Samenvatting
Samenvatting Leerboek Psychiatrie Hengeveld
Samenvatting van Leerboek Psychiatrie van Hengeveld. Nieuwe editie met DSM-5!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 100 pagina's
Voorbeeld 4 van de 100 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
5O210 Psychoproblematiek Jill MartensHoofdstuk 1 Psychopathologie
Psychiatrie: medisch specialisme dat zich bezighoudt met patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek en
onderwijs op het gebied van psychiatrische ziekten.
Psychiatrische stoornissen: syndromen met psychische klachten en verschijnselen die gepaard gaan met
lijdensdruk en/of sociaal disfunctioneren. Gaat gepaard met gedachten, gevoelens of gedragingen die
buiten de norm vallen. Vaak ook lichamelijke symptomen. Zijn altijd syndroomdiagnosen.
Psychische functies: complex, niet op één plaats in de hersenen lokaliseerbaar, gebonden aan neurale
netwerken. Bewustzijn, aandacht, waarneming, geheugen, emoties, denken, psychomotoriek en gedrag
Neurologische functies: goed lokaliseerbaar. Zintuigelijke waarneming, reflexen, sensoriek,
bewegingssturing en motoriek.
Indeling en categorieën van psychiatrische stoornissen naar Diagnostic and statistical manual of
mental disorders (DSM-5):
Hoofdcategorie Belangrijkste kenmerk Categorie
Neurocognitieve Cognitieve deficiënties waarvan de Delieren en dementieën
stoornissen onderliggende fysiopathogenese kan
worden vastgesteld
Psychosespectrum- Verlies van realiteitsbesef en van Psychosespectrumstoornissen
stoornissen ziektebesef, gepaard gaande met
hallucinaties, wanen,
gedesorganiseerd spreken of
gedesorganiseerd gedrag
Emotionele stoornissen Depressie-, angst-, dwang-, Bipolaire-
(ook wel dissociatieve of somatische stemmingsstoornissen
internaliserende of symptomen die lijdensdruk Depressieve-
neurotische stoornissen) veroorzaken; er is geen verlies van stemmingsstoornissen
realiteitsbesef en ziektebesef en geen Angststoornissen
ernstige overschrijding van sociale Obsessieve-compulsieve en
normen verwante stoornissen
Psychotrauma- en
stressorgerelateerde
stoornissen
Dissociatieve stoornissen
Somatisch-symptoomstoornis
en verwante stoornissen
Eetstoornissen
Slaap-waakstoornissen
Seksuele disfuncties
Genderdysforie
Gedragsstoornissen (ook Impulsieve of disruptieve symptomen Drangstoornissen
wel externaliserende van middelengebruik die soms Middelgerelateerde en
stoornissen) lijdensdruk maar vooral beperkingen verslavingsstoornissen
in het sociaal functioneren
veroorzaken; er is dikwijls ernstige
1
,5O210 Psychoproblematiek Jill Martens
overschrijding van sociale normen en
ontbreken van ziektebesef, mar geen
verlies van realiteitsbesef
Persoonlijkheids- Diepgaande en starre patronen van Persoonlijkheidsstoornissen
stoornissen disadaptief gedrag, tot uiting komend
in de adolescentie, die soms
lijdensdruk maar vooral beperkingen
in het sociaal functioneren
veroorzaken; er is dikwijls ontbreken
van ziektebesef, maar geen verlies van
realiteitsbesef
Neurobiologische Psychische deficiënties die tijdens de Neurobiologische
ontwikkelingsstoornisse ontwikkeling van het kind beginnen ontwikkelingsstoornissen
n en waarvan wordt aangenomen dat ze
een neurobiologische oorzaak hebben
Etiopathogenese: drie soorten etiologische factoren:
- Predisponerende factoren: maken een persoon kwetsbaar voor het ontwikkelen van een
psychiatrische stoornis
- Luxerende factoren: uitlokkende factor
- Onderhoudende factoren
Methodisch dualisme/epistemologisch dualisme: twee benaderingen
- Betekeniswetenschappelijke benadering : psychische ervaringen kunnen leiden tot psychiatrische
stoornissen. Achterhalen van de manier waarop een verstoorde betekenisverlenging bij een
patiënt tot symptomen van een psychiatrische stoornis leidt, vereist een psychopathogenetische
reconstructie van diens ervaringen.
Behandeling: psychotherapie
- Materiewetenschappelijke benadering: psychiatrische stoornissen kunnen veroorzaakt worden
door lichamelijke factoren. Kunnen objectief gemaakt worden door beeldvormende of
neurofysiologische onderzoeksmethoden (fysiopathogenetische processen ophelderen).
Behandeling: farmacotherapie
Duitse psychiater en filosoof Karl Jaspers (1883-1969): iemand gemoedstoestand is voor ons niet op
dezelfde manier waar te nemen als de kleur van zijn haar. Je moet je in iemand kunnen verplaatsen.
Tweede verschil is dat het denken over de oorzaken van gedrag anders gebeurt dan het denken over de
oorzaken van fysieke of somatische verschijnselen.
- Verstehen (begrijpen): waarom
- Erklären (verklaren): waardoor (materiele oorzaak)
Hoofdstuk 2 Diagnostiek en classificatie (en hoorcollege
1)
Drie doelen van psychiatrische diagnostiek:
1. Psychiatrische symptomen vaststellen grondslag voor de classificatie van het psychiatrische
ziektebeeld
2
,5O210 Psychoproblematiek Jill Martens
2. Opsporen van mogelijke etiologische factoren hypothesen vormen over de mogelijke
etiopathogenese van het psychiatrische ziektebeeld
3. Vaststellen van de ernst en de gevolgen van de psychiatrische symptomen behandeling
afstemmen
Verschillen diagnostiek in de psychiatrie en die in de algemene, ‘somatische’ geneeskunde:
- In de psychiatrie ligt het accent op de subjectieve symptomen, dus op de anamnese en
exploratie van het verhaal van de patiënt over diens klachten en ervaringen
- Anamnese en onderzoek vinden grotendeels tegelijkertijd plaatsvinden
- Anamnese uitgebreider
- Weinig aanvullend onderzoek nodig
- De functies waarmee de patiënt zijn klachten meedeelt aan de psychiater behoren tot de
mogelijk gestoorde psychische functies die de psychiater onderzoekt. Het ‘instrument’ waarmee
de psychiater onderzoekt zijn zijn eigen psychische functies.
Classificatie aan de hand van:
As I Klinische stoornissen (autisme, ADHD, gedragsstoornissen, delier, schizofrenie,
stemmingsstoornissen): kunnen nog verdwijnen
As II Persoonlijkheidsstoornissen: kunnen niet meer weg gaan
o Cluster A: zonderling
o Cluster B: dramatisch
o Cluster C: angstig
As III Relevante somatische aandoeningen
As IV Psychosociale en omgevingsfactoren
As V Algemene beoordeling van het functioneren
Lifetimeprevalentie:
< 1% Waanstoornis, schizo-affectieve stoornis, schizofrenie, anorexia nervosa
1-9% Autisme gerelateerd, bipolaire stoornis, dwangstoornis, ADHD
10-20% Persoonlijkheidsstoornis, alcohol gerelateerde stoornis, depressieve stoornis, angststoornis
2.1 Anamnese
1. Speciële anamnese: geschiedenis van de psychiatrische stoornis waarvoor de patiënt onderzocht
wordt. Onder meer eerste indrukken en wijze waarop de patiënt contact legt. Al tijdens het
opnemen van de speciële anamnese stel je nader explorerende vragen over bepaalde psychische
klachten en test je, wanneer aangewezen, een aantal psychische functies.
Dimensies van de hoofdklacht:
a. Kwaliteit: aard van de klachten
b. Lokalisatie
c. Chronologie
d. Kwantiteit
e. Setting: onder welke omstandigheden
f. Factoren van invloed
g. Begeleidende symptomen
2. Algemene psychiatrische anamnese: nagaan of de patiënt kenmerkende subjectieve
symptomen van andere psychiatrische stoornissen heeft, of heeft gehad, m.b.v. zeefvragen (zie
tabel 2.1)
3
, 5O210 Psychoproblematiek Jill Martens
3. Psychiatrische voorgeschiedenis en familieanamnese: uitvoerig vragen naar de eerder
opgetreden psychiatrische stoornissen en naar psychiatrische stoornissen in de familie levert
belangrijke (differentieel-)diagnostische informatie op.
4. Somatische anamnese en lichamelijk onderzoek: vragen naar eventueel eerdere somatische
ziekten en ernstige ongevallen en medicijngebruik. Op indicatie oriënterend algemeen
lichamelijk en neurologisch onderzoek. Het doel hiervan is het opsporen van somatische ziekten
als oorzaak of gevolg van de psychiatrische stoornis, of als factor waarmee bij de behandeling
van de psychiatrische stoornis rekening moet worden gehouden.
Korte neuropsychiatrische screeningstest:
Test Symptoom
Direct herhalen van een telefoonnummer Aandachtsstoornis
Oriëntatie in tijd en plaats Desoriëntatie
Enkele minuten onthouden van drie woorden Stoornis in het kortetermijngeheugen
Overeenkomt tussen roos en tulp, fiets en trein; Verminderd abstractievermogen
betekenis van enkele spreekwoorden
Opsommen van meer dan tien dieren in één minuut Stoornis in de executieve functies
Schrijven van een zin Dysgrafie
Tekenen van een klok Stoornis in de visuospatiële functies,
constructieve apraxie
5. Sociale anamnese: vragen naar de drie milieus: thuis, opleiding of werk en vrije tijd. Doelen
hiervan:
a. Vaststellen van psychiatrische symptomen in de dagelijkse context van de patiënt
b. Opsporen van de mogelijke sociale oorzaken en gevolgen van de psychiatrische stoornis
c. Beoordelen van het sociale steunsysteem
6. Biografische anamnese: kennis verkrijgen over:
a. Psychiatrische symptomen in de voorgeschiedenis van de patiënt
b. Factoren in de voorgeschiedenis van de patiënt waarvan is aangetoond dat ze
predisponeren tot, of beschermen tegen het ontstaan van psychiatrische stoornissen
c. Factoren in de voorgeschiedenis van de patiënt die betekenis gevend zouden kunnen zijn
bij de ontwikkeling van de psychiatrische stoornis (verhaal van patiënt zelf)
d. Ontwikkeling van persoonlijkheidskenmerken tijdens de levensloop en het zelfbeeld van
de patiënt
Door uitvragen op gebied van gezinsgeschiedenis, levensgeschiedenis en zelfbeschrijving
7. Heteroanamnese: anamnese over de patiënt afnemen bij een familielid of goede bekende.
Vooral ter verificatie en informatie verschaffen over onderwerpen waarop de patiënt zelf
ontwijkend of terughoudend heeft gereageerd. Ook geeft de heteroanamnese de mogelijkheid
om te informeren naar de vaak grote belasting voor de naasten van een patiënt met een
psychiatrische stoornis.
2.2 Onderzoek
Status mentalis: drie hoofdgroepen:
- Denken
- Voelen
- Willen
Status-mentalisonderzoek:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jillmartens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen