Samenvatting burgerlijk recht periode 3
Week 1: de onrechtmatige daad
Art. 6:95 BW, verbintenis tot schadevergoeding
De overeenkomst = wilsovereenstemming
De wet = geen wilsovereenstemming
Voor verbintenissen uit de wet is geen wil nodig, de verbintenis ontstaat van rechtswege.
Titel 6.3 en 6.4
Daden
1. Onrechtmatige daad, art. 6:162 BW; verbintenis tot schadevergoeding
2. Rechtmatige daad:
Zaakwaarneming, art. 6:198 BW
Onverschuldigde betaling art. 6:203 BW
Ongerechtvaardigde verrijking, art. 6:212 BW
Aansprakelijkheid leidt tot schadevergoeding
1. Schuldaansprakelijkheid: eigen onrechtmatige daad (schuld in de zin van verwijtbaarheid)
2. Kwalitatieve aansprakelijkheid: (mij valt niets te verwijten maar ik moet schade betalen)
Schade door onrechtmatige daad van personen waartoe men in een bepaalde relatie staat
(kinderen of werknemers);
Schade door zaken die men bezit (opstal).
Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (rechtsvoorwaarden)
1. Onrechtmatige daad jegens een en ander, art. 6:162 BW lid 2
2. Toerekenbaarheid, art. 6:162 BW lid 3
3. Schade, art. 6:95 BW e.v.
4. Causaal verband tussen daad en schade, art. 6:98 BW (causaliteit)
5. Relativiteit van de onrechtmatigheid, art. 6:163 BW
Rv: verbintenis tot schadevergoedingsverplichting
1. Onrechtmatige daad, art. 6:162 lid 2 BW (onrechtmatigheid)
Directe, rechtstreekse of opzettelijke inbreuk op subjectief recht van een ander
o Persoonlijkheidsrecht
o Absoluut vermogensrecht (eigendom)
Doen of nalaten in strijd met wettelijke plicht: Wet betekent niet alleen formele wet, maar ook
ieder algemeen verbindend voorschrift dat bindt doordat het is vastgesteld door de algemene
Nederlandse wetgever of een ander bevoegd Nederlands overheidsorgaan.
Doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt: dit criterium zorgt voor een open systeem, door ongeschreven regels te
kunnen toetsen, men dient zich af te vragen of in de bepaalde situatie een betamenlijkheidsregel
is geschonden, zoals bijv.:
o Gevaarzetting (Kelderluikarrest), de kelderluikcriteria: De mate van waarschijnlijkheid
waarmee de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden
verwacht. De hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan. De ernst die de
gevolgen daarvan kunnen hebben. De mate van bezwaarlijkheid van de te nemen
veiligheidsmaatregelen. Dus wanneer iemand een gevaarlijke situatie veroorzaakt.
o Vermogensschade veroorzaken bij behartigen van eigen belangen (Lindenbaum/Cohen
arrest) arrest alleen herkennen.
Geen rechtvaardigingsgrond (kan onrechtmatigheid wegnemen)
,Samenvatting burgerlijk recht periode 3
o Overmacht (men in algemeenheid geen weerstand hoeft te bieden), noodweer, ambtelijk
gegeven bevel (stopverbod), wettelijk voorschrift (brandweer mag/moet gebouw slopen
wanneer er brand is) en toestemming.
2. Toerekenbaarheid, art. 6:162 lid 3 BW
Door schuld/verwijtbaarheid dader (ik heb het gedaan)
Krachtens de wet (kwalitatieve aansprakelijkheid)
o Art. 6:164 BW: een gedraging van een kind jonger dan veertien jaar kan hem niet als
onrechtmatige daad worden toegerekend (ouders aansprakelijk).
o Art. 6:165 BW een doen van geestelijk of lichamelijk gestoorde kan toch aan hem worden
toegerekend als een onrechtmatige gedraging.
Krachtens de in het verkeer geldende opvattingen;
3. Schade, art. 6:95 BW
Vermogensschade: materiële schade, art. 6:96 BW (op geld waardeerbaar) (of gederfde winst)
Ander nadeel: immateriële schade, art. 6:106 BW (smartengeld)
4. Causaal verband, art. 6:98 BW
‘…de schade die de ander dientengevolge lijdt …’
Oorzakelijk verband tussen onrechtmatige daad en schade: zonder de daad zou de schade niet zijn
opgetreden (conditio sine qua non).
5. Relativiteitsvereiste, art. 6:163 BW
Geen verplichting tot schadevergoeding als de geschonden norm niet strekt ter bescherming tegen
de schade zoals die is geleden. (Dus ik heb schade geleden, schade is het gevolg van de
onrechtmatige daad van een ander, maar ik hoef er niet voor te betelen omdat de geschonden norm
niet strekte om de schade te voorkomen zoals ik die heb gepleegd.) Tilburgse tandartsarrest.
1. Het gedrag dient onrechtmatig te zijn.
2. De schade dient onder de bescherming van de geschonden norm te vallen.
Is er sprake van een OD, dan moet de schadeveroorzaker de schade vergoeden, tenzij deze
aannemelijk kan maken dat er sprake is van het ontbreken van relativiteit.
Geen sprake van relativiteit, want Chantal heeft een winkel en Piet opent naast haar een winkel met
meer kledingsoorten. Chantal ontdekt dat Piet nog geen vergunning heeft en beroept zich op het feit
dat Piet een onrechtmatige daad pleegt. Toch hoeft Piet niet de gederfde winst van Chantal te
betalen omdat de norm strekt tot de consumenten (wettelijk voorschrift is ter bescherming bij brand
in samenhang met de vergunning voor de klanten) en niet tegen een concurrent.
Contractuele aansprakelijkheid: aansprakelijkheid op grond van het niet nakomen van een
overeenkomst.
De onrechtmatige daad is een buiten contractuele aansprakelijkheidsvorm.
Kwalitatieve aansprakelijkheid: is de aansprakelijkheid die ontstaat door schade veroorzaakt
door een onrechtmatige gedraging van een ander tot wie men in een bepaalde relatie staat of
door zaken waarvan men bezitter is. Ook een vorm van buitencontractuele aansprakelijkheid.
Subjectief recht: inbreuk op een recht van een ander, een vermogensrecht (eigendom, erfpacht,
auteurs of octrooirecht) of persoonlijkheidsrecht (recht op lichamelijke integriteit en vrijheid).
Daad: het woord daad van onrechtmatige daad gaat over een actief handelen maar ook over niet
actief handelen, een nalaten dus.
Wanprestatie: is een relatief recht, vrijwel identiek aan vorderingsrechten. Alleen een bepaalde
persoon kan direct of rechtstreeks inbreuk maken.
, Samenvatting burgerlijk recht periode 3
Week 2: schade en causaliteit
1. Schadevergoeding, voorbeelden van wettelijke verplichtingen:
Wanprestatie (contractueel), art. 6.74 BW
Onrechtmatige daad, art 6:162 BW
Kwalitatieve aansprakelijkheid
Zaakwaarneming, art. 6:198 BW
Ongerechtvaardigde verrijking, art 6:212 BW
Arbeidsongeval, art. 7:658 BW
Slechte bewindvoering voogd, art.1:362 BW
Verkeersongeval, art. 185 WVW
Afdeling 6.1.10 BW: beginsel van volledige schadevergoeding
“Alle schade, die een gedupeerde (slachtoffer) als gevolg van een bepaalde gebeurtenis heeft
geleden, dient volledig vergoed te worden.”
Hieronder wordt de voorwaarde schade van de OD, art. 6:162 BW besproken.
Schade, art. 6:95 BW
1: Vermogensschade, art. 6:96 BW: in beginsel volledige vergoeding (materiële schade)
o Geleden verlies; deuk in je auto (waardevermindering), gemaakte kosten (huurauto niet
beschikbaar) of te laat betaald (salaris, vertragingsschade);
o Gederfde winst; had winst kunnen maken maar niet gekregen door een gebeurtenis;
o Beredderingskosten; verkleining van de schadegevolgen (bijv. schilder inhuren);
o Expertisekosten; expert die langs komt om de schade te kijken;
o Incassokosten; incassobureau die geld komt halen.
2: Ander nadeel, immateriële schade, art. 6:106 BW: vergoeding naar billijkheid, mits het in de
wet staat. Soorten schade:
o Smartengeld, art. 6:106 BW(belangrijkste):
a. Oogmerk zodanig nadeel toe te brengen.
b. Lichamelijk letsel, aantasting eer of goede naam of aantasting persoon (ongeluk zien
gebeuren > schokschade).
c. Aantasting nagedachtenis overledene (eer van vader aangetast door iemand bijv. d.m.v.
teksten in een boek).
o Letselschade, art. 6:107 BW; lichamelijk en geestelijk letsel (bijv. werkgever kan geld
verhalen want hij moet zijn werknemer door betalen).
o Overlijdensschade, art. 6:108 BW; nabestaanden kunnen levensonderhoud verhalen en
begrafeniskosten.
o Schockschade, derden kunnen vergoeding vorderen bij rechtstreekse en directe confrontatie
met ongeval van ander.
o Affectieschade, per 01/01/19: verdriet en gederfde levensvreugde. Van bepaalde naasten
van gekwetsten met ernstig en blijvend letsel en van overledenen.
Bij ernstig en blijvend letsel, art. 6:107 lid 1b en lid 2 BW
Bij overlijden, art. 6:108 lid 3, 4 en 6 lid BW
Gefixeerde bedragen: tussen € 12.500,- en € 20.000,-.
Vormen van schadevergoeding, art. 6:103 BW: geld of andere vorm (op vordering benadeelde):
Rectificatie, art. 6.167 lid 1 BW; situatie herstellen/verbeteren, bijv. boek aanpassen;
Rechterlijk verbod of bevel, evt. dwangsom, art. 3:296 BW (verbod ook 6:168 BW)
Verklaring voor recht, art. 3:302 BW (declaratoir vonnis)
Bijv. iets uit de handel halen
