Bron: Stavorinus, R. (2023). Strategisch Brand Design: ontwerpen vanuit
marketingperspectief.
H3 Identiteit en persoonlijkheid
Organisatie-identiteit/corporate identity: wie ben je en hoe wil je gezien
worden?
Organisatie-identiteitsmodel:
- Birkigt en Stadler
- Bestaat uit vier elementen
In het hart vind je de persoonlijkheid van de organisatie
De persoonlijkheid van de organisatie is bepalend voor de
symboliek, de communicatie en het gedrag van die organisatie
- De identiteit gaat over de organisatie zelf: wat zij is of wat zij wil zijn,
huidig of gewenst
- Het imago is hoe de buitenwereld daarnaar kijkt
Identiteit: het geheel van karaktereigenschappen, overtuigingen en
gedragingen dat een organisatie of een merk laat zien in interactie met zichzelf
en met anderen
Imago: het beeld dat de buitenwereld van de organisatie heeft
Persoonlijkheid: de verzameling van normen, waarden en gedragsuitingen die
gedeeld worden door de leden van een organisatie, die die leden aan elkaar en
aan de organisatie bindt
Organisatiecultuur: de verzameling van normen, waarden en gedragsuitingen
die gedeeld worden door de leden van een organisatie, die die leden aan elkaar
en aan de organisatie bindt
Persoonlijkheid is een belangrijk begrip. De persoonlijkheid van een organisatie
bepaalt alles wat die organisatie doet.
,Identiteit
- In het hart van de identiteit zit de persoonlijkheid van de organisatie of het
merk
- Dat is wat haar uniek en eigen maakt
- Een visie, het DNA, de normen en waarden en de cultuur zijn allemaal
onderdeel van de persoonlijkheid
- Die kern voedt de identiteit
- Het bepaalt hoe de organisatie communiceert, hoe zij zich gedraagt en
welke symboliek ze gebruikt.
- Het model laat precies die componenten zien die de corporate identiteit
maken en hoe die in verhouding staan tot het begrip imago.
Je ziet hier, net als bij het merk, opnieuw twee ontstaan: het perspectief van de
organisatie en wat haar identiteit maakt. En het perspectief van de buitenwereld
en hoe die naar de organisatie kijkt.
Symboliek
- Symboliek: alle visuele elementen die de organisatie representeren
Logo
Lettertypes
Kleur
Het pand dat een organisatie huisvest
De inrichting van het interieur
Communicatie
- De manier waarop de organisatie met de belanghebbenden communiceert
Website
Jaarverslag
Brochures et cetera
- Het gaat dan om de vorm en de inhoud van de communicatie en ook de
taal en de toon van die communicatie
Gedrag
- Hoe de organisatie en haar individuele leden zich gedragen
- Dit is misschien wel de belangrijkste van alle drie de factoren die
onderdeel zijn van de identiteit
- Een organisatie kan nog zo’n fantastisch product hebben en er
professioneel over communiceren in een huisstijl die designprijzen won,
maar uiteindelijk beoordeel je die organisatie op hoe ze met je omgaat
- Het gedrag van medewerkers en/of de organisatie in zijn geheel is het
meest bepalend in jouw beoordeling van die organisatie
Technologische ontwikkelingen:
- Met de technologische ontwikkelingen van de afgelopen decennia is die
component gedrag steeds belangrijk geworden.
- Door de komst van het internet zijn medewerkers zichtbaarder en
toegankelijker geworden.
- Medewerkers hebben steeds vaker zelf contact met belanghebbenden en
hun gedragingen springen dus ook veel meer in het oog.
, - Zie daar ook een belangrijke reden voor de toegenomen aandacht voor
arbeidsvoorwaarden, employer branding en organisatiecultuur.
- De medewerker is meer dan ooit bepalend voor het imago en de perceptie
van het corporate merk.
Identiteit en imago zijn geen aspecten van een organisatie of een merk die je
zomaar vast kunt pakken. Het is belangrijk om je steeds te realiseren dat het
theoretisch constructen zijn en modellen bedoeld om vat te krijgen op de
complexe werkelijkheid. En ze veranderen door de tijd heen continu. De identiteit
is minder veranderlijk dan het imago, maar beide veranderen, hoe subtiel dan
ook.
De bestaande identiteit en imago zijn de situatie zoals die is. De gewenste
identiteit en imago zijn een situatie om naar toe te werken.
Het organisatie-identiteitsmodel anno nu
- Het model van Birkigt en Stadler stamt uit 1986, maar het principe geldt
nog steeds
- In de kern van een organisatie of een merk zit de persoonlijkheid en die
bepaalt hoe een organisatie of een merk zich manifesteert
- Maar we zijn nu meer dan 35 jaar verder en de wereld is nogal veranderd.
- De komst van het internet en het gebruik van social media hebben het
gedrag van mensen veranderd en ze hebben hun invloed gehad op de
bedrijfsvoering van organisaties
- Gedrag, communicatie en symboliek zijn nog steeds belangrijk, maar je
zou daar nu producten en systemen aan toe moeten voegen
Een goede illustratie daarvan is Google
Dat is een zoekmachine (product), een digitaal platform met
een algoritme (systeem), een wit vlak met een logo en
zoekveld (symboliek) en tegelijkertijd is Google een
organisatie waar mensen in werken
Alles grijpt bij Google in elkaar
En dat geldt voor veel ondernemingen die online zakendoen
Tegenwoordig zie je ook varianten op het model van Birkigt en Stadler waarin
producten en systemen een plek krijgen. Dat is logisch, omdat systemen (denk
aan de interfaces van de website via welke je zakendoet) steeds vaker een
integraal onderdeel zijn van de ervaring die je met een merk hebt als klant. In het
model van New Growth Strategies wordt veel gewicht gegeven aan de rol van
gedrag.
, Organisaties en merken hebben allebei, net als individuele mensen, een
persoonlijkheid. Je kunt dan ook speken van een organisatie-identiteit en een
merkidentiteit en van de persoonlijkheid van een organisatie en de
persoonlijkheid van een merk. Het model van Birkigt en Stadler wordt er niet
anders van, dat past ook prima op merken.
Er is wel een belangrijke vraag die je moet stellen als je met strategisch brand
design aan de slag gaat: zijn medewerkers (mede)bepalend voor de uitstraling
van de organisatie of het merk? Zo ja, dan verdient dat je speciale aandacht. Hoe
en waar zijn zij bepalend en wat vraagt dat van het proces, van het ontwerp en
uiteindelijk van de middelen die je ontwikkelt?
In hun boek Positioneren beschrijven Riezebos en Van der Grinten zes aspecten
van organisatie-identiteit:
- Historie
- Kerncompetenties
- Bedrijfsoriëntatie
Het punt van de bedrijfsoriëntatie is een belangrijke, omdat het een
goed houvast geeft bij het begrijpen van de organisaties waar je
mee gaat werken
- Visie en missie
- Cultuur
- Organisatie- en klantwaarden