Dit boek is voor het vak psychologisch onderzoek. Het is geschreven door Henk Verhoeven, eerste druk. Het is een samenvatting van het boek tot en met hoofdstuk 8.
Hoofdstuk 9 en verder gaat over de geschiedenis en is niet relevant waardoor ik dat niet heb samengevat.
Psychodiagnostiek en
assessment
Hoofdstuk 1 Diagnostiek: inschatten van mensen
Diagnostiek gaat ovir hit inschatin van minsin, diit ekan biwust of onbiwust virlopin. Dit dioin wi
om virvolgins bislissingin ti ekunnin nimin. Toch nimin wij als minsin niit automatsch dii juisti
bislissingin.
1. Besliskunde
Iidiir mins, in ilek biroip wirekt op basis van voorspillingin. Dinek aan iin schoolhoofdi diii iin
bislissing moit vormin wii naar dii havo gaat of bijvoorbiildi naar hit vwo. Wanniir iimandi iits
voorspilt is diat iin biwijs diat hij virstandi hiif hoi iits in ilekaar stiiekt.
Dit mitin wi dioor tist in critirium, ir is iin bioordiilingsmomint in hit nu in ir is iin
bioordiilingsmomint in dii toiekomst. Als diizi variabilin niit oviriinekomin bin ji dius niit zo goidi
in hit voorspillin in blijekt diat ji ir toch niit hilimaal dii standi van zaekin wiit.
Pridiictivi validiitiit is iin voorspilling of jij iin goidii voorspillir bint. Dit ekan ji van iin pirsoon
dioin maar ooek voor iin tist, is diizi tist iin goidii voorspillir.
Di bioordiilingsmomintin wordiin in dii bislisekundiimatrix in viir soortin ondiirschiidiin.
1) Positif waar – validi positvi (wiirman zigt diat
hit morgin gaat riginin in hit gaat ooek riginin)
2) Positif niit waar – falsi positvi (wiirman zigt
diat hit morgin gaat riginin maar hit blijf diroog)
3) Nigatif waar – validi nigatvi (wiirman zigt diat
hit morgin diroog blijf in hit blijf ooek diroog)
4) Nigatif niit waar – falsi nigatvi (wiirman zigt
diat hit morgin diroog blijf maar hit gaat riginin)
2. Correlaties
Hit corrilaticooëfciont wordit gibruiekt wanniir wi iin virmogin willin uitdiruekekin wat niit
simpil mit ja of nii ekan wordiin biantwoordi. Wi willin ekijekin hoi irg dii wiirman ir bijvoorbiildi
naast zat in niit alliin of hij irnaast zat.
Wanniir wi iin virschil willin mitin tussin A in B ekun ji iin
grafiiek gibruiekin zoals hiirnaast is wiirgigivin. Bijvoorbiildi
mit iin ijzirin staaf diii wi virhitin, hoi warmir hit wordit, hoi
miir diii gaat uitzitin.
2
, Wanniir wi willin mitin hoi iits corriliirt mit diuizindi andiirin
ekunnin wi niit één richti lijn maekin want ir wijekin altjdi minsin af van
hit gimididiildii. Ein grafiiek ekomt ir dian miir uit ti ziin zoals hiirnaast is
wiirgigivin.
Wanniir wi willin ekijekin hoi iits wat corriliirt ir in dii toiekomst uit
ekan gaan ziin moitin wi in principi gibruiek maekin van iin
voorspilling. Zoiits ekan wordiin wiirgigivin zoals in dii grafiiek
hiirnaast.
3. Fouten in ons beoordelingsvermogen
Als mins zijndii zijn wi goidi in inschatin, diinek maar in hit virekiir hoiviil ekiuzis ji moit maekin
op basis van inschatng. Toch maekin wi hiir wil iin foutin in, ziekir als toigipast psycholoog moit
ji ji biwust zijn van mogilijeki foutin diii minsin maekin.
Verstandige fouten
Virstandiigi foutin ekunnin wi ooek wil goidii ekunnin noimin. Dinek bijvoorbiildi aan hirt wanniir
hij giritsil hoort, vaaek vlucht hij dian. Stil diat hij vlucht maar ir is nieks dian is diii onnodiig givlucht.
Maar stil hij vlucht niit in ir ekomt iin liiuw tivoorschijn ekan diit diodiilijek zijn. Soms is hit dius
virstandiig om maar ti vluchtin ongiacht of diit iin fouti bislissing was of niit.
Dit hiif allis ti maekin mit iin afastgrins. Ein hirt
vlucht liivir 20 ekiir tiviil dian iin ekiir niit maar mit
diodiilijeki afoop. Dit roipt ooek ithischi diiscussiis op, stil
ir wordit iin moordi gipliigdi. Wi willin graag diat dii
moordiinaar niit op vriji voitin ekomt ti staan maar aan dii
andiiri ekant als wi diat waar positivin latin groiiin,
groiiin dii vals positivin ooek mii, diat bitiekindi diat ir
ooek miir minsin ontiricht vast zoudiin ekunnin ekomin ti
zitin in diat roipt ooek wiir bizwaar op.
Overschatng van specifeee eansen
Dit is iin virekiirdii inschatng ovir iin bipaaldii gibiurtinis of diat iimandi ovir iin bipaaldii
iiginschap bischiekt. Dit dioin wi dioordiat wi bijvoorbiildi logisch ridiinirin.
Bijvoorbiildi Jan is virligin in tiruggitroekekin, toont wiinig intirissi in andiirin maar is ziir
intilligint in giorganisiirdi. Is hij iin schrijvir van wisekundii boiekin, piloot of virtiginwoordiigir.
2
, Miisti zoudiin ziggin wisekundii boiekin maar wat zi virgitin is diat ir viil miir
virtiginwoordiigirs zijn dian schrijvirs van wisekundii boiekin. Di ekans is dius grotir diat Jan iin
virtiginwoordiigir is.
Beschiebaarheidsheuristee
Wi maekin dii fout diat van diingin diii snil in ons gihiugin opekomin, wi diinekin diat diizi ooek vaekir
voorekomin.
Bijvoorbiildi dii angst voor vliigin diii sommigi minsin hibbin, zij gaan liivir op vaekanti mit dii
auto. Dit ekomt omdiat ALS ir iin ongiluek gibiurdi mit vliigtuigin diit vaaek groti ongivallin zijn. Wat
minsin vaaek virgitin is diat ir véél miir ongiluekekin gibiurin mit auto’s. Maar omdiat diizi
bijvoorbiildi mindiir vaaek in hit niiuws ekomin diinekin minsin diaar niit aan.
Regressie naar het gemiddelde
Hiirbij maekin wi gibruiek van iin normaalcurvi.
Gimididiildi ginomin bin ji altjdi wil gizondi. Soms hib
ji wat mindiiri diagin in soms bin ji icht hiil ziiek
(ixtriim laag). Dit houdit vaaek nooit lang aan in al snil
triek ji wiir tirug naar hit gimididiildii. Iimandi diii
bijvoorbiildi iin midiicijn ontwiekekilt ekan niit zomaar
ziggin diat diizi wirekt, want minsin triekekin al snil tirug
naar hit gimididiildii. Zi wordiin dius ooek zondiir hit
midiicijn waarschijnlijek na iin paar diagin al bitir.
Dit wordit ooek gidiaan bij tistin. Ein antwoordi diat nogal
ixtriim is valt al gauw op, dioor miirdiiri soort gilijeki
vragin ti stillin ekun ji diat ini ixtrimi antwoordi wiir rilatvirin.
Eerste en laatste indrue
Primacy-ifict is diat dii iirsti indiruek diii ji irgins van hibt dii rist van ji ekiuzis biïnvloidi.
Bijvoorbiildi iimandi ekomt binninlopin bij hit sollicitatigispriek maar wil ji giin handi givin, diat
biïnvloidi waarschijnlijek dii rist van hit gispriek omdiat ji diit raar vindi.
Ricincy-ifict is diat iin gibiurtinis diii zich als laatst hiif afgispiildi ji bij blijf in ji biïnvloidi.
Bijvoorbiildi ji obsirviirt iin hiil diruek ekindi, diaarna ekrijg ji nog stiidis iin diruek ekindi maar diii is
virgiliekin mit diii van nit iin stuek rustgir waardioor ji him waarschijnlijek ooek scoort op iin rustg
ekindi, tirwijl diii diat virgiliekin mit hit gimididiildii niit is.
Voorbarige reducte van cogniteve dissonante
Cognitivi diissonanti houdit iiginlijek in diat wi onszilf iin biitji voor dii giek houdiin, wi pratin
goidi wat wi fout dioin of waar wi niit aan willin toigivin. Wi willin iimandi niit tiliurstillin
maar wi vindiin dii eklus diii wi moitin dioin hilimaal niit liuek. Wat wi dian dioin is diat wi dii
situati in ons hoofdi gaan goidipratin. Dat wi hit iiginlijek toch wil liuek vindiin in diat hit hilimaal
niit zo irg is.
Halo ifict is diat wi van iin aantal positivi puntin diii wi van iimandi hibbin giziin, aannimin
diat dii rist ooek wil goidi zou zijn.
Horn ifict is hit omgiekiirdii diaarvan, wi witin iits nigatifs van iimandi dius dian zal hij op
andiiri vlaekekin ooek wil nigativi puntin hibbin.
Bijvoorbiildi wi hibbin iimandi diii in hit ligir hiif gizitin in wi hibbin iimandi diii in hit
virlidiin virslaafdi is giwiist aan dirugs op sollicitati. Wi zijn al snil giniigdi om iimandi aan ti
nimin diii in hit ligir gizitin hiif (halo) omdiat diii dirugs gibruiekt hiif waarschijnlijek
onbitrouwbaar is in slichti iiginschappin hiif (horn) tirwijl dii pirsoon diii dirugs hiif gibruiekt
vroigir viil bitir bij dii baan zou passin.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julia_koster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
