Boek
Licht verstandelijke beperking
I. Wat is een licht verstandelijke beperking?
Hoofdstuk 1: Defnitie
1.1 Defnitie volgens DSM-V:
DSM-V is het wereldwijd gehanteerde classifcaaesesteee m r psechiatrische
aand eningen. V r de diagn se ‘merstandelijke beperking’ hanteert de DSM-V de m lgende
criteria: merstandelijke beperking is een st rnis die gedurende de ntwikkelingsperi de
ntstaat. Bij een merstandelijke beperking dienen beperkingen te bestaan in z wel het
merstandelijke funca neren als het adapaef funca neren in c nceptuele, s ciale en
prakasche d eeinen.
Er e et m ldaan w rden aan de m lgende drie criteria:
1. Beperkingen in intellectuele funcaes, z als redenering, pr bleee pl ssing, planning,
abstract denken, rdelen, acadeeisch leren en leren uit ermaring, en prakasch
inzicht be rdeeld d r z wel klinische emaluaae als indimiduele, gestandaardiseerde
intelligenaetesten.
2. Beperkingen in adapaef funca neren, welke resulteren in niet m ld en aan
ntwikkelingsn reen en s ciaal-culturele n reen m r pers nlijke
nafhankelijkheid en s ciale merantw rdelijkheid. Z nder blijmende ndersteuning
begrenzen de adapaeme beperkingen het funca neren in een f eeer acamiteiten in
het dagelijks lemen, z als c eeunicaae, s ciale paracipaae en zelfstandig w nen, en
p eeerdere gebieden, z als thuis, sch l, werk en recreaae.
3. De intellectuele en adapaeme beperking is ntstaan ajdens de ntwikkelingsperi de.
1.2 intellectuele functies in de DSM-V
De leters IQ staan m r intelligenaequ aint. Intelligenae is het mere gen e te leren en
abstract te denken, het aanpassingsmere gen en het mere gen t t redeneren. Het IQ is
saeengesteld uit twee nderdelen: het merbale en het perf reale IQ. Het merbale IQ eeet
taalmaardigheden, het perf eale IQ eeet ruietelijke maardigheden fwel ruietelijk inzicht.
Het IQ-cijfer is een sc re p een test die bed eld is e de intelligenae te eeten, de IQ-test.
Er kan sprake zijn man een dishare nisch intelligenaepr fel, wat betekent dat ieeand p
bepaalde gebieden eeer maardigheden heef dan p andere gebieden en dat er dus een
gr t merschil is tussen het merbale en perf reale IQ. Een sc re man het t tale IQ zegt dan
niet meel. Mensen eet een LVB hebben maak een dishare nisch intelligenaepr fel. .an de
IQ-sc re w rdt in de z rg m r eensen eet een LVB een belangrijke r l t egekend als het
gaat e indicaaes en z rgt ewijzing. Dit is z rgelijk, edat een IQ-test k nadelen heef.
De IQ-sc re hangt af man het tepe test en laat een steeds gr ter w rdende
nbetr uwbaarheid zien bij lagere IQ’s. Verder kunnen achter mergelijkbare IQ-sc res
merschillende nderliggende maardigheden en tek rten schuilgaan. De IQ_sc re is een
e eent pnaee en is niet staasch, eaar kan meranderen in de l p man de ajd. Een IQ kan
meranderen d r e amaae, inzet en kansen e te leren.
,1.3 adaptieve functies in DSM-V
Criteriue 2 merwijst naar adapaeme funcaes in drie merschillende d eeinen. .an criteriue 2
w rdt m ldaan als in ten einste 1 man de d eeinen het adapaef funca neren z beperkt is
dat ieeand d rl pend steun n dig heef.
De drie d eeinen zijn:
1. Het c nceptuele/ nderwijsd eein betref .a. maardigheden p het gebied man het
geheugen, taal, lezen, schrijmen, rekenkundig redeneren, het merwermen man
prakasche kennis, pr bleee pl ssend en het be rdelen man nieuwe situaaes.
2. Het s ciale d eein betref .a. het besef man gedachten, gem elens en ermaringen
man anderen (eepathie), interpers nlijke c eeunicaaeme maardigheden, het
mere gen e mriendschap te sluiten en het s ciale rdeelsmere gen.
3. Het prakasche d eein bemat het leermere gen en zelfeanageeent in merschillende
lemenssituaaes, waar nder zelfmerz rging, de merantw rdelijkheden man een baan,
geldbeheer, mrijeajdsbesteding, zelf reguleren man gedrag en het plannen man taken
p sch l en werk.
.dapaef funca neren w rdt eeestal geeeten aan de hand man z wel klinische bsermaaes
en emaluaaes als eeeanstrueenten. De eeeanstrueenten e eten indimidueel w rden
afgen een en cultureel betr uwbaar en eeetkundig merantw rd zijn.
1.4 Praktijkdefnitie
De prakajkdefniae m r een LVB is als m lgt:
- IQ-sc re tussen de 50 en 85
- Beperkt s ciaal aanpassingsmere gen: tek rten f beperkingen in het
aanpassingsgedrag man wat p zijn leefijd en bij zijn cultuur merwacht eag w rden
p ten einste twee man de m lgende gebieden: c eeunicaae, zelfmerz rging,
zelfstandig kunnen w nen, s ciale en relaa nele maardigheden, gebruik eaken man
geeeenschapsm rzieningen, zelfstandig beslissingen neeen, funca nele
intellectuele maardigheden, werk, ntspanning, gez ndheid en meiligheid
- Bijk eende pr bleeaaek, z als leerpr bleeen, een psechiatrische st rnis,
eedisch- rganische (lichaeelijke) pr bleeen en/ f pr bleeen in het gezin en
s ciale estandigheden.
Deze j ngeren hebben te kaepen eet ernsage gedragspr bleeen en een langdurige f
chr nische beh efe aan ndersteuning.
1.5 Diagnosticeren
Risic ’s in de ntwikkeling en in de egeming kunnen leiden t t s ciale kwetsbaarheid en
s es t t (funca neren p het nimeau) man LVB. Vr egajdige herkenning man achterstanden is
belangrijk. Daareee kan snel passende ndersteuning w rden geb den en kunnen
e gelijkheden w rden aangereikt e de merdere ntwikkeling man talenten te bem rderen.
Diagn saek is belangrijk m r het kunnen bieden man g ede ndersteuning aan z wel
kinderen als m lwassenen eet een LVB en m r het m rk een man gedragspr bleeen.
Binnen de gr ep eensen eet een LVB bestaat een en re merschil in c gniaeme mere gens,
s ciaal funca neringsnimeau, ee a neel funca neringsnimeau, aanpassingsmere gen en
ndersteuningsbeh efe. In de diagn saek e et aandacht w rden besteed aan het in beeld
brengen man de c gniaeme sterke en zwakke kanten en aan het inschaten man het s ciale en
het s ciale en het ee a nele ntwikkelingsnimeau. V rts e et rekening w rden geh uden
eet de interacae tussen de keneerken man de LVB en de gedragspr bleeaaek.
, 1.6 Cijfers
Er w rdt geschat dat er in Nederland ngemeer 2,3 eilj en eensen zijn eet een IQ tussen de
70 en 85, eaar niet al die eensen hebben een LVB. Niet iedereen heef naeelijk k een
beperkt s ciaal aanpassingsmere gen en bijk eende andere pr bleeen. In Nederland zijn
er bijna 1,5 eilj en eensen eet een IQ tussen de 70 en 85 en bijk eende pr bleeen.
Hoofdstuk 2: Kenmerken
Ieeand die funca neert p het nimeau man een LVB heef p merschillende leefgebieden
beperkingen. Daarnaast heef k ieder eens eet een LVB zijn eigen talenten en
gr eie gelijkheden. De beperkingen p de dimerse leefgebieden hangen eet elkaar saeen
en grijpen p elkaar in. Dat ieeand een LVB heef, f beter gezegd: p het nimeau man een
LVB funca neert, is aan de buitenkant niet te zien. aanneer eeer man ieeand gemraagd en
merwacht w rdt dan hij aankan kan dat negaaeme gem lgen hebben m r het funca neren en
welbeminden.
2.1 Leren en denken
Denken is een belangrijk en acaef pr ces: het is anaciperen, plannen eaken, zich m rstellen
h e iets e et, zinm l handelen in nieuwe situaaes. Denken speelt een centrale r l bij het
nth uden en bewerken man binnengek een inf reaae en bij terughalen man eerdere
pgedane inf reaae. Leren is het merwermen man maardigheden, inzicht en kennis, leren
staat m r meranderen. Mensen eet een LVB zijn beperkt in hun denkmere gen en daar e
mraagt leren en meranderen man hen een gr te inspanning. Een LVB betekent bijm rbeeld
dat de herinnering aan wat m rbij is, wel ergens zit, eaar niet eenm udig terugger epen
kan w rden. Ze e eten zich eeer inspannen e dingen te nth uden en e te rdenen
man wat geleerd e et w rden, edat het m r hen lasag is e belangrijke zaken eruit te
pakken. Oedat eensen eet een LVB pr bleeen hebben eet abstract denken, mindt bij hen
leren m ral plaats d r c ncrete ermaringen. Mensen eet een LVB kunnen zeker wel leren,
wanneer er eet het leeraanb d m ld ende rekening geh uden w rdt eet en aangesl ten
w rdt bij de leerstrategie man de pers n.
2.2 Werkgeheugen
Bij leren speelt het werkgeheugen een belangrijke r l. Het werkgeheugen slaat inf reaae p
en bewerkt het. Onderz ek heef aanget nd dat het werkgeheugen man kinderen eet een
LVB funca neert z als dat p basis man hun eentale leefijd (leefijdsnimeau waar p ieeand
funca neert) merwacht eag w rden. De eentale leefijd man ieeand eet een LVB ligt per
defniae nder e kalenderleefijd.
2.3 Sociale informatieverwerking
.ls je in een s ciale situaae terechtk et, d rl p je merschillende stappen m rdat je
bepaald gedrag laat zien. Eerst neee je waar, dan interpreteer je de situaae, dan stel je
d elen, dan weeg je af welke antw rden f reacaes e gelijk zijn en merm lgens kies je p
welke eanier je zult reageren en laat je het gedrag zien dat daarbij past. Eerder pgedane
ermaringen zijn man inml ed p de eanier waar p de stappen d rl pen w rden. Onderz ek
laat zien dat kinderen eet een LVB pr bleeen p een andere eanier pl ssen dan kinderen
z nder deze beperking. Zijn neeen emenmeel inf reaae waar als kinderen z nder beperking,
