, 1. Ontwikkelingen op personeelsgebied
Tot het jaar 1865 was er nog geen sprake van een personeelsbeleid. Arbeid in ons land vindt vooral plaats in
kleinschalige productiebedrijven en thuis. Dit werk is met name ambachtelijk van aard. Kenmerken van deze
arbeidsrelatie:
- De werknemer heeft een grote mate van autonomie in zijn werk.
- De werknemer bepaalt zelf zijn werkmethoden.
- De werknemer beheerst het productieproces van begin tot eind.
- De relatie werkgever – werknemer heeft een meester-gezelkarakter. De meester neemt volledige
verantwoordelijkheid voor zijn ondergeschikte.
- De gezel onderschikt zich volledig.
- De relatie wordt beheerst door traditionele normen, zonder dat deze van buitenaf afgedwongen
worden.
- De ambachtslui zijn meestal verenigd in gilden, een soort vereniging met duidelijke toelatingsregels.
1.1 Paternalisme (1865)
De gilden en de ambachten vallen uit elkaar en er ontstaat een paternalistisch personeelsbeleid. Van een
bewust personeelsbeleid is er nog geen sprake. Rond 1900 gaan de werknemers/ knechten in verzet tegen de
inmenging van de werkgever en door de opkomst van de sociale wetgeving.
Paternalisme (Latijns paternalis > pater > vader): Bevoogding of betutteling. Werkgever bepaald wat zijn
werknemers nodig hebben, als gunst en niet als recht, zowel voor de zakelijke relatie als van het privéleven.
1.2 Scientific management (1910)
De Amerikaanse ingenieur Frederick Winslow Taylor hield zich bezig met oplossingen voor technische
productieproblemen.
Scientific Management – Taylorisme – Wetenschappelijke bedrijfsvoering: Efficiency > De juiste persoon op de
juiste plaats met de juiste productiemiddelen. Loon is de motiverende factor.
De mens is van nature lui. Hij werkt naar wat hij krijgt beloond. Doordat er geen controle is op de
arbeidsprestaties haalt de werknemer niet zijn maximale rendement uit zijn mogelijkheden.
Rationalisering: Productieproces wordt uiteen gerafeld en in het productieproces wordt rationalisering
doorgevoerd. Voor iedere werknemer wordt een programma van opeenvolgende handelingen gemaakt, wat
leidt tot specialisme.
Taylorisme > Lopendebandsysteem autofabrikant Ford > massaproductie
1.3 Human relations (1945)
Verband tussen de aandacht aan een medewerker en de prestaties die hij levert.
Human relations: managementdenken
HRM: managementbenadering
Elton Mayo: Hawthorne-experiment: medewerker die meer aandacht kreeg presteerde beter.
Follet: invloed van het lidmaatschap van groepen op het gedrag.
Maslov: behoeftenhiërarchie.
Herzberg: motivatietheorie met satisfactie- en dissatisfactiefactoren.
McGregor: X- en Y-theorie, luie of hardwerkende medewerkers motiveren.
In Nederland komt de aandacht voor de menselijke verhoudingen voor bij Philips.
1.4 Revisionisme (1950)
Revisionisme (Frans Revivre > herzien) voegt de klassieke en gedragskundige organisatietheorieën samen en
schenkt aandacht aan werkstructurering/ taakverruiming en aan functionele participatievormen bijvoorbeeld
werkoverleg. Arbeid kan beter worden verricht als de werknemer zelfstandiger, meer zelfbewust wordt en
meer verantwoordelijkheid krijgt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper seher_1993. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
