Samenvatting invloeden 2
Zelfredzaam: acceptabel niveau van functioneren op de verschillende domeinen. Samen met
anderen uit je omgeving door middel van het vragen op hulp.
De zelfredzaamheid-matrix (ZRM) brengt de zelfredzaamheid van burgers in kaart.
- Screeningsinstrument om zelfredzaamheid in kaart te brengen.
- Meetinstrument om behandeldoelen te stellen.
- Monitoringsinstrument op de voortgang en ontwikkeling te kunnen volgen.
Uit de score op de ZRM is niet af te leiden wat de oorzaken van het waargenomen
functioneren zijn en geeft deze dus geen richting aan een behandeling om deze oorzaken
weg te nemen. Daarvoor heb je altijd meer (diagnostische) informatie nodig.
Meeting ZRM: de zelfredzaamheid op 1 moment. (momentopname). Oorzaken worden
buiten beschouwing gelaten, want je kijkt alleen naar uitslagen. Niet gericht op de toekomst.
Hiervoor zijn twee redenen:
1. De oorzaken zijn niet altijd zichtbaar en moeilijk in kaart te brengen.
2. De manier waarop deze factoren elkaar en de uitkomst beïnvloeden heel ingewikkeld.
Je kunt zelfredzaam worden genoemd als je een acceptabel niveau van functioneren hebt op
de gebieden waarmee jij in het dagelijks leven te maken krijgt.
Zelfredzaamheid is niet alleenredzaamheid, zelfredzaamheid is wel vragen om hulp van
anderen wanneer je die nodig hebt om een acceptabel niveau van functioneren te behouden
of te bereiken.
De ZRM is ingedeeld in vijf niveaus van zelfredzaamheid
1. Acuut
2. Niet
3. Beperkt
4. Voldoende
5. Volledig
,De zrm heeft 13 domeinen:
1. Financiën
2. Werk en opleiding
3. Tijdsbesteding
4. Huisvesting
5. Huiselijke relaties
6. Geestelijke gezondheid
7. Lichamelijke gezondheid
8. Middelengebruik
9. Basale ADL
10. Instrumentele ADL
11. Sociaal netwerk
12. Maatschappelijke participatie
13. Justitie
-
B
eoordelen per domein
,Deel 1 Diagnostiek en benadering
Expereriment van de Amerikaanse psycholoog David Rosenhan toont vooral aan dat
psychiaters destijds maar moeilijk onderscheid kunnen maken tussen patiënten en ‘normale’
In middeleeuwen werd opvallende gekte beschouwd als ‘straffe gods’ of als teken van
duivelse bezetenheid, deze mensen moesten boete doen eindigen in de gevangenis of
brandstapel. Vanaf de 17e eeuw sprak men van krankzinnigheid en geestesziekte.
Behandeling bestond toen hoofdzakelijk uit opsluiting in speciale gestichten, met vaak
mensonwaardige omstandigheden. In 19e eeuw kregen zenuwziekten een aparte plaats in de
geneeskunde, gestichten werden geleidelijk omgevormd tot ziekenhuizen, waar verzorging
verbeterde maar behandeling beperkt bleef.
Drie grote stromingen binnen de psychiatrie:
1. De biologische
2. De psychotherapeutische
3. De sociale
Psychotherapie: is van toepassing op lichtere stoornissen (neurosen) en niet op zware
stoornissen, want die mensen komen in een inrichting.
Antipsychiatrie: een beweging die zich afzet tegen de medische psychiatrie.
- Mensen zijn niet ziek maar de samenleving.
Abnormaliteit: elke afwijking ten opzichte van een norm.
De beoordeling of bepaald gedrag normaal is hangt af van:
1. Kenmerken van de beoordeelde persoon: leeftijd, geslacht, beroep, maatschappelijke
positie en sociale rol. Bij een kind wordt ander gedrag normaal gevonden dan bij een
volwassenen.
2. Tijd en plaats van het gedrag: als je in een pyjama op straat loopt wordt je al snel als
‘gek’ beschouwd, tenzij het carnaval is.
3. Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdgeest: homoseksualiteit is een
afwijking.
Voor de beoordeling van menselijk gedrag bestaat geen vaste en neutrale maatstaven, maar
worden de normen en waarden gebruikt die cultuur- en tijdsgebonden zijn.
Abnormaal gedrag betekent niet meteen gestoord gedrag
Stoornis: abnormaal gedrag wordt als stoornis beschouwd als het de betrokken persoon
en/of omgeving hindert. Let op er staat en/of dit betekent dat andere bepaald gedrag
‘gestoord’ kunnen vinden zonder dat het betrokken individu dat zelf vindt.
Niet elke stoornis heeft betrekking op een psychische stoornis.
, Om te spreken van een psychische stoornis is een zienswijze op grond van wetenschappelijke
kennis noodzakelijk. Het gestoorde gedrag moet dan aan een aantal kenmerken voldoen:
1. De stoornis moet ook bij andere personen als ‘storend’ zijn gesteld.
2. Het moet beschreven en geordend kunnen worden binnen het begrippenkader van de
psychiatrie.
Je kan dus de conclusie ‘psychische stoornis’ niet door één beoordelaar laten trekken.
Andere deskundigen moeten tot dezelfde conclusie komen= criterium van wetenschappelijke
consensus.
Drapetomanie: de ziekelijke neigen van slaven om weg te lopen
Ziekte: lichamelijke afwijking, aandoening of stoornis met een specifieke oorzaak, een
duidelijk verloop en zo mogelijk een aangepaste therapie. In de psychiatrie kan je niet van
ziekte spreken, behalve bij stoornissen waarvan een neurobiologische oorzaak (misbruik van
drugs of alcohol of hersenaandoening) bekend is.
Psychische stoornis: de stoornis moet ook bij andere personen als storend zijn vastgesteld en
vanwege deze gelijkenis beschreven en geordend kunnen worden binnen het
begrippenkader van de psychiatrie, dus alle deskundigen moeten tot dezelfde conclusie
komen om een psychische stoornis vast te stellen (wetenschappelijk consensus). Persoon en
omgeving. Significant leiden: aanzienlijk leiden, heel erg leiden. En je functioneren is beperkt.
Psychopathologie: verzamelbegrip voor het geheel van psychische stoornissen, de
wetenschap of studie van het geestelijk of psychisch lijden
Welke kennis heb je als hulpverlener nodig
- Persoonlijke kennen: aanvoelen of inlevend begrijpen van de cliënt in zijn eigen context.
Gericht op het unieke van elk persoon. Subjectief
- Wetenschappelijk kennen: objectieve en generaliserende benadering. Individuen worden
vergelijken op een deelaspect met de bedoeling tot algemenere uitspraken te komen.
Medisch model: systematische werkwijze om pathologische verschijnselen te bestuderen en
zo mogelijk door te verwijzen
Stappenplan om pathologische verschijnselen te bestuderen en, zo mogelijk, te wijzigen:
Diagnose: beschrijving van karakteristieke eigenschappen, ongeacht de mogelijke
verklaring van de stoornis
Verklaring: verkenning van factoren die de stoornis hebben veroorzaakt, uitgelokt,
bevorderd of in stand gehouden.
Prognose: een op onderzoek gebaseerde voorspelling van het mogelijke verloop van de
stoornis, enerzijds zonder therapeutische ingrijpen (natuurlijk verloop) en anderzijds
onder invloed van behandeling.
Therapie: ontwerp en uitvoering van bepaalde interventies op grond van a,b,c met het
doel de stoornis te doen verdwijnen of minstens te verbeteren.
Preventie: ontwerp en uitvoering van een actieplan op grond van a, b, c en d om
stoornissen te voorkomen (primaire preventie), zo snel en effectief mogelijk te
