H10 Becoming “The World”, 1000-1300
Globale verhaallijnen
Vooruitgang in zeetechnologie leidt tot een toename van zeehandel, wat de steden aan de kust
verandert in globale handelspunten en de Afro-Euraziatische handel verheft tot een ongekend niveau.
Geïntensiveerde handel en religieuze en taalkundige integratie vormt de 4 grote culturele sferen: de
Islamitische wereld, India, China en Europa.
Sub-Sahara Afrika gaat meedoen aan de Euraziatische handel, wat resulteert in een oprecht Afro-
Eurazisch netwerk. Intussen ervaart Amerika meer beperkte politieke, economische en culturele
integratie.
Het Mongoolse Rijk integreert veel van de werelds grote sferen.
Focus vragen
Welke technologische vooruitgangen vonden plaats in deze periode, vooral in het ontwerp van
schepen en navigatie, en hoe faciliteerde dit de expansie van de Afro-Euraziatische handel?
Verbeterde navigatiemiddelen (naald kompas), verfijning van scheepsbouw, betere kaarten en nieuwe
juridische regelingen en boekhoudpraktijken maakten de scheepvaart makkelijker en verminderden
de kosten van zeehandel. Deze innovaties maakten de scheepvaart minder gevaarlijk en zorgden dat
er makkelijker lange afstanden konden worden afgelegd. Dit bevorderde de groei van commerciële
steden (entrepôts), waar handelaren uit verschillende delen van de wereld in contact kwamen.
Welk type sociale en politieke krachten vormden de Islamitische wereld, India, China en Europa in
deze tijd? In hoeverre hebben deze krachten culturen en geografische gebieden geïntegreerd?
Islamitische wereld
● Religieuze tolerantie tegenover Joden, Christenen en Zoroastrische gemeenschappen.
Hoewel ze tolerant waren, waren ze ook expansionistisch en brachten overal waar ze gingen
hun religie mee om die te verspreiden, wat ook de verspreiding van Islamitische instituties
bevorderde.
● Milieuverandering had tot gevolg dat volkeren op zoek gingen naar beter land en andere
landen binnenvielen. Dit zorgde ervoor dat de politieke instituties van de Islam
fragmenteerden. De sjiieten hadden op veel plekken de macht, maar dit verdween met de
invasies.
● Ondanks de politieke versplintering werd de verspreiding van de Islam geholpen door het
Soefisme, een beweging die een verenigende kracht vormde binnen de Islam. Over tijd
begon de Islam ook kenmerken uit andere culturen, die de religie aanhingen te omarmen
(Perzisch, Turks), niet alleen uit de Arabische cultuur.
India
● Net als in het geval van de Islam, leverden de groeiende culturele connecties en toenemende
welvaart India weinig politieke integratie op. Onder het dak van Hindoeïsme bleef het een
cultureel mozaïek. India illustreert hoe culturele integratie zowel diversiteit kan behouden als
interne eenheid bevorderen.
● De Turken vielen India binnen en vestigden het machtigste en langdurigste Turkse moslim
regime in Noord-India: het Dehli Sultanaat, wiens heersers politieke integratie brachten maar
ook de culturele diversiteit en tolerantie versterkten.
Song China
● De Song dynastie herenigd China na drie eeuwen van gefragmenteerde heerschappij. Ze
grepen terug op het verleden om een gevoel van een ‘ware’ Chinese identiteit als de Han te
creëren door een wijdverspreide print cultuur en de degradatie van buitenstaanders.
● Had een sterke agrarische basis, zonder welke hun commerciële succes niet had kunnen
ontstaan. Productie bloeide ook, de Song dynastie overzag de werelds eerste productie
revolutie, waar afgemaakte goederen op een grote schaal voor consumptie werden
geproduceerd.
● De uitbreiding van de handel veranderde de rol van geld en zijn circulatie. Dit leidde tot de
eerste bankbiljetten in China (flying cash), die al snel munten overschaduwden. Het
bijdrukken van deze biljetten leidde ook tot het eerste geval van inflatie.
● Song keizers luidde een periode in van sociale en culturele levendigheid. Ze bouwden op
Tang instituties door het uitbreiden van een centrale bureaucratie van geleerde officiëlen
gekozen door competitieve overheidsdienst examens. Dit was cruciaal in de verschuiving van
een rijke aristocratische elite naar een minder rijke, maar hoger geschoolde elite.
, ● Nomaden die aan de randen van China woonden, vormden hun eigen dynastieën en
creëerden instituties naar Chinees voorbeeld.
● De toename in uitwisselingen tussen buiten- en binnenstaanders van China verharde de
verdeling tussen hen en gaf de bewoners van China het gevoel een superieure cultuur te
hebben. Essentieel in het onderscheiden van de Chinese identiteit was de printcultuur.
● Culturen om China heen voelden de trek van China’s economische en politieke
zwaartekracht. Als reactie hierop consolideerden ze hun eigen interne politieke identiteit om
te voorkomen dat deze verloren ging in China’s cultuur. Tegelijkertijd, verhoogden ze de
commerciële transacties.
Christelijk Europa
● Na de val van Karel de Grote en het begin van de invasies was de belangrijkste verandering
de onderwerping van de boeren aan beschermers, waarvan de meesten grote landeigenaren
waren. Dit was de basis voor het hofstelsel. Hierbij werden landgoederen verdeeld in 2 delen:
een deel waar boeren werkten voor de landhouder en een deel waar boeren voor zichzelf
werkten. Het hofstelsel voorzag de economische en territoriale basis van dit tijdperk. Politieke
en sociale banden, die de basis vormden van feodalisme, bonden de verschillende klassen
samen (geestelijkheid, landheren en boeren). Iedere klasse had binnen het feodalisme een
verplichting aan de ander. De landheren voorzagen in bescherming, de geestelijkheid
bevorderde een ethisch en heilig leven en de boeren voorzagen in levensonderhoud.
● Rusland was een grensland tussen Eurazië en Europa. De Russische vorm van het
Christendom kopieerde de Byzantijnse stijl van kerken in steden langs de grote rivieren. Elke
stad werd een kleinschalige Constantinopel en de orthodoxe religie keek naar de Byzantijnse
Hagia Sophia en niet naar Rome en de paus. Net als het hofstelsel laten deze Russische
steden de gelokaliseerde aard van macht in Europa zien.
● Christelijkheid in deze periode werd een verenigend geloof dat de regio transformeerde.
Eerder was het christendom altijd een religie van monniken geweest, maar dit veranderde
tegen 1200 toen de kerk zich meer ging bemoeien met de privé levens van mensen.
Essentieel voor het ontstaan van Europa’s christelijke identiteit was de opkomst van
universiteiten, want het was in deze periode dat Europa haar eerste klasse van intellectuelen
kreeg. Geleerden konden zichzelf dus organiseren, wat ze een voordeel gaf over de
Arabieren.
● Tegen de 10e en 11e eeuw verspreidde het christendom zich en in de late 11e eeuw
begonnen de kruistochten om Jeruzalem te bevrijden van de moslims. Deze waren echter
niet effectief, omdat de ridders terugkeerden zodra ze een verovering hadden gedaan.
Moslim leiders zagen deze kruistochten niet als een dreiging. Op het Iberische schiereiland
waren pogingen tot uitbreiding succesvoller.
Hoe vergeleek sub-Sahara Afrika met Amerika in termen van interne integratie en externe
interacties?
De Sub-Sahara was geen afgesloten gebied. Zout, goud en slaven werden verhandeld met landen uit
het noorden boven de Sahara. Amerika bleef echter wel een afgesloten gebied, omdat de zeevaart
nog niet zo ver gevorderd was dat de grote zeeën overbrugd konden worden. Ondanks de relatieve
geografische isolatie, hadden de culturen in Amerika veel interactie in de regionale sferen.
Op welke manieren heeft het Mongoolse Rijk invloed gehad op mensen en plekken binnen Eurazië?
De Mongolen deden een serie overwinningen en creëerden uiteindelijk een rijk dat invloed had op alle
4 voornaamste regio’s van Afro-Eurazië. Ze namen de overwonnen volkeren in hun rijk op en namen
tegelijkertijd de kennis en instituties van deze maatschappijen over. Nu waren de Afro-Euraziatische
regio’s verbonden via land en zee. Het rijk viel uiteindelijk, omdat de Mongolen minder goed waren in
het regeren dan in het veroveren en ze uiteindelijk de heerschappij overgaven aan lokale heersers die
in hun naam regeerden.
China
De hoofdstad werd verplaatst naar Dadu (Beijing). De Mongolen lieten de Chinese culturele en
politieke instituties met China zoals ze waren, en behielden tegelijkertijd hun eigen instituties in hun
thuisland. Hiermee ontstond een duale set van instituties. Zuidoost-Azië voelde ook het effect van
Kubilai Khan’s verovering, omdat hij via Zuidoost-Azië China binnenviel waarmee sommige van de
staten bij China werden geannexeerd.
,Islamitische wereld
De Mongolen richtten een slachting aan in Baghdad en bewogen vanuit daar verder naar Syrië. De
Islam zou daarna geen verenigende kracht meer hebben zoals het kalifaat of een machtige centrum
zoals Baghdad.
Begrippen
Cahokia
Grootste van de Noord-Amerikaanse steden die opkwamen op belangrijke plekken in
handelsnetwerken. Kwam op langs de Mississippi.
Chimú Rijk
Zuid-Amerika eerste rijk dat opkwam in de Andes regio. Het ontwikkelde vroeg in het tweede
millennium in de vruchtbare Moche vallei, grenzend aan de Stille Oceaan.
Delhi Sultanaat
Machtigste en langdurigste Turkse Moslim regime in Noord-India, wiens heersers politieke integratie
brachten maar ook de culturele diversiteit en tolerantie versterkten.
Entrepôts
Commerciële steden die ontstonden door de groei van handel over lange afstand. Dienden als
overlading centra waar schepen hun anker konden laten vallen en de handelaren konden rusten.
Handelaren uit verschillende werelddelen kwamen hier met elkaar in contact.
Feodalisme
Organiseert de sociale verhoudingen tussen klassen.
Flying cash
Eerste bankbiljetten. Ze linkten handelaren uit het noorden met handelaren in het zuiden.
Jizya
Speciale belasting die aan de non-moslims werd opgelegd in de Islamitische wereld.
Mali Rijk
Mande opvolger van het koninkrijk Ghana. Het was opgericht in de 12e eeuw en oefende politieke
invloed uit over een groot gebied voor 3 eeuwen.
Hofstelsel
Vormt de basis van de economie in christelijk Europa.
Soefisme
Populaire vorm van de Islam die zeer mystiek en gemeenschappelijk is. Soefisten verlangden de
liefde van God te ervaren en vonden de uiting daarvan in poëzie.
Toltecs
Mesoamerikaanse cultuur bestaande uit verschillende groepen migranten. Ze vestigden zich in
centraal Amerika, waar de macht van de Teotihuacán afnam en gebruikten het commerciële netwerk.
H11 Crises and Recovery in Afro-Eurasia, 1300-1500
Globale verhaallijnen
De verspreiding van de Zwarte Dood en de val van het Mongoolse Rijk waren het begin van een serie
crisissen over Afro-Eurazië met grote demografische, politieke, economische en culturele
consequenties.
Continuïteit in religieuze geloven en culturele instituties gingen samen met veranderingen in de
politieke structuren in Europa, de moslim wereld en China.
In centraal Eurazië vervingen nieuwe heersers de Mongolen na de Zwarte Dood door middel van een
mix van religie, militaire expansie, administratieve controle en culturele tolerantie.
In westers christendom vestigden nieuwe monarchieën de politieke orde en brengt de Renaissance
een culturele hergeboorte aan maatschappijen verwoest door de pest.
In Oost-Azië vervangt de Ming dynastie de Mongoolse Yuan dynastie door middel van een
uitgebreide Confucianistische bureaucratie om de infrastructuur en handel over lange afstanden te
, overzien.
Focus vragen
Wat waren de aard en de oorsprong van de crisissen die woedden in Afro-Eurazië gedurende de 14e
eeuw? Hoe omvangrijk waren hun effecten, lokaal en transregionaal?
De verspreiding van de Zwarte Dood was de meest significante ontwikkeling van de 14e eeuw. De
pest ontstond in binnenlands Azië en kon verspreid worden over Afro-Eurazië door het
handelsnetwerk van de Mongolen. De populatie van Afro-Eurazië waren kwetsbaar, omdat ze geen
immuniteit hadden tegen de ziekte. Op veel plekken was de bevolking ook verzwakt door honger en
schaarste. De pest had voortdurende psychologische, sociale, economische en politieke effecten.
Overal stortten regimes in. Hiermee was de weg gebaand voor experimenten in het opbouwen van
staten, religieuze geloven en culturele prestaties.
Op welke manieren hebben religieuze geloofssystemen continuïteit gehandhaafd gedurende de 14e
en 15e eeuw?
De Zwarte Dood riep vragen op over Gods relatie tot de mensheid en de katholieke kerk als Gods
bemiddelaar. De kerk reageerde door strikte gehoorzaamheid aan het ware geloof te eisen, wat
vervolgingen inhield. De kerk reageerde ook op het lijden van de maatschappij in deze tijd door zijn
liefdadigheid en bureaucratische functies uit te breiden. Dit kostte veel geld, waardoor de kerk geld
ging verdienen door het verkopen van aflaten. Dit samen met de kloof tussen wat de kerk beloofde en
zijn vermogen om het christendom in mensen hun alledaagse leven te brengen, zorgden voor de
protestantse Reformatie.
Hoe gelijk en verschillend waren de manieren waarop regionale heersers in post-pest Afro-Eurazië
probeerden verenigde staten op te bouwen? Wat waren hun grootste successen?
Vanaf de laat 14e eeuw begonnen de Afro-Euraziaten met de opbouw van zowel hun politieke orde
als hun handelsnetwerken. Heersers moesten hiervoor het vertrouwen in henzelf en de politieke
systemen doen herleven, wat ze deden door het bevorderen van geloven en rituelen die hun
legitimiteit versterkten en door de controle over hun onderdanen te verhogen. De staatsvorm die op
de meeste plekken werd gevestigd was de dynastie. Dynastieën vestigden hun legitimiteit op 3
manieren: door te beweren dat hun macht door God geschonken is, duidelijke regels voor erfelijkheid
op te zetten en hun macht uit te breiden door verovering en allianties. De heropbouw in verschillende
regio’s gebeurde door het teruggrijpen op verschillende oude tradities.
Hoe reflecteerden de kunst en architectuur van verschillende religies de politieke realiteiten en welke
thema’s communiceerden deze boodschappen naar de kijkers?
Het Topkapi Paleis van de Ottomaanse sultan in Istanbul geeft de Ottomaanse visie van regeren, de
sultans nadruk op religie en de continue invloed van Ottomaanse familietradities weer. Het paleis
straalde de macht van de sultan uit.
De Renaissance was een hergeboorte van de kunst uit de Oudheid en verbrak het monopolie van de
kerk op het beantwoorden op grote vragen. De Renaissance had ook een invloed op de theoretisering
van oorlog. Zo ging men voor het eerst architectuur zo construeren dat het de klap van moderne
technieken kon opvangen, in plaats van dat het er mooi uitzag.
De Verboden Stad in Beijing werd gebouwd als paleis voor de keizerlijke familie. Het paleis was
ontworpen om ontzag in te boezemen.
Op welke verschillende manieren hebben de Iberische koninkrijken, de Ottomaanse, Safavidische en
Mughal Rijken, de Ming dynastie en Europese politieke systemen hun territorium en regionale invloed
uitgebreid?
Ottomaanse Rijk
De opkomst van het Ottomaanse Rijk heeft evenveel te danken aan innovatieve administratieve
technieken en religieuze tolerantie als aan militaire kracht. Wat de Ottomaanse leiders in staat stelde
om te triomferen in een regio van wanorde was hun vermogen om allianties te vormen met eerder
vijandige etnische en religieuze gemeenschappen. De karakteristieken van het vroege Ottomaanse
Rijk waren inclusiviteit, elasticiteit en syncretisme. Na de verovering van de hoofdstad van het
Byzantijnse Rijk Constantinopel door Mehmed, hernoemde hij het Istanbul en maakte hij het tot de
Ottomaanse hoofdstad. De macht van de Ottomanen was niet alleen militair, het was ook gebaseerd
op een sterke religieuze basis. De sultans combineerden een krijgersethos met een devotie tot de
Islam. De Ottomanen vestigden hun legitimiteit via militaire vaardigheden, religieuze steun en een
loyale bureaucratie.
