Persoonlijkheidsleer
Volledige samenvatting van de desbetreffende paragrafen uit de volgende boeken:
- Van der Molen, Simon & Van Lankveld (2015) -> later in de samenvatting aangeduid
als ‘Van der Molen’.
- Weerman (2015)
De boeken ‘Van der Molen’ en ‘Weerman’ hebben qua stof (soms) overlap met elkaar. De
twee boeken zijn afzonderlijk van elkaar samengevat, d.w.z. dat er geen stof weg is gelaten,
omdat het bijvoorbeeld al aan bod is gekomen in het andere boek. Soms worden bepaalde
termen in het ene boek anders verwoord dan in het andere boek. Het is belangrijk dat je het
van beide boeken kent. Van de stof van de vijf benaderingen die behandeld worden zijn per
benadering de twee boeken onder elkaar aangehaald. Dus per benadering loop je de
paragrafen van de boeken door. Doe er je voordeel mee en door de overlap kan je zien of het
begrepen hebt wat je eerder al gelezen hebt (op een iets andere manier :)
Veel succes!
,Leertheoretische benaderingen
Boeken: Van Der Molen Hoofdstuk 3.1 t/m 3.3
Weerman Hoofdstuk 4.1 t/m 4.3 en 4.6 t/m 4.6.3 en 4.6.5.
Van Der Molen Hoofdstuk 3.1 t/m 3.3
Kenmerkend voor de leerpsychologie is de translationele benadering:
- De voortdurende wisselwerking tussen onderzoek en praktijk
3.1 Thorndike en Pavlov: (niet) als kat en hond
Thorndike:
- Experiment: Kat opsluiten in kooi, naast de kooi stuk voedsel. Als je aan touw trekt gaat kooi
open. Hoe vaker het experiment uitgevoerd werd, hoe minder tijd het dier nodig had om uit
de kooi te komen. Op een gegeven moment alleen aan touw trekken (correcte gedrag).
-> We spreken dan van acquisitie: kat heeft het nieuwe gedrag verworven.
- De wet van effect: gedrag dat tot een aangename uitkomst leidt, zal in frequentie toenemen,
terwijl gedrag dat tot een onaangename uitkomst leidt in frequentie zal afnemen.
Pavlov:
- Voedsel in de mondholte van hond lokt automatisch productie van speeksel uit. Ook speeksel
bij zien van voedsel of het horen van voetstappen van de baas die voedsel brengt.
- Experiment: toedienen van neutrale stimulus (geluid van een zoemer), na de zoemer krijgt
de hond voedsel, waarop daarna speekselafscheiding volgt.
- Na enkele herhalingen van zoemer en voedsel begint de hond als speeksel af te scheiden bij
horen van de zoemer: de acquisitie is voltooid.
Verschillen Thorndike en Pavlov:
- Bij Thorndike was toedienen van voedsel afhankelijk van het gedrag van het proefdier (alleen
als kat aan de touw trok kreeg het voedsel)
- Bij Pavlov was de toediening van voedsel onafhankelijk van wat het proefdier deed (het
voedsel volgde gewoon op het aanbieden van de zoemer).
- Daarom twee verschillende namen:
o Thorndike: instrumentele conditionering
o Pavlov: klassieke conditionering
Skinner heeft procedure van Thorndike verder uitgewerkt. Hij had een aantal bezwaren. O.a. dat de
proefleider steeds aanwezig moest zijn (om kat in kooi te plaatsen) en het natuurlijke gedrag wordt
niet onderzocht. Daarom ontwierp hij een alternatief -> De Skinner- box
- Rat in een kooi met een pedaaltje met daaronder een voedselbak. Als je op pedaal drukt,
komt er voedsel in het bakje. Het moment en de frequentie kan dan worden vastgelegd.
- Skinner: operante conditionering
Termen:
- Instrumentele conditionering:
o Prikkel of situatie (S) kat in kooi
o De respons (R) trekt aan touw
o De uitkomst, outcome (O) krijgt voedsel
- Klassieke conditionering:
o Onvoorwaardelijke prikkel (OP) voedsel in mond van de hond
o Onvoorwaardelijke reactie (OR) speekselreactie
o Voorwaardelijke prikkel (VP) de zoemer
, o Voorwaardelijke reactie (VR) speekselreactie
3.2 Leren: het wat en het hoe
Definitie van ‘Leren’ (De Houwer) =
- Gedragsveranderingen van een organisme die het resultaat zijn van regelmatigheden in de
omgeving
Verklaringen van leren:
- Leren vindt plaats door associatievorming in het geheugen.
o Associatie: een hypothetisch construct waarlangs activatie van de ene mentale
representatie naar de andere kan stromen.
- Klassieke conditionering werd een tijdlang beschouwd als stimulus-respons (S-R) leren:
o Het leggen van een directe verbinding tussen de VP en de VR. Dus een directe
associatie tussen de zoemer en speeksel. De controle over een respons van de OP
naar de VP verschuift.
- Conditionering zien als een vorm van stimulus-stimulus (S-S) leren:
o De geconditioneerde respons wordt dan gemedieerd (bemiddeld) door een VP-OP-
associatie. Door het gepaard aanbieden van zoemer en voedsel ontstaat in het
geheugen een associatie tussen de mentale representaties van beide. De reactie op
VP wordt aangedreven door het verwachten van de OP.
- Propositionele theorie:
o Deze theorie verklaart conditionering via dezelfde geheugen- en redeneerprocessen
die ingeroepen worden om bijvoorbeeld schaken of ander complex gedrag te
verklaren:
o 'Het leren vindt plaats door middel van een hypothese of propositie in het geheugen
en de mate van vertrouwen in de hypothese.'
Leren stelt het individu in staat om zich aan te passen aan de omgeving. We kunnen stellen dat leren
in staat stelt tot ontogenetische adaptatie = aanpassing aan de omgeving tijdens de levensloop van
één organisme.
3.3 Etiologie van psychopathologie
Verschillende vormen van leren:
- Appetitieve (aangename) conditionering
- Aversieve conditionering
- Causaal leren
Appetitieve (aangename) conditionering
o Aangename OP bij experiment was voedsel
o Stimuli raken geassocieerd met inname van het product (de OP) en/of de
lichamelijke effecten daarvan (OR). De VP’s kunnen daardoor de craving naar het
product (de VR) gaan uitlokken.
o Vb: het zien van een zak chips roept craving op om te eten.
Instrumenteel gedrag kan onder controle staan van twee verschillende systemen (Dickinson):
- Doelgericht gedrag: dit gedrag is gebaseerd op associaties tussen responsen en uitkomsten
o Respons-uitkomst leren (R-O)
- Gewoontegedrag: Dit gedrag is gebaseerd op associaties tussen stimuli en responsen, maar
wordt niet gemedieerd (bemiddeld) door de uitkomst die het gedrag genereert.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jantinevanvulpen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,44. Je zit daarna nergens aan vast.
