie bijdragen
3. Multifinaliteit = dat de ontwikkeling van een situatie niet helemaal te voorspellen is. Er zijn
meerdere uitkomsten mogelijk.
2.8 Systeemgericht werken en wetenschap
Bij interventies werk je met het systeem als geheel → brengt onvoorspelbaarheid
o Lastiger om effectiviteit ervan met de gebruikelijke kwantitatieve
onderzoekstechnieken te evalueren (cijfermatige onderzoeken)
o Kwalitatief onderzoek: subjectief, de onderzoeker beschrijft vanuit een betrokken
positie het proces en de betekenis ervan voor de betrokkenen.
2.8.1 Evidence-based practice
Evidence-based practice (EBP) houdt in dat je kiest voor een interventie op basis van 3 criteria:
1. Het beste beschikbare bewijs voor de werkzaamheid
2. Klinisch expertise (de inschatting van de professional)
3. De voorkeur van de cliënt
In het verlengde van EBP werkt het zorgverzekeringsstelsel vanuit diagnosebehandelcombinaties
(DBC).
Op basis van diagnoses worden behandelingen vergoed waarvan de effectiviteit is
aangetoond.
Discussies:
Er is discussie over de vraag hoe je zou moeten bepalen wat goede en betaalbare
interventies zijn.
o Nadeel: DBC is meer doorslaggevend dat de voorspelling van de professional en
cliënt
Of de DSM-5 (het onderliggende classificatiesysteem van psychische stoornissen) wel valide
genoeg is.
o Zou tot overdiagnostiek en onnodige medicalisering kunnen leiden.
Komt een diagnose het herstelproces wel te goeden?
Argumenten voorstanders EBP:
Als je professionals te veel ruimte geeft om zelf te beoordelen welke interventie passend is,
kun je de kwaliteit van de zorg niet goed bewaken.
Goed onderbouwde richtlijnen en welomschreven en onderzochte interventies voorkomen
dubbel werk.
2.8.2 Practice-based evidence
Praktijkgestuurd effectonderzoek levert practice-based evidence op = bewijs uit de praktijk dat ook
relevant is voor de praktijk.
Op basis van praktijkerveringen maak je een methode en onderbouw je vervolgens met
theorie.
Is gebeurd bij de beschermjassen
2.9 Gegevens verzamelen vanuit een systeemgericht perspectief
Het proces van gegevens verzamelen is geen diagnostisch proces, maar een proces van
taxatie. Dialoog is daarbij het belangrijkste instrument.
2.9.1 Taxatie
Taxatie = een proces waarbij je in dialoog met de cliënten de betekenis van het probleem in het
systeem uitzoekt.
Een proces van uitwisseling en bewustwording en al deels een interventie
Richt zich op de context van het individu
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannedewit115. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,06. Je zit daarna nergens aan vast.
