Ik schrijf samenvattingen met alle benodigde informatie voor het bloktentamen. Ik beschrijf de theorie heel duidelijk en eenvoudig zodat het makkelijk wegleest en toch alles bevat wat een student moet begrijpen en kennen om de bloktoets te halen. Ik ben begonnen met mijn samenvattingen aan studente...
Probleem 8: Wha-effer!
Literatuur:
Santrock – Hoofdstuk 4
Berk – Hoofdstuk 11
Puberteit: Periode met hormonale en fysieke verandering bij overgang naar adolescentie. Bereik van seksuele rijping en
mogelijkheid een kind te produceren. Begint tussen 10 en 13,5. Bij meisjes meestal eerder dan jongens. Eindigt tussen 13 en 17
jaar.
Seksuele volwassenheid: Mogelijkheid een kind te kunnen krijgen
Adolescentie in drie fases:
● Vroege adolescentie: 11- 14 jaar, periode van snelle puberale veranderingen.
● Midden adolescentie 14-16 jaar, puberale veranderingen zijn nu bijna compleet.
● Late adolescentie 16-18 jaar, persoon bereikt volwassen verschijning en neemt volwassen rol aan.
Adolescentie is niet hetzelfde als puberteit: puberteit is een van de belangrijkste kenmerken van het begin van de adolescentie. De
pubertijd stopt ruim voordat de adolescentie is afgelopen. Naar volwassenheid toegaan
Basis ontwikkelingstaken voor adolescenten zijn gelijk over de wereld:
● Psychologische adaptatie: eigen volgroeid lichaam accepteren
● Volwassener denken (vb. hypothetisch deductief redeneren)
● Onafhankelijker worden van familie (emotioneel en economisch)
● Volwassener zijn in het omgaan met leeftijdsgenoten van beide seksen
● Identiteit construeren (in termen van seksuele, beroeps, morele, etnische, religieuze, levenswaarden en doelen)
Precocious (vroegrijpe) puberty: Zeer vroeg begin en snelle progressie van de puberteit. Bij meisjes van 8 jaar of jonger en jongens
van 9 jaar of jonger. Gevolgen: kort lichaamspostuur, vroege seksuele capaciteiten en uiten van niet passend gedrag bij de leeftijd.
Kan medisch worden behandeld: gonadotropic afscheidingen worden onderdrukt→ puberteit stopt.
Factoren die begin en lengte van pubertijd bepalen:
Erfelijkheid: genen spelen grote rol in de timing van puberale veranderingen. Omgevingsfactoren zoals voeding en beweging
hebben ook invloed op het begin en de lengte van de pubertijd. Afkomstverschillen: afro-amerikanen eerder dan blanken.
Hormonen: worden gecontroleerd door de interactie tussen de hypothalamus, hypofyse, geslachtsklieren en bijnieren:
bijnierschors.
● Hypothalamus: regelt eten, drinken en seks.
● Hypofyse: regelt hoeveelheid hormonen door de klieren te controleren.
● Androgeen: sekshormonen van mannen. Testosteron belangrijk in de ontwikkeling van puberteit bij jongens. Stijging
testosteron → vergrotingen van geslachtsdelen, groei en veranderingen in de stem.
● Oestrogeen: sekshormonen voor vrouwen. Estradiol belangrijk in de ontwikkeling van puberteit bij meisjes. Stijging
estradiol → ontwikkeling van borsten, uterus etc.
Progesteron zorgt voor de menstruatie.
● Thyroxine: hormoon die de schildklier afgeeft. Stimuleert hersengroei en ontwikkeling van de hersenen.
● GH: Groeihormoon
Beweging en gezondheid: Fysieke gezondheid en sporten spelen belangrijke rol.
● Meisjes die veel sporten en niet veel eten komen later in de puberteit.
● In arme landen waar infectieziekten zijn komt de eerste menstruatie later
● In geïndustrialiseerde landen heeft een secular trend tot vroegere menstruatie geleid.
Secular trend: eerder volwassene jongeren en groter lichaamsgewicht dan vroeger.
● Meisjes uit families met een hoger inkomen hebben 6 tot 8 maanden eerder hun eerste menstruatie vergeleken met
economisch mindere huishoudens.
Voeding:
● Meisjes: hoger gewicht en vet kan seksuele rijpheid uitlokken. Vetcellen geven hormoon leptine af: kan hersenen een
sein geven dat er genoeg energie is voor de puberteit → dikkere meisjes komen eerder in puberteit
Stress
● Vroegere menarche
● Unsustainable families
, Seksuele ontwikkeling:
Primaire seksuele kenmerken: voortplantingsorganen:
● Meisjes: eierstokken, baarmoeder en vagina
● Jongens: penis, scrotum en testikels
Secundaire seksuele kenmerken: zichtbaar aan buitenkant van het lichaam zoals borsten en schaamhaar.
● Adrenarche: rijping van de bijnieren en kleine klieren boven de nieren: laten hormonen vrij die belangrijk zijn voor
groeispurt en okselhaar en schaamhaar bij meisjes.
● Meisjes: seksuele ontwikkeling begint rond 9/11 jaar. Als een meisje begint aan haar groeispurt gaan borsten snel
groeien en worden seksorganen volwassen. Gebeurt allemaal zodat een meisje later een kind kan baren.
○ Borstontwikkeling: Komt iets rond de tepel waardoor zij kleine borsten ontwikkelen. Duurt 3 tot 4 jaar en
eindigt als meisjes 14 jaar zijn.
○ Schaamhaar verschijnt iets later dan dit.
○ Menarche: tijdstip van eerste menstruatie, normaal gesproken tussen 9 en 15 jaar. Ontstaat steeds eerder:
in 1840 rond 17 jaar, nu rond 12 jaar. Waarschijnlijk door verbeterde voeding en gezondheid. Jonge meisjes
menstrueren vaak zonder te ovuleren en kunnen onvruchtbaar blijven voor 12-18 maanden na de
menarche. Deze periodes zijn vaak onregelmatig en pijnlijk. Na 1-2 jaar wordt de cyclus regelmatiger en
minder pijnlijk.
○ In het jaar na de menarche is seksuele ontwikkeling compleet als de borsten en okselhaar ontwikkeld zijn
● Jongens: seksuele ontwikkeling bij jongens begint rond 10/ 13 jaar als testes gaan groeien.
○ Dit gaat vaak samen met het ontstaan van schaamhaar.
○ Scrotum groeit nu ook en de penis wordt groter en breder.
○ Spermarche: bij jongens: eerste ejaculatie, normaal gesproken tussen 13 en 14 jaar.
○ Penis is volledig ontwikkeld rond 14/15 jaar en nu zijn jongens in staat om een kind te maken.
○ Beharing komt iets later: gezichtsbeharing, armen, benen, borst, maar kan ook niet of later voorkomen
○ Lagere stem omdat de larynx (strothoofd) groeit en de stembanden langer worden.
○ Spiergroei, skeletverandering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fieketran. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
