Samenvatting
Samenvatting Nectar Hoofdstuk 16 Sport 5VWO
Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 16 Sport van het biologieboek van Nectar voor 5VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 1 pagina's
Voorbeeld 1 van de 1 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: Chymene • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 16 Sport- gladde spieren: in de wanden van holle organen. Ze zijn onwillekeurig, door impulsen of
hormonen. Antagonistische werking kring- en lengtespieren.
- dwarsgestreepte spieren: bewegen skelet of huid. Ze zijn willekeurig, door motorische
zenuwen animaal zs: T90C. Microfibrillen bestaan uit eiwitketens. Actinefilamenten zijn
dunne eiwitketens verbonden met dwarsbanden.
- hartspier is onwillekeurig én gestreept.
Nadat impulsen in een spiervezel aankomen, schuiven de actine- en myosinefilamenten in
elkaar. De myosinefil. trekken aan de actinefil., waardoor de Z-lijnen naar elkaar toe
bewegen en de lengte van de sarcomeren afneemt. Bij veel spiervezels verkort de hele spier.
In elkaar schuiven van filamenten gaat via de koppen van het motoreiwit myosine. Elke
myosinekop kan een ATP-molecuul omzetten in ADP en Pi (fosfaation), waarbij energie
vrijkomt die myosine gebruikt op de kop ietsje te buigen. Door de impuls vanuit het
motorisch neuron komen Ca2+-ionen vrij in de spiervezels, die de structuur van de
tropomyosinefil. veranderen, waardoor de myosinekoppen aan het actine kunnen binden. Het
ADP laat los van de kop en veert de kop terug. De myosinekop trekt dan aan de
actinefilament en de Z-lijn schuift naar het midden van het sarcomeer. Wanneer een nieuw
ATP-molecuul bindt, laat de myosinekop los van het actinefilament en splits ATP opnieuw.
16.3 Energie
De energiebron van elke cel is ATP (T67L). Spiercellen hebben weinig ATP (genoeg voor
aantal seconden), dus maken cellen steeds nieuwe aan waarvoor ze ADP en een fosfaatgroep
krijgen (T90A). Hierbij maakt het lichaam gebruik van bronnen:
1. Creatinefosfaat: heeft een energierijke fosfaatgroep, die aan een ADP-molecuul koppelt
waardoor ATP ontstaat. Ook de voorraad creatinefosfaat is na 30 sec. uitgeput.
2. Dissimilatie: de stapsgewijze afbraak van brandstof: vet, eiwit of glucose.
Dissimilatie (snappen) T68A-E
1. Glycolyse (breken van suiker). Enzymen zetten glucose om in fructose-1,6-difosfaat (-
2ATP, paars). Daarna splitsen enzymen dit in 2 C3-verbindingen, die andere enzymen weer
omzetten tot 2 pyrodruivenzuur (oranje). Hierbij ontstaan 2 NADH,H+ en 4 ATP. Netto levert
glycolyse dus 2 ATP en 2 NADH,H+ op.
2. In de mitochondriën zit een vloeistof met enzymen: matrix. Het pyrodruivenzuur komt
hier door transporteiwitten. Hier wordt het afgebroken tot 2 acetylgroepen
(decarboxylering) waarbij 2 CO2 en 2 NADH,H+ vrijkomen.
3. Acetyl-CoA zorgt ervoor dat het citroenzuur vormt. Hiermee komt het in de
citroenzuurcyclus T68C.
4. Oxidatieve fosfoylering (T68A+D): De 2 NADH,H+ uit de glycolyse kunnen de
membranen van het mitochondrium niet passeren, alleen de protonen kunnen dat en
koppelen aan NAD+ of FAD. Dat geeft een verschil van 2 ATP.
Gebeurd op binnenmembraan. De eiwitcomplexen pompen H+ wanneer er elektronen
doorheen lopen: elektronentransportketen. NAD+ + H+ kan weer worden gebruikt in de
cyclussen. Na complex IV hebben de elektronen veel energie verloren en ze worden
gedoneerd aan zuurstof (elektronenacceptor). Als de zuurstof ontbreekt, worden de
elektronen niet opgenomen, komt de keten vol te zitten en worden er geen H +-atomen meer
tussen het membraan gepompt. De hoge H+-concentratie gaat zich herstellen door diffusie
door het eiwit ATP-synthetase, waardoor het molecuul gaat draaien en ATP gevormd wordt.
Eén NADH molecuul levert 3 ATP en FADH2 2. 1 glucosemolecuul kan zo maximaal 38 ATP
opleveren.
Bij inspanning is er minder zuurstofaanvoer. Zonder O2 valt de elektronentransportketen stil
en kan H+ niet binden. Ook NAD+ neemt H+ op, waarvoor de glycolyse verlengt wordt. Beide
moleculen pyrodruivenzuur nemen H+ van NADH,H+ op en NAD+ komt beschikbaar, waardoor
uit pyrodruivenzuur melkzuur (C3) ontstaat. Deze anaerobe dissimilatie van glucose heet
melkzuurgisting. Een ander type anaerobe dissimilatie, alcoholische gisting, komt voor
bij gistcellen, die van pyrodruivenzuur CO2 afsplitsen en ethanal vormen. Door de H+ van
NADH,H+ te binden, maken ze er ethanol van.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saravanelferen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen