Samenvatting
filosofie 2024/2025 kwetsie 2 uitbundige samenvatting
uitgebreide samenvatting kwetsie 2
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1H2 KWESTIE 2: HOE VERANDEREN TECHNIEK EN WETENSCHAP ONS MENSBEELD?
1.1.1 Inleiding
Plessner (kwestie 1, standpunt 2) stelt dat het wezen van de mens is dat ze zichzelf steeds opnieuw
vormgeeft en dus geen vaste kenmerken heeft. Dat betekent dat het onmogelijk is om een
mensbeeld vanuit een derdepersoonsperspectief uit te tekenen dat universeel geldig is en niet
historisch is bepaald.
De essentie van de mens is dat zij geen vaste essentie heeft. We gebruiken allerlei middelen om
onze bestaanservaring uit te drukken, waaronder taal.
Kwestie 1 (standpunt 3) laat ook zien hoe taal en ideeën – bijvoorbeeld over het verschil tussen mannen
en vrouwen en tussen witte mensen en mensen van kleur – deze ervaring mede vormgeven. Zo kan het
zijn dat mensen zichzelf minder vanuit hun eigen perspectief ervaren en de blik van de ander op
zichzelf overnemen, waarbij ze het idee krijgen dat ze niet vrij zijn om hun eigenschappen te
veranderen (vergelijk Sartre: de hel, dat zijn de anderen).
Kwestie 2 bekijkt ten eerste de wisselwerking tussen ervaring en taal in: hoe metaforen onze ervaring
enerzijds uitdrukken en anderzijds mede vormgeven.
Lakoff & Johnson beschrijven ten eerste hoe metaforen gebaseerd zijn op onze lichamelijke
ervaringen.
Een metafoor is een beeldspraak die een vergelijking uitdrukt. Vaak betreft het een beeldspraak
die is ontleend aan iets uit de waarneembare wereld en die wordt gebruikt om iets dat abstract of niet
waarneembaar is voorstelbaar te maken.
Een metafoor is een stijlmiddel waarbij een deel van de zin ‘figuurlijk’ gebruikt wordt. Het
onderwerp wordt dan vergeleken met iets anders, wat niet letterlijk bedoeld wordt.
Denk maar eens aan de zin die je vast wel eens gehoord hebt: ‘Jij lijkt net een kleuter’. In
werkelijkheid ben je natuurlijk geen kleuter meer, maar omdat er een paar overeenkomsten
zijn tussen jouw gedrag en het gedrag van een kleuter, word je toch zo genoemd. Dit soort
vergelijkingen, waarbij de overeenkomst niet specifiek genoemd wordt, noem je een metafoor.
Wordt de overeenkomst wel duidelijk genoemd (bijv.: “Je bent zo aan het zeuren dat je net
een kleuter lijkt”), dan is het een gewone vergelijking.
, 2
1) Wat is een metafoor? Geef een voorbeeld.
Wanneer wij bijvoorbeeld zeggen dat onze hersenen informatie verwerken en opslaan, maken we gebruik
van wat we weten over de werking van computers om de werking van onze hersenen te beschrijven. Dat
‘opslaan’ op een computer is zelf ook een metafoor.
Computers maken gebruik van opslagmedia zoals een harde schijf, waarop data als magnetische lading
op een schijf worden geschreven. Iets ‘opslaan’ op een harde schijf is dus een ruimtelijke, fysieke
metafoor voor dit onzichtbare elektronische proces. Andersom gebruiken wij de metafoor ‘geheugen’ om
deze opslag- of wegschrijfcapaciteit van de harde schijf te beschrijven: de abstracte werking van de
computer kan voorstelbaar worden gemaakt aan de hand van een vergelijking met de alledaagse
ervaring van ons geheugen.
Een metafoor werpt licht op de overeenkomsten die mogelijk bestaan tussen twee fenomenen
– zoals het menselijk denken en computerfuncties – maar verhult tegelijkertijd verschillen en
alternatieve vergelijkingen.
, 3
De mens als aap (is de mens een aap?)
Bovendien transformeert de metafoor hoe we beide kanten van de vergelijking opvatten: we
gaan het menselijk denken begrijpen als een algoritme en de werking van de computer als een vorm van
intelligentie.
2) Op welke manier transformeer de metafoor ‘het brein als computer’ beide kanten van de
vergelijking?
Tenslotte behandelt standpunt 1 metaforen die onze taal voorzien van beelden om ons wezen te
beschrijven. Piet Vroon (1939-1998) en Douwe Draaisma (1953) tonen hoe metaforen gevoed
worden door wetenschappelijke en technologische begrippen die bepalen hoe wij onszelf zien.
Wetenschappelijke theorieën en technologische ontwikkelingen geven ons nieuwe middelen om onszelf te
onderzoeken en in kaart te brengen. Naast deze (instrumentele) toepassing van wetenschap en techniek
is er nog een tweede (conceptuele) manier waarop wetenschap en techniek van belang zijn voor de vraag
naar de mens: zij leveren ons beelden en begrippen die wij gebruiken om onszelf te begrijpen
en ons mensbeeld vaste contouren te geven.
Deze mensbeelden zijn echter historisch bepaald en dus veranderlijk. Vroeger boden raderen in
uurwerken en stoommachines ons metaforen om de mens te beschrijven. Nu is met name het
beeld van de computer populair.
, 4
Cognitivisten nemen veelal de computermetafoor als uitgangspunt en beschrijven het
menselijk denkvermogen daarmee functionalistisch.
Dit functionalistische beeld van ons denken inspireert de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie
(artificial intelligence: AI). De computermetafoor werkt dus twee kanten op: enerzijds levert de
computer beelden om onszelf te beschrijven en anderzijds inspireren deze beelden het
wetenschappelijk onderzoek naar al dan niet menselijke intelligentie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esedsuadi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen