Samenvatting
Samenvatting Ruimte, Conflict & Identiteit
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Zeer uitgebreide samenvatting van alle stof voor het tentamen van Ruimte, Conflict & Identiteit.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 71 pagina's
Voorbeeld 4 van de 71 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
8 beoordelingen
Door: emmahoogenboom • 3 jaar geleden
Door: tomdebeste01 • 4 jaar geleden
Prima complete samenvatting. Wel wat letterlijk vertaalde zinnen
Door: camielrobbers1 • 4 jaar geleden
Door: dionvanwinden • 4 jaar geleden
Door: mayropattikawa • 4 jaar geleden
Door: lassekonings • 4 jaar geleden
Door: thomasbonte • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Ruimte, Conflict en IdentiteitSamenvatting Introduction to Geopolitics
Proloog
Geopolitiek is een manier wiaarop men de wiereld zie o wiil zien Geopolitieke heoretiii
ilassifieren de wiereld in bepaalde reiioss en defniiren eielijkertijd de his orisihe rends In zekere
zin is ieopolitiek he ion roleren van en s rijden om irondiebied door de s a en
Geopolitiek wiord vaak iebruik om de wiereld e versimpelen en ui e leiien, di kan een
verzekerende, voorspellende en ion rolerende impai hebben op de maa sihappij Aan de ene kan
is di iorrei , maar ook iniorrei , omda wiereld dynamieken e iniewiikkeld is om op dezer wiijze e
besihrijven Eih er is he een handii hulpmiddel en ie s wia ons ions an omrini He is belanirijk
om kritisih e zijn eienover (ssimpele ieopolitieke ui eenzetnien en haar bronnen
He iaa om de beoe enini van maih , ieoirafe, handelinien en hoe wie die ui voeren, hoe de
wiereld is ievormd door maih hebbers, hoe de zwiakkeren deels hun eiien wiereld hebben ievormd,
de hoeveelheid en verbindini van aities en ai oren en de ieoirafein die iemaak , veranderd,
vernietiid en behouden wiorden
Geopolitiek: een onderdeel van de sociale geografie
Om ieopolitiek e beirijpen, moe en wie eers beirijpen wia soiiale ieoirafe is He is vooral de
manier van kijken/he perspeitie wia ieoira en ieoira en maak Er wiord iekeken me een
ruim elijk perspeitie Een ieoiraa kijk missihien naar dezel de zaken als een medewie ensihapper,
maar dan me een ieoirafsihe/ruim elijke blik Deze blik is eri veranderd door de eeuwien heen en
eienwioordii eri divers In he boek lii de nadruk op de ioniep en plaie, spaie, siale, reiion,
erri ory en ne wiork
He iaa om de wiederzijdse relatie ussen ieoirafe en samenlevini: politiek maak ieoirafein en
ieoirafein zijn nie politiek neu raal
Geopolitiek is een vorm van politieke ieoirafe De klassieke defnitie van ieopolitiek iaa vooral
over de ype ieoirafein die iemaak wiorden door s a en (szoals oorloien, irensionfii en en he
on s aan van nieuwie rijken Nu iaa he meer om he maken van neiihbourhoods o over
ieopolitiek als een iyberspaie wiaarin reierinien en haikers nationale ruim e als irrelevan zien en
proberen sihade aan e brenien aan de overheid en priva e iompu er servers Cyberaanvallen en
errorisme zijn nu belanirijk onderdeel van de hedendaaise ieopolitiek
Een diversiteit van geopolitieke benaderingen
Geopolitieke benaderinien kunnen als voli ieilassifieerd wiorden:
Klassiek:
Voliens de klassieke benaderini is de wiereld een ‘in erionnei eds ieheel, bes aande ui
ielabelde en ieilassifieerde delen
De hele wiereld wiord beirepen en kan dus wiorden ieion roleerd
Politiek wiord als ruim e iezien wiaarin iompetitie plaa svind ussen landen
Basis voor kolonialisme: onbeirepen reiioss wierden iezien als barbaar en onieiiviliseerd,
wiaardoor de koloniale maih en exiuus zaien deze e bezeten en e on wiikkelen Ook wierd
in kaar iebraih wiaar exploi eerbare plekken wiaren (szowiel ironds ofen als ioedkope
arbeiders
In de klassieke ieopolitiek wiorden ideein van ieoira en iebruik en verboien er behoeve
van de s aa
He wierd ieilaimd objeitie e zijn, maar wias eiienlijk bedaih door wiite eli e mannen
Vooral ievormd eind 19e eeuwi bij he hooi epun van koloniale iompetitie
Hedendaaise voorbeelden zijn reaitie op 9/11 o ieveih eien ‘evil in he wiorlds: ISIS
1
,Kritisch:
De kritisihe ieopolitiek wierd in he leven ieroepen om de ieopolitiek erui e veroveren
van de s aa (swias misbruik door de naziss in WOII
De kritisihe benaderini houd ziih bezii me he kritisih bekijken van politieke s a emen s
en media, om eraih er e komen wia de onderliiiende disiourse is
Disiourse: usie van maih en au ori ei in de inhoud van de aal van uitinien in (spopulaire
iul uur Op deze manier wiorden vooroordelen en politieke aiendass verkend
He iebruik de middelen van pos -modernisme Hierbij s aa he verlanien om he ui daien
van s a emen s van au ori ei en ui e daien, vooral iebaseerd op wie ensihap en
overheidsbeleid
He dwiini om kritisih na e denken over hoe de wiereld is
Kritisihe ieopolitiek is de praktijk van he identifieren van maih sverhoudinien binnen
politieke verklarinien De ui drukkinien die iebruik wiorden om de s aa spraktijken e
reih vaardiien, wiorden kritisih bekeken om e zien hoe ze proberen onze kijk op de wiereld
e beperken en een beperk aan al beleidsmaa reielen bevorderen
Feministisch:
Feminisme is een manier van denken da simpele ilassifierini, zoals iemaak in de klassieke
ieopolitiek, e wieerleiien
De benaderini identifieer de iomplexe posities van mensen en de verbondenheid ussen
mensen en plaa sen
Men zou de wiereld nie kunnen beirijpen vanui op-dowin perspeitie (sklassiek o me
alleen kritieken (skritisih : he is essentieel om e beirijpen wia he be ekend om een
bepaalde individu e zijn in een bepaalde ion ex , om politieke operaties e kunnen beirijpen
(ssoldaa in Irak
Box 1: geo-economieën
(Vanaf 19e eeuw) Geopolitieke economische benadering: de rol van economieën bij het creëren van geopolitieke
acties en theorieën. Economie speelt een grote rol in de verdeling van macht (voorbeeld: invasies van de US in
Irak en Afghanistan voor olie).
Vanuit Marxisme en Lenisme. Kritiek op kapitalisme: het zorgt voor winnaars en verliezers en de machtige
landen exploiteren de zwakkeren. De zwakkeren reageren, wat een geoeconomische verklaring is voor
terrorisme.
Aan de hand van kapitalisme kun je twee vormen van geopolitiek verklaren:
1. het verschil tussen enkele rijke landen en vele arme landen (ongelijke handel en schulden, wereldsysteem
theorie)
2. de machtsverlies van rijke landen aan concurrentie.
Tussen de benaderinien is sprake van in eraitie, ook is nie s ou en zijn ze allemaal noi relevan ,
ook al zijn ze nie eielijkertijd on s aan
Een korte historie van geopolitiek
Eind 19de eeuwi on s ond de klassieke ieopolitiek In de ieopolitiek wierden ionfii en ussen s a en
besproken, eih er wierden alleen de maihtiie Wes erse landen besproken (s= klassieke geopolitiek
Geopolitiek verklaarde hoe ui s a en en naties a en dominan e politieke insti uties on s onden, de
armere landen wierden dus aih erwieie iela en Een belanirijke kenmerk van de klassieke
ieopolitiek is de ilassifiatie en reiionaliserini van de aarde en haar mensen o een hiirarihie
Sir Hal ord Maikinder (s1861-1947 en de Heartland-theorie Hij wiilde da Groo -Britannii haar
maih en dominan e positie zou behouden Maikinder zai de wiereldwiijde politiek als een “ilosed
sys em”: aities van versihillende landen wiaren altijd onderlini verbonden en ionfii en on s onden
vooral ussen (shear land- en zeemaih en Hierin zou he land, sinds de koms van de spoorwiei, in
he voordeel zijn (sdaarvoor wiaren ze zee maih en in voordeel Wanneer een land (sui Wes Europa
2
,de maih heef over he Hear land, de Pivo Area (shar van Eurazii (sEurazii, Inner iresien dan
heef he de maih over he Wereld Eiland, Eurazii en A rika, en over de hele wiereld
He doel van Maikinder:
1 De maih van Britannii e handhaven eienover de dreiiini van Dui sland (sals iroo s e dreiiini
om over Oos Europa e reieren
2 Weers and bieden eien veranderinien in Bri se samenlevini
Als Dui sland zou iaan samenwierken me de Sovje , zou Britannii maih verliezen, daarom moes en
zij iaan samenwierken me de VS Di wierd de in ellei uele basis voor de Koude Oorloiss ra eiiein
Klassieke ieopolitiek wian Euroien risih, blanke wies erse man, invloed op beleid en
overiani ussen heoretisihe en praktisihe ieopolitiek
Al red Thayer Mahan (s1840-1914 maak e een his orisih ondersiheid ussen land- en zeemaih en
(swia invloed had op de ieopolitieke denkers tijdens de koude oorlooi Voliens Mahan wiaren
iroo maih en landen me een a ieleien karak er, een iemakkelijk verdediibare kus , een veiliie
basis en een wiereldwiijd ne wierk Op basis hiervan konden zeemaih en wiorden on wiikkeld en
nationale en mondiale maih wiorden bereik en verbe erd He doel van Mahan wias om de
wiereldwiijde invloed van de Vereniide S a en e la en oenemen en hij pleite voor een alliantie me
Britannii (szoda ze nie zouden bo sen me hun zeemaih
Nie alleen de VS hield de oppermaih van GB in de ia en, ook Dui sland wias ermee
bezii Ze vond GB arroian en ze vonden da Dui sland meer verdienden
2 hoo dindividuen van de Dui se ieopolitiek:
1 Rudol Kjellen (s1864-1922, Zwieed propaieerde he idee da s a en dynamisihe enti ei en
zijn, die op een na uurlijke wiijze s erker en dus iro er wiorden De mo or van deze iroei is
iul uur Kraihtiie en verievorderde iul uren moe en ziih ui breidden naar iebieden me
zwiakkere iul uren Grenzen zijn dus fexibel en verplaa sbaar
2 Friedriih Ra zel (s1844-1904 Ra zelss idee van Lebensraum sloo hierop aan: superieure
iul uren hebben reih op een iro er erri orium, wianneer ze he land op een be ere manier
zouden iebruiken
De doelen aih er deze ideein wias he justifieren van he veriro en van de maih van de Dui sland
Di slui dus ioed aan bij he idee van de klassieke ieopolitiek De aarde en mensen wiorden
ieilassifieerd in een hiirarihie die vervoliens he ‘iereihtiis maak om bepaalde politieke aities e
ondernemen (szoals empire, oorloi, bondienoo sihap o verwiaarlozini
Karl Hausho er (s1869-1946 ireierde een ieopolitieke visie die wierd verspreid via een tijdsihrif en
de radio (sklassieke ieopolitiek Er wierden wiee politieke kampen vereniid: de iroo irondbeziters
die he Dui se erri orium wiilden ui breiden en eiienaren van nieuwie indus rie, die pleiten voor de
ui breidini van Dui se koloniin (sen dus meer ironds ofen en a ze mark en Deze ideein kwiamen
samen in Hausho erss panregio’s defnitie: iro e reiioss die wierden iedomineerd door nnn
kernmaih ; Dui sland zou de maih krijien over Eurasii (sVS over de Amerikass en Britannii
over A rika Zo kon DL maih ui breiden zonder ionfii me Enieland
Deze heoriein van Dui se Geopoli ek kunnen wiorden iezien als Nazi geopolitiek, omda ze
nazi aities reih vaardiiden o hebben ieleid en ook soms meelif en op Hi lerss suiies Deze
heoriein wierden ook als vijandelijk iezien Eih er s onden de heoris en missihien nie
volledii aih er alle ideein van Hi ler en wiaren ze nie ieriih op raiisme
Doorda de Klassieke ieopolitiek me de Naziss wierd ieassoiieerd verdwieen he vrijwiel van he
oneel na WOII De VS on wiikkelde ziih als naoorloise wiereldmaih , en oen wierden er oih
ieopolitieke s ra eiiein on wiikkeld die de aities van de VS leidden en reih vaardiiden Door de
relatieve a wieziiheid van aiademisihe be rokkenheid, wierden ieopolitieke heoriein binnen
beleidskrinien iebouwid, wiaardoor een beperk perspeitie blee bes aan Theoriein wierden iezien
als objeitieve wiaarheden
3
, Voliens Bowiman en Spykman wias de maih eeuwienlanie in handen iewiees van Europa Spykman
s elde de theorie van de Oude en Nieuwe Wereld, wiaarin de Oude Wereld (sEurazii, A rika en
Aus ralii de Nieuwie Wereld (sde Amerikass aankon als zij zouden samenwierken (sieen Amerikaans
isolemen houden Om di eien e iaan hield de VS ion ai en me de Oude Wereld en speiifek
me he Rimland (sMaikinderss Inner iresien
Box 2: geodeterminisme
Klassiek politiek geodeterminisme: verklaren van politieke acties door de ‘determined’ en onvermijdelijke
geografische locaties of de omgeving/natuur. Binnenlandse politiek kan op deze manier worden
gerechtvaardigd, omdat het komt door toedoen van de geografische locatie (natuurwetten) en dus niet van
de besluitvormers. (door Haushofer)
Box 3: ‘westers-centralisme’ en ‘geopolitieke tradities’
De geopolitieke vormen die bovenstaande Westerse personen hebben gecreëerd zijn ook toepasselijk op
andere regio’s dan Europa en de VS, zoals Azië: zo maakt Japan ook gebruik van geopolitieke frameworks
om imperiale expansie te rechtvaardigen. De belangrijkste kenmerken van klassieke geopolitiek omlijst de
inhoud van theorieën gemaakt in niet-westerse contexten, maar de bijzondere omstandigheden van die
contexten hebben verschillende accenten en nuances geproduceerd. Het idee van geopolitieke tradities is
een handige manier om de combinatie van dominante thema’s en historisch-geografische context in
geopolitiek denken te verkennen. Niet-westerse geopolitiek wordt steeds verder verkent.
Terwijl de grondleggers van de geopolitiek in het westen liggen, is er hoop dat de ontwikkelende
geopolitiek in andere macroregio’s kan leren. Zo zal de geopolitiek een meer wereldwijd bereik krijgen.
Box 4: De terugkeer van klassieke geopolitiek
Er lijkt een constante toevoer te zijn van klassieke geopolitieke ideeën en een sterke vraag van het publiek
voor hun consumptie. Boeken enzo zijn vooral geschreven door auteurs die bevoorrecht zijn wat betreft
ras, geslacht en lidmaatschap van een politiek-culturele elite. Ze zijn geschreven vanuit een Westers
perspectief en gedreven door nationale en politieke agenda’s.
Huidige klassieke geopolitiek promoot het begrip van een competitieve en gevaarlijke wereld die een
sterke militaire en mondiale politiek van ‘ons’ en ‘hen’ nodig heeft. Kritische geopolitieke geleerden zeggen
dat we kritisch moeten zijn over de huidige klassieke geopolitiek en dat we nieuwe wegen moeten vinden
om de wereld te begrijpen en een meer vreedzame verbinding met de mensheid creëren.
Voliens Seversky wias he be er voor de VS om meer ieïsoleerd en de ensie e handelen Voliens
hem zou de poolreiio een nieuwie zone van ionfii en wiorden, door de ieoirafsihe liiiini ussen
de VS en de Sovje en he nieuwie belani van de luih maih
De ieopolitiek is nie lanier s a e-ien risih He wiord nu bekritiseerd als zijnde ‘si ua ed
knowiledies Er is aandaih iekomen voor de s erke politieke ion ex wiaarbinnen de heoriein
wierden on wiikkeld en de paradiimass wiaarin he vas za Er kom meer ruim e voor kritisihe
analyses van de politiek en deze e plaa sen in een iro e ion ex (sde eienwioordiie wiereld en nie -
s aa ai oren De s udie van ieopolitiek is nie lanier meer exilusie iekleurd door de Wes erse
politiek
Kritisihe ieoirafsihe analyse heef o doel de aities van bepaalde landen o s a en e
ion ex ualiseren binnen de eiien his orisihe en ieoirafsihe ion ex Kritisihe ieopolitiek pak de
maih van de s aa in de ieopolitiek ui , door e illus reren da he onmoielijk is om ‘ binnenlandss
en ‘bui enlandss los van elkaar e zien
He iaa in di boek over de manier wiaarop: landen/s a en op elkaar inspelen; landen wiorden
ievormd door nationalisme; hoe de ieoirafsihe omvani van landen wiord iedefnieerd en be wiis
door irenspolitiek; ieopolitiek door ai oren anders dan landen (ssoiiale bewieiinien, erroris en,
e i ; hoe s aa en non-s aa ieopolitieke ai oren opereren door erri oriale en ne wierk s ra eiiein;
hoe s aa en non-s aa ai oren beslissinien maken in mondiale ion ex van klimaa veranderini; en
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sgpl_utrecht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen