Uitgebreide Nederlandse samenvatting van het boek 'Psychologische Gespreksvoering - Een basis voor hulpverlening' van Prof. dr. G. Lang en Prof. dr. H.T. van der Molen. Dit boek is leerstof van de cursus 'Professionele Gespreksvoering in de Klinische Psychologie'. Deze cursus wordt gegeven aan de U...
Samenvatting Psychologische Gespreksvoering Hoofdstuk 2
2.1 Inleiding
Een belangrijke vraag bij gespreksvoering is: ‘In welke richting moet de oplossing worden
gezocht en wat wil de hulpverlener bereiken?’.
1. Ten eerste moeten we ons afvragen hoe we met de ander willen omgaan
2. Ten tweede is het van belang welke methoden van werken en welke technieken we
kiezen.
3. Ten derde moeten we ons afvragen in wat voor situatie hulpverlener en cliënt zich
bevinden ten opzichte van elkaar.
2.2 De Gezindheid van de Naaste
In dit deel wordt als voorbeeld het probleem van Michiel gebruikt. Het gaat bij hem niet goed
op zijn studie en hij kan zich niet concentreren. Door de vele onvoldoendes krijgt hij het idee
dat hij een andere studie moet gaan doen. Hij heeft hierover gesprekken met zijn vrienden
en ouders die hem weinig opleveren. Het advies van zijn vriend is om mee te gaan stappen.
Zijn ouders vinden dat hij even moet doorbijten en niet zomaar moet stoppen.
Het is voor naasten moeilijk om te helpen bij persoonlijke problemen. Grote nabijheid, grote
vriendschap en liefde kan leiden tot grote belangen bij het gedrag van de ander dat ze een
handicap zijn bij het helpen van de dier bare naaste als deze problemen heeft. Dit geldt ook
voor de persoon met het probleem. Hij blijft rekening houden met zijn naasten en kan
daardoor niet altijd vrijuit praten over zijn gevoelens.
2.3 De Gezindheid van de Hulpverlener
Michiel besluit naar een hulpverlener te gaan. In deze paragraaf worden voorbeelden
gegeven van de 2 typen hulpverleners. Dit wordt gedaan aan de hand van de volgende
vragen:
- Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
- Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
- Wat zijn de belangen die op het spel zijn bij de hulpverlener en de cliënt?
2.3.1 Het Diagnose-Receptgesprek
Dit is een voorbeeld van een diagnose recept gesprek van Michiel met een hulpverlener:
Zij: In dit gesprek wil ik meer weten over de reden om ons advies te vragen, wil je
hier wat meer over vertellen?
Michiel: Ja, het gaat slecht met mijn studie en ik dacht misschien is het niks voor mij
daar wil ik graag advies over.
Zij: Juist ja, vertel eens, hoeveel tijd studeer je per dag?
Michiel: Nou buiten colleges zo’n 2 uur per dag als het lukt.
Zij: Het lukt je niet goed soms, omdat je je niet kunt concentreren?
Michiel: Ja
Zij: Juist ja, je vraagt je af of dat gebrek aan concentratie komt doordat dit
misschien niet de goede richting voor je is?
Michiel: Ja
,De eerste vraag is: hoe wil de psychologe dat mensen leven, en welk doel wil ze met Michiel
bereiken? Dit is niet helemaal duidelijk. Hoewel ze begint om Michiel uit te nodigen om iets
over zijn problemen te vertellen neem t ze snel het initiatief over. Er is steeds minder ruimte
voor de eigen ideeën van Michiel.
De tweede vraag is: hoe wil de hulpverlener het gestelde doel bereiken?
De psychologe is de deskundige die de onwetende cliënt onderzoekt. Dat impliceert dat deze
laatste zich richt naar datgene wat de onderzoeker wil. De psychologe ontwikkelt een eigen
visie op het probleem van Michiel. Deze visie komt tot stand op basis van haar eigen
ervaringen, haar referentiekader. Dit kader wordt toegespitst door een aantal controlerende
vragen. De kans is groot dat het individuele normen en waarden patroon van Michiel en zijn
persoonlijke voorkeuren niet tot hun recht komen.
De derde vraag is: wat zijn de belangen die op het spel staan bij de hulpverlener en de cliënt.
Het belang van Michiel is duidelijk, hij hoopt op een oplossing. Wat Michiel verder doet
maakt voor de psychologe niet uit, zij is tamelijk belangeloos. Ze kan daardoor objectief
oordelen.
Deze diagnose-recept methode heeft als gevaar dat het belang van de psychologe om
deskundig te lijken leidt tot een doelgerichte en te eenvoudige aanpak. Door het gesprek zelf
in handen te houden en de cliënt weinig ruimte te geven loopt de deskundigheid weinig
gevaar. Deze objectieve en directieve benadering heeft dan ook niet de voorkeur bij het
behandelen van persoonlijke problemen.
2.3.2 Het Samenwerkingsmodel
Het gesprek voert Michiel opnieuw, maar nu volgens het samenwerkingsmodel.
Zij: Ja Michiel, je hebt ons gebeld, je wilde eens komen praten over je problemen
in verband met je studie. Ik zou het fijn vinden je eerst iets te vertellen over
onze manier van werken. In dit gesprek van 3 kwartier zullen we samen
proberen meer kijk te krijgen o je vragen en wat daaraan vast zit. Is dit oké
voor jou?
Michiel: Ja
Zij: Goed dan wil ik je vragen wat je hier heeft gebracht vandaag.
Michiel: Het gaat slecht met mijn studie en ik dacht misschien is het wel niets voor mij.
Daarom wilde ik daar graag advies over.
Zij: Je weet niet goed wat je ermee aan moet, zou je nog eens wat meer willen
vertellen?
Michiel wordt vrijer om zijn twijfels en zorgen naar voren te brengen als hij merkt dat de
psycholoog aandacht heeft voor hem en zijn gevoelens.
De eerste vraag: hoe wil deze psychologe dat mensen leven en welk doel wil ze met de
cliënt bereiken?
Ze wil zo veel mogelijk eigen verantwoordelijkheid voor de cliënt. Michiel moet zelf een
oplossing voor zijn problemen kiezen.
De tweede vraag: hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
Om de zelfstandigheid in het vinden van een oplossing te bevorderen, is ze erop gericht zich
ook zelf verantwoordelijk te blijven voelen voor hun vragen en problemen. In het diagnose-
recept model is het de psycholoog die nadenkt en de cliënt wacht af. In dit voorbeeld is de
psychologe bezig mee te denken met de cliënt maar de methode is erop gericht om Michiel
,bij de les te krijgen te houden
Een belangrijk aspect is dat de psychologe zich zeer bewust als doel stelt om een beter
inzicht te krijgen in de gevoels-, denk- en leefwereld van de cliënt.
De derde vraag: wat zijn de belangen van de hulpverlener en de cliënt?
Evenals in het diagnose-recept model kan de cliënt open kaart spelen tegenover de
hulpverlener zonder zich zorgen te hoeven maken over de gevolgen voor verdere contacten
in andere situaties.
Evenals in het diagnose-recept model staat de hulpverlener er veel belangelozer tegenover
dan cliënt en zijn naasten.
Een ander belang heeft betrekking op de deskundigheid die hulpverlener wil laten zien. In
het samenwerkingsmodel zit ook deskundigheid die waargemaakt moet worden. Daarbij gaat
het vooral om methoden die dienen om de cliënt beter in staat te stellen zelf oplossingen te
vinden.
2.4 De Geraffineerde Hulpverlener
De hulpverlener is zeer actief en geconcentreerd bezig op allerlei fronten maar lijkt aan de
buitenkant zo rustig dat de cliënt er weinig van merkt. De hulpverlener in het
samenwerkingsmodel is de deskundige die haar psychologische kennis benut en probeert
een stimulerende situatie voor de cliënt te creëren. Spontaniteit is dus eigenlijk ver te
zoeken. Om die reden wordt haar soms verweten een geraffineerde manipulator te zijn. Het
boek is het hiermee oneens. Hulpverleners zijn eropuit zo veel mogelijk van hun kennis te
gebruiken om problemen van een cliënt te verminderen. Het manipuleren, wat betekent ‘voor
eigen voordeel handelen’, is hierdoor al voor een groot deel van negatieve kanten ontdaan.
, Samenvatting Psychologische Gespreksvoering Hoofdstuk 3
3.1 Inleiding
Een theorie moet voldoen aan de volgende punten:
- Concreet inzicht bieden in het functioneren van mensen
- Duidelijk maken hoe persoonlijke problemen kunnen ontstaan
- Relatief eenvoudige richtlijnen bieden om de problemen te verminderen.
De cliënt-gerichte therapie van Rogers beantwoordt hieraan. De persoon staat hier centraal,
als uniek individu.
3.2 De Theorie van Rogers
3.2.1 Zelf-actualisering
Rogers legt de nadruk op self-actualizing tendency als fundament in het persoon. Bij mensen
gebeurt meer dan het realiseren van dit biologische proces:
- De mens beschikt over het vermogen dat hij zich bewust is van zichzelf en zijn
omgeving. Hij kan erover nadenken.
- Mensen hebben voor hun zelfactualisering de verbondenheid met anderen nodig.
- De mens ontwikkelt een toekomstgericht streven. Hij maakt doelbewuste
beslissingen.
Dit ontwikkelingsproces wordt in belangrijke mate bepaald door de kwaliteit van
experiencing, het belevingsproces van een persoon. De optimale vorm van experiencing
vindt volgens Rogers vanzelf plaats
3.2.2 Onvoorwaardelijke acceptatie
Rogers zegt dat unconditional positive regard essentieel is voor de ontwikkeling van een
persoon. Dit betekent dat hij van jongs af aan onvoorwaardelijke positieve aandacht krijgt
van belangrijke personen. Hij wordt zonder voorwaarden geaccepteerd.
3.2.3 Hoe Ontstaan problemen?
Rogers stelt dat er sprake is van conditional regard als de omgeving de persoon niet meer
accepteert om zichzelf, zoals hij is, maar de liefde en acceptatie afhankelijk maakt van
ander, ‘beter’, gedrag van de persoon. De persoon moet anders zijn dan hij zou willen om
liefde te verkrijgen. De persoon kan niet meer spontaan functioneren.
Om deze toestand aan te duiden gebruikt Rogers incongruence. Een persoon verkeert in
een toestand van incongruentie als hij niet meer af durft te gaan op zijn eigen directe
ingevingen en gevoelens en zijn gedrag gaat richten naar de verwachtingen van de
omgeving.
3.3 De Methode van Rogers
Hoe moet een hulpverlener volgens Rogers omgaan met zijn medemens? Hij moet
tegenover de cliënt gedrag vertonen dat een compensatie biedt voor het verstorende gedrag
van belangrijke personen in de omgeving van de cliënt die zelfactualisatie belemmeren.
3.3.1 Onvoorwaardelijke Positieve Waardering
De hulpverlener streeft naar een goede relatie met zijn cliënt. De hulpverlener moet hiervoor
aan een drietal voorwaarden voldoen. De eerste is dat de hulpverlener de cliënt met al zijn
goede en slechte gedachtes en gedrag moet accepteren zoals hij is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmenvink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
