Samenvatninsocialen etenschappen
Les 1: factoren in de adviseur zelf
centralenvraai:nhoenbeïnvloedennmijnnpersoonskenmerkennmijnnrolnalsnadviseur?n(sterkte,nvalkuilen)
Leerdoelen:
-heefnzelfennisnenn eetn atnzijnhhaarnmeestnkenmerkendeneiienschapennzijn
-isnbekendnmetndenbeirippennovertuiiinien,nveronderstellinien,nparadiima’s,npastnvoorbeeldenn-
hiervannopnzichzelfnennanderenntoe,nennbuiitn aarnnodiindezenom
-maaktneennonderscheidntussennassertevencommunicate,nsubnassertevencommunicatenennairessieve
communicatenennkannvoorbeeldennvanndezenmanierennvanncommunicerenntoepassen
Watnisneennmindset?nDenmaniern aaropnjenkijktnnaarnintelliientenennvaardiihedennbepalenninnhoienmate
hoendezenzichnzullennont ikkelennennhoensuccesvolnjenbent nErnzijnnt eenmindsetsn–nookn elndenkstjlenn–n
denvastemindsetn(fixednmindset)nenndeniroeimindsetn(iro thmindset) n
Watnzijnnparadiima’s?nn
-kunnennindividuelenofniemeenschappelijkennormennenn aardennvanneenniroepn eerspeiielen nHetnisnden
ziens ijzenvanndenmens,n aarbijnmennzichnernnietnvannbe ustnisndatnhijhzijndoornmaarnopneennnmaniernnaarn
diniennkijkt,nden erkelijkheid n
-heefnbetrekkininopniedernaspectnvannhetnfunctonerennvanndenadviseur
-isnverbondennmetnhetnidentteitsievoelnennonsnievoelnvannpsycholoiischeniezondheid
-éénnkijknopnden ereldndiennietnaf ijkendnisnbijnoptesn(denk ijzendiennietnverandert)n
WatnisnhetnHalo-efectn&nhorn-efectn
-halo:nioedeneiienschapnkoppelennaanniemand,nomdatnhijneennanderenk aliteitnalnbezitn
(ioedninn iskunde,ndusnooknioedninnnatuurkunde)
-horn:nneiateveneiienschapnkoppelennaanniemand,nomdatnhijneennanderenneiateveneiienschapnalnbezit
-nhetnverschijnselndatnjenbepaaldenpositevenofnneiateveneiienschappennbijneennpersoonnieneraliseertntotn
eennaliemeennpositefnofnneiatefntotaalbeeld n(positefn=nhalonennneiatefn=nhorn)
-Hetnisneennbekendnpsycholoiischnverschijnselndatn eneennpersoonnopnirondnvanneennindrukndienhijnofnzijn
maakt,nbepaaldeneiienschappenntoedichten nIemandndien enaardiinvindennschatenn enintelliienterninndan
iemandndien enmindernaardiinvinden nDitnisnhetnhalo-efect nHetnteienoveriesteldenvannhetnhalo-efectnisn
hetnhorn-efect nDoornhetnhalo-nennhorn-efectniaann endenkenninnstereotypenn(hetndommenblondje,nden
luiendikzak,neennbetrou barenblanke)
Watnisnprojecte?n=nkannsprakenzijnn anneernmenneiienschappennofnemotesnvannzichzelfntrachtnten
ontkennen,nverberiennofnverdrinienndoorndezentoentenschrijvennaannietsnofniemandnanders
Carrièretjiern(z d ) nAssertviteit nGeraadpleeidnopn21nnovembern2017nvann
htp:hh carrieretjier nlhfunctonerenhsamen erkenhsociale-vaardiihedenhassertviteit
Assertviteit: hetnuitennvannjeniedachten,nievoelensnennmeniniennopneenndirecte,neerlijkenenniepasten
ijze nJenkomtnopnvoornjeneiiennbelaniennopneennmanierndienbijndensituatenpastnenndienzo eln
respectvolnisnnaarnjezelfnalsnnaarndenander n
balansntussennhetnbehartiennvannjeneiiennbelaniennennhetnrekenininhoudennmetnanderenn
Subassertef; tenveelnrekenininhoudennmetnhetnbelaninvannanderenenneiiennbelaninver aarlozen
Agressief; alsnjenvooralnjeneiiennbelaninzietnenndenbelaniennvanndenandernnietnzietnofnneieert
,Voorbeeld:njenbaasnvraaitnofnjenmorien
overn iltn erken,nter ijlnjennetneennandere
afspraaknhebtniemaaktnenndezen eenaln2x
overie erktnhebt
A)njenkiestnvoor;ndatnmoetndannmaarn
subassertefniedrai
B)njenkiestnvoor;nbekijknhetnmaarnairessief
C)jenkiestnvoor;nneenhelaasnmorienavond
iaatnnietnlukkenniknhebnalneennandere
afspraaknstaan nAssertef
Situatesndienvraiennomnassertviteit:n
-nneiatevenfeedback;njenhebtnlastnvannhet
iedrainvanniemandnandersnennzeitndaar
atnvann
-anderenmenininhebben;nuitkomennvoorneennaf ijkendenmenini,nstandpuntnvertellennmetnariumentenn
-eennverzoekn eiieren;nalsnerneennberoepnopnjen ordtniedaann aaraannjennietn iltnvoldoen
-jen iltnietsnvanneennander;nvoorbeelden:nsalarisverhoiini,nonderhandelenn
Oorzaaknsubassertef gedrag:
1)schaamte,nanist,nschuldievoel
2) iltnnietnk etsendnoverkomen,ndurfnnietnaanntenievennalsnernietsnisn
Oorzaaknagressief gedrag:
1)anisten,nonzekerheidnennver achtniennoverniedrainvanneennander
2)banindatnmensennovernjenheennlopen,nver achtndatnernieennrekeninin ordtniehoudennmetnjou neiienn
belaninenn ordtnhiernonzekernvann(zietnnietnmeernbelaniennvanndenander)n
Groeien in assertviteit
niveaun0n=n einiinassertefn:neiiennirenzenn ordennlastinaanieieven,ncommunicatenonduidelijk,nslechtn
omiaannmetnneiatevenfeedbacknievennennpositevenontvanien
niveaun1n=nreactevenofnbasisnassertviteitn=nieefnalsnernnaarnievraaidn ordtnjeneiiennstandpuntnennirenzen
aan,nduidelijkheidninncommunicate,nopkomennvoorneiiennmenininennirenzen
niveaun2n=nproactevenassertviteitn=nspontaannmetneiiennstandpuntennkomen,neiiennbelaniennverdediien,n
kiezennvoorndirectenconfrontate,nuitneiiennbe eiininmetnstandpuntnkomen,nfexibiliteit
niveaun3n=nassertefnkunnennblijvenninnemotonelenenhofnkritschensituatesn=naanvaardtnkriteknopnjen
standpunt,niedrainofnactesnennreaieertnernconstructefnop,nbespreekbaarnmakennvannmeninisverschillenn
uitnjezelf,nonaanvaardbarenvoorstellennver erpennopnrespectvollen&nbeslistenmaniern
Vann0nnaarn1ndoornnexperimenterennmetnanderenmanierennvanncommunicaten
Vann1nnaarn2ndoornnstelnjenielijk aardiinopninneenniesprek,nieefnaann atnjen ilt,ncommuniceernmetn
lichaamstaal,niebruiknhumor,neriensnopnteruinkomen,nzelfvertrou en
vann2nnaarn3ndoornnoefenennvannhetnbespreekbaarnmakennvannhetnconfict,nleernfeedbackntenontvanienn
enntenieven,nomiaannmetnlastiensituates,ntactvollenfeedbacknieven,nroosnvannLearyniebruiken,nstressn
hanteren,noefennmetnratonelenefectviteitn
Ondersteunendencompetentesn&nvaardiiheden
-nluisterenn -inlevinisvermoien
-empathien -confictennhanteren
-stressnhanteren -zelfvertrou en
Beroepennmetnassertviteit
-officemanaiern -inkoper
-adviseur -personeeladviseurnn
, NathansnH n(2015) nAdviserennalsnt eedenberoepn(4endruk) nDeventer,nVakmedianet nParairaafn2 3n
Overtuiiinien,nvooronderstellinien,nparadiima’s nPaiinan44-58n(hannscholar)
2.3 Overtuigingen, vooronderstellingen, paradigma’s
Hetnfunctonerennvanneennadviseurn ordtniestuurdndoorndieperliiiendenovertuiiinien nBelanirijkndatn
adviseursnzichnhiernvannbe ustnzijn n
Vooronderstellini Overtuiiini Paradiima’s
Kunnenndeneneriienvanndenadviseur Eennvanndenzakenn aarmeen ijn Kannindividueelnzijnnofndeniemeenschappelijkennormenn
verkeerdnrichten onzen aarnemininstructurerenn enn aardennvanneenniroepn eerspieielen n
-selectefn aarnemen
Ziens ijze;nmennzichtnnietnbe ustnvann(psychischen
ievanienis),nhetnisndeneniien‘bril’ndienmennheef n enn
kijktnmaarnopnéénnmaniernnaarnden erkelijkheid
Betrekkininopniedernaspectnvannhetnfunctonerennvannde
adviseur
Verbondennmetnidentteitsievoelnennonsnievoelnvann
psycholoiischeniezondheid
indnsets:nievormdndoornonzenbehoefen,n ensen,nvooronderstelliniennennovertuiiinien nnhoen enden
erkelijkheidnzien n
(1) Emotenisnhetneerstenherkenninisiinaalnvoorneennmoielijkenparadiima,nvoeltnvaaknalsn
veront aardiiini nCriterianvoornparadiimaverschil
1 nDenandern ordtnieziennalsndomn
2 nDenandernisniek,nnietnioednbijnzijnnhoofd,niestoord
3 nDenandernisnslecht,nonbetrou baar,ncorrupt
(2) Anderenmanierennomnparadiima’snopnhetnspoorntenkomen:
1 nBe ust ordinindatn aarnemininennparadiima’snnietnmetnelkaarnkloppen
2 nIdentficerennvanndenfout
3 nRelaterennaanndinienndieneerdernfoutn aren
4 nAanpassennvanndenparadiima’s
Adviseren als tweede beroep (4e druk).
Vooronderstellingennkunnenndeneneriienvanndenadviseurnverkeerdnrichten nZijnverhinderennhemn
ieadviseerdenioedn atntennemennennefectefnopnhenninntenspelen n
Een overtuigingnisneennvanndenzakenn aarmeen ijnonzen aarnemininstructureren,n ijnnemennaltjdn
selectefn aar nWanneern en illenn etennhoenlaatnhetnisnzienn enalleennden ijzers,nnietndendetails nAlsn
ennietnselectefnzoudenn aarnemennzoudenn enoverspoeldn orden nWanneern enopnbasisnvanneenn
overtuiiininselecteren,nkannonsndatnechternooknopnhetnverkeerdenbeennzeten n
Mind setsn ordennievormdndoornonzenbehoefen,n ensen,nvooronderstelliniennennovertuiiinien,n
kortomnallenbrillenn aarmeen ijnnaarnden erkelijkheidnkijken
Werkelijkheidsdefinite/paradigma:n anneerniemandndenktndatnzijnnbrilndeneniinmoielijkenmaniernisn
omnden ereldntenbekijken n
Self-fulfilling prophecy:ndoornditnmechanismenisnden ereldneennspieieln aarinn enonszelfnkunnenn
aarnemen nUitnresultatennvannonzeninspanniniennkunnennonzenparadiima’snduidelijkn orden
Wanneer iemand jouw wereldje anders ziet:
- Denandern ordtnieziennalsndomndann elnincompetent nIknhebntallozeninternenadviseursn
meeiemaaktndienvannhunntopleidininzeiden:n‘onbeirijpelijkndatnzenzoniemandnopndienplaatsn
hebbennkunnennneerzeten!’
- Denandernisniek,nnietnioednbijnzijnnhoofd,niestoord,n antnhijndenktnnietn el nZijndenkennnietn
binnennhetnsysteemnvanndenjuisteniedachten
- Denandernisnslecht,nonbetrou baar,ncorrupt nZijnnopvatniennzijnnmoreelnver erpelijkn