Inleiding rechtswetenschap
Een contextuele benadering van rechtssysteem en rechtsbronnen
Driehoekmodel van recht
Rechtsvinding
Contextualisme
Rechtsbronnen:
o Wet
o Verdrag
Zaak Rawagedeh
Voorbeeld drie verschillende perspectieven op het recht
Nederlandse jongens hebben indonesiers gevangen genomen; poging om het
nederlandse rijk bij elkaar te houden.
9dec1947 Oorlogsmisdaden in Rawagedeh; dorpje bijna uitgemorrd
2008 weduwen en enige mannelijke overlever eisen schadevergoedingn en
dagen staat der nederlanden voor de rechter, dmv een stichting die men helpt
om hun recht te krijgen
maar de claim is verjaard op grond van art. 1 verjaringswet uit 1942
Rb den haag 14sep2011; gelet op omstandigheden is de verjaringswet
onaanvaardbaar naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, dit heeft te
maken met de zwaarte vd misdaden en de moeilijkheid om vanuit indonesie
claim te leggen op hun recht
Normatieve (juridische) moment
Het geheel van regels, beslissingen en beginselen dat gewoonlijk onder
recht wordt verstaan
-regels zijn regels, de wet is wat het is
Het ideële (filosofische) moment
Het geheel van ideeën, opvattingen en waarden dat als leidraad en
toetsteen fungeert voor het positieve recht
-wat het recht zou moeten zijn
Het actuele (sociologische) moment
Zowel het geheel van maatschappelijke gebruiken en praktijken dat tot
het positieve recht heeft geleid, als de maatschappelijke gebruiken en
praktijken die uit het recht voortvloeien
-wat zijn de praktische feitelijke consequenties van de uitspraak
,Rechtsvinding
Oordeel in concreet geval op basis van het geldende recht
Regelgeleide rechtsvinding (normatieve moment)
o Op basis van vaststaande regels; de toepassing van de regel staat
voorop
o Gericht op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid
Casuïstische rechtsvinding (ideële moment)
o Op basis van de specifieke omstandigheden van het geval
HBU/Saladin arrest
Saladin kreeg een telefoontje van de bank, omdat zijn contactpersoon hem
aandelen wilden verkopen van een Canadees bedrijf. Saladin deed dit en tekende
het contract, wat hij niet had gezien waren de kleine lettertjes; de bank stelt zich
niet aansprakelijk voor vermogensschading; exoneratieclausule.
Rechtsvraag: Mocht de bank Saladin houden aan deze clausule?
Hoge Raad: in extreme gevallen, afhankelijk van de specifieke omstandigheden
van het geval, kijken we naar de geest van het contract, en worden de letters
buiten toepassing gelaten.
Het maakt uit of het een contract is tussen twee professionele bedrijven of een
bedrijf en een particulier.
Dit is een voorbeeld van een clash tussen het normatieve en ideële moment van
het recht, en een strijd tussen regelgeleide en casuïstische rechtsgeving.
Uiteindelijk vond de HR toch dat de bank gelijk had.
Haviltex
Ermes verkocht een bloemsteekschuimsnijmachine aan Haviltex.
Contractsbepaling: tot eind van het jaar 1976 recht op teruggave. Juni 1976
Haviltex wil de machine zonder opgaaf van reden teruggeven, in ruil voor geld.
Rechtsvraag: Moet deze bepaling letterlijk worden genomen of spelen bij
interpretatie ervan nog andere overwegingen?
HR zegt dat de bepaling niet letterlijk genomen hoeft te worden, aangezien het
een onbehoorlijke actie zou zijn. Er moet opnieuw gekeken worden naar de
specifieke omstandigheden; casuïstische rechtsvinding. Dus de uitleg van het
contract hangt af van de context waarin het contract gesloten is.
Gerritse/Hydro Agri
Gerritse heeft een vast baan bij kunstmestfabriek Hydro Agri Sluiskil. Gerritse
overtreedt het rookverbod en wordt teruggezet naar een lagere rang met lager
salaris. Bij de CAO is het nvt om een CAO specifiek te bekijken per geval, omdat
heel veel mensen rekenen op die CAO. Rechtszekerheid staat hier voorop en
daarom wordt er regelgeleid geredeneerd.
Contextualisme
De betekenis van regels kan alleen in context worden bepaald, begrippen zijn
algemeen, de werkelijkheid veelvormig en veranderlijk. Het is haast onmogelijk
om een regel te ontwerpen die volledig waterdicht is.
“No vehicles in the park.” Welke voertuigen vallen onder vehicles; kinderwagen,
skateboard?!
, Het recht heeft een open textuur/open texture. Het is als het ware een tapijt met
rafelrandjes.
Wanneer is iets diefstal, ook virtuele goederen? Voorbeeld van een rafelrand.
Het normatieve moment/regelgeleide rechtsgeving kan niet overal antwoord op
geven.
Contextualisme en recht
•Afhankelijk van omstandigheden bepaalde vorm van rechtsvinding
•Aandacht voor principiële openheid van het recht
•Altijd discussie mogelijk over interpretatie
•Belang van de feiten
Het recht staat niet los van de maatschappij waar het recht betrekking op heeft!
Recht en rechtswetenschap
Recht: ordening van maatschappelijke werkelijkheid.
Het recht werkt optimaal wanneer het verbonden wordt met andere
wetenschapsgebieden, zoals psychologie, economie, etc.
Rechtsbronnen
Vindplaatsen van rechtregels.
Formeel-juridisch:
Wet
Verdrag
Jurisprudentie
Beginselen
Gewoonte
Bronnen die naar Nederlandse norm worden erkend.
Kader:
1. Wat houdt deze rechtsbron in?
2. Onder welke voorwaarden geldt deze rechtsbron? (legaliteit of gelding)
3. Waarom geldt deze bron als rechtsbron? (legitimiteit)
Rechtsbron wet
1. Er zijn verschillende soorten wetten
Wetten in formele zin
o De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de
Staten-Generaal gezamenlijk
o Wij Beatrix, etc etc
Wetten in materiële zin
o Inhoudelijk
o Synoniem voor algemeen
verbindende voorschriften; het
verbindt iedereen!
o De Minister van, etc etc
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper edineapeldoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
