Hoorcollege 1 - Introductie
Psychopathologie → Individuele variatie interacterend met omgeving
Meestal zit er een positieve kant aan het onderliggende probleem → Instandhouding
Alternatieven voor DSM
- Research domain criteria (RDOC) → symptoomclusters linken aan neurobiologie
-
- Hierarchical taxonomy of psychopathology (HiTOP) → psychopathologie spectra
-
- Netwerktheorie → samenhang van symptomen onderling
-
,RDOC Limitaties
- Neurobiologische constructen zijn weinig specifiek
- Neurobiologische constructen verklaren maar klein deel
- Meeste klinische praktijken hebben niet de juiste apparatuur
- Wel goede bouwblokken voor onderzoek naar onderliggende neurobiologie
HITOP Limitaties
- Combinaties van uitersten op een spectrum niet mogelijk
- General factor voor psychiatrische stoornissen is onbekend
- Wel goed overzicht van samenhang tussen stoornissen
Netwerktheorie Limitaties
- Het gaat puur om correlaties tussen symptomen die gecorrigeerd zijn voor andere
onderlinge correlaties
- GEEN CAUSALITEIT!
- Wel inzichtgevend: Samenhang, Overlap, Individuele aangrijpingspunten
Beschrijvende diagnose
- Kwetsbaarheden (predisponerend)
- Oorzaken (luxerend)
- Onderhoudend
- Gevolgen
Hoorcollege 4 - Netwerktheorie
Heeft classificeren nog wel nut?
- DSM-classificatie kan per patiënt enorm verschillen → Classificaties zijn enorm
heterogeen
- Tegenovergestelde symptomen in dezelfde classificatie
- Hoge comorbiditeit door overlappende symptomen
- Onduidelijke grenzen tussen classificaties
Netwerktheorie van DSM symptomen
,BELANGRIJK: NETWERK IS EEN REFLECTIE VAN JE DATA → Dus als je iets niet
meeneemt, zie je het ook niet in je netwerk terug!
Symptoomnetwerk is dynamisch
- Feedback loops
- Vicieuze cirkels van symptomen die elkaar versterken
- ‘Strength’ = aantal connecties van een symptoom in het netwerk → Strength is
voorspellend voor chronisch beloop
Symptoom-specifieke effecten: SSRI’s vs CGT
- SSRI’s verminderen affectieve symptomen: sombere stemming en angstklachten
- Affectieve symptomen hangen samen met andere klachten → Indirect effect van
SSRI’s op andere symptomen in het netwerk
Ecological momentary assessment (EMA)
- Via app meerdere keren op dag vragen naar stemming/slaap/activiteit
- Netwerk creëren voor individueel persoon → Belangrijk: netwerk is een reflectie van
je data, sommige aspecten kunnen vergeten worden
Hoofdstuk 7 - CGT
CGT
- Cognitieve component: invloed van gedachten (cognities) op gedrag, disfunctionele
gedachten identificeren, evalueren en veranderen
- Gedragstherapeutische component: veranderen van gedrag
Leertheorie
- Klassieke conditionering: stimulus-respons (Pavlov)
- Operante conditionering: gevolgen van gedrag, bekrachtigers/bestraffers
, Extinctie → herhaaldelijk aanbieden CS zonder CR
Cognitieve benadering Beck & Ellis
1. Impliciete basisschema's/fundamentele opvattingen
2. Conditionele assumpties, als-dan relaties
3. Strategische ideeën/leefregels, opvattingen over hoe om te gaan met problemen
4. Bewuste gedachten → worden beïnvloed door onderliggende niveaus
Psychopathologie volgens cognitieve benadering = maladaptieve informatiewerking,
negatieve basisschema’s beheersen de persoon
Confirmation bias: alleen informatie accepteren die overeenkomt met schema
4G’s: gebeurtenissen, gedachten, gevoelens en gedrag (+ gevolgen = 5G’s)
Basisprincipes CGT
- Probleemgeoriënteerd, nadruk op het heden
- Kortdurend en afbakenend, duidelijk aantal sessies afgesproken
- Benadrukt samenwerking tussen cliënt en therapeut, goede relatie is conditioneel
voor therapieproces (Rogers)
- Actieve houding van cliënt en therapeut, creatieve oplossingen en huiswerk
- Gestructureerde sessies, afstemmen met cliënt wat nodig is, voortgang beoordelen
- Registratie is essentieel, dagboek, bijhouden cognities, coping cards, patronen
herkennen in het denken
- CGT leert de cliënt zijn eigen therapeut te zijn
- Expliciete nadruk op terugvalpreventie
- CGT ziet psychopathologie als een extreme vorm van normaal gedrag
Diagnostiek
- Probleem schetsen, omstandigheden waarin het voorkomt, bijbehorende cognities
- Ontstaansgeschiedenis
- Instandhoudende en beschermende factoren
- Vragenlijsten
- Positive And Negative Affect Scale (PANAS): emoties
- Beck Depression Inventory (BDI)
