HC 1, De 3 pilaren
Periodisering van de Middeleeuwen
Petrarca 1304-1374 → Donkere tijden
De Middeleeuwen zijn gebaseerd op 3 pilaren →
Klassieke wereld, Christelijke wereld en Germaanse wereld
Oorzaken uiteindelijke val vh. Romeinse Rijk
- Crisis in 3e eeuw
- Invasies door andere volken zorgde voor onrust
- Ouderwetse legioenen werken niet meer, dus cavalerie wordt belangrijker
- Soldatenkeizers (generaals die door hun leger werden uitgeroepen tot keizer)
- 1e doel is om naar Rome te komen
- Ze houden het niet lang vol
De Klassieke wereld
Romeins keizerrijk
Diocletianus (284-305)
Hervormingen
- Dominus ipv. Primus inter pares (Heer ipv. 1 van de mensen)
- Tetrarchie → Vierkeizersregering bestaande uit 2 Augustussen en 2 Caesars + land werd
verdeeld tot diocesen en provincies
- Belastingvernieuwing
- 1 vd. 1e die Christenen systematisch vermoorde
Constantijn (306-337)
Hervormingen
- Afschaffing Tetrarchie
- Behouden van administratie
- Beroepen worden erfelijk
- Tolerantie van het christendom
- Stichtte het Nieuw Rome → Nova Romana → Constantinopel
Theodosius (379-395)
Hervormingen
- Barbaren als Foederati → Volk in het Romeinse rijk met Romeins burgerrecht (1e
Visigothen)
- christendom wordt staatsgodsdienst (381)
1
,Het christendom
Kern
- Ontstaan uit het Jodendom
- Jezus als de Messias (=Christus)
- Jezus als Zoon van God
- De Bijbel
Oude testament → Thora
(5 boeken van het Jodendom)
- Adam + Eva → vrouw is de bron van al het kwaad
- Ark van Noah
- Toren van Babel
Nieuwe testament
Kern
- Evangeliën (de eerste vier boeken)
- Verhaal van Jezus + de gevolgen van zijn geboorte + Leven
HC 2, Het christendom
Apostelen
Personen die door Jezus werden uitgezonden om het evangelie te verspreiden
Petrus Prins van de apostelen, kreeg toegang tot de hemelpoort, zou opvolger zijn
van Jezus, 1e Paus → Herkenbaar aan: Grijze baard + Sleutels vd. Hemelpoort
Andreas Werd gekruisigd als Jezus maar dan op een kruis op zijn zij → X (andreaskruis)
Jacobus de Meerdere Heeft geholpen de moslims te verslaan, dacht men, dmv. Pelgrimstochten →
Herkenbaar aan: Staf, Hoed + Jacobusschelp
Thomas Beschermheilige van India + Shrilanka
Mattheüs Schreef 1 vd evangeliën, → te herkennen aan een hakbijl
Jacobus de Mindere Mindere/jongere genoemd ter onderscheid van de andere Jacobus →
Herkenbaar aan de knuppel
Johannes Herkenbaar aan het boek → hij schreef 1 vd. evangelies
Filippus Bekeerde mensen in India → Zwaard
Bartolomeüs Vaak met mes afgebeeld, werd levend gefileerd
Judas Herkenbaar aan de knots
Simon Herkenbaar aan de zaag
Matthias Herkenbaar aan de bijl
2
,Evangelisten ‘60/’70
Marcus Afgebeeld met een leeuw
Lukas Afgebeeld met een stier
Mattheüs Afgebeeld met een mens/ engel
Johanns Schreef later een deel dan de rest, Afgebeeld met adelaar
Concilies
Na Keizer Constantijn ontstond er een behoefte aan duidelijkheid
Concilie van Nicea (325)
- Verbod op Arianisme (Jezus is of mens of Goddelijk)
- Christus is dezelfde substantie als de Vader
- Paasdatum wordt vastgesteld
- Patriarchen van Antiochië, Alexandrië en Rome vastgelegd
- Speciale status van Jeruzalem
Concilie van Constantinopel (381)
- Verbod op Arianisme
- Christus is uit de vader geboren voor alle tijd
Concilie van Ephese (431)
- Verbod op Nestorianisme (Jezus is 50% man 50% God)
- Verbod op Pelagianisme (Mens is niet bedorven na de zondeval en kan wel goed+ kwaad
onderscheiden)
- Maagd Maria tot ‘Moeder van God’ benoemd
Concilie van Chalcedon (451)
- 1 God met 2 naturen (vereniging van het Goddelijke + Menselijke in 1 lichaam)
- Heilige Drie-eenheid
- Constantinopel en Jeruzalem tot patriarchaat verheven (dominante rol voor mannen)
- Rome krijgt primaatschap van Petrus
Latijnse Kerkvaders
Ambrosius van Milaan (339-397)
- Bisschop van Milaan
- Vechter tegen het Arianisme
Augustinus van Hippo (354- 430)
- Belijdenissen van de erfzonde, iedereen nijgt naar het kwaad, hebben begeleiding
nodig(confessiones)
- Stad Gods → Wereldstaat + Geestelijke staat → Civitate Dei (boek)
Hiëronymus (310-419)
- Editio Vulgata → Bijbel vertaling
- De Viris Illustribus → Soort Biografie over mannen met een hoog didactisch doel
- Chronica → Historisch geschrift
3
, Gregorius de Grote (590-604)
- Dialogen
- Aanhanger van Augustinus
- Administratie kerk
- Verdedigde Rome
- Voorstander van Syncretisme (het naar elkaar toegroeien van religies, fuseren)
Kloosters
Oorzaken
- Vervolgingen (door Decius + Diocletianus)
- Verwatering van het Christelijk moraal → Woestijn (eremos) ingevlucht
Antonius de Grote (251-356)
Werd in 270 heremiet (iemand die in de woestijn leeft)
Werd in 290 leider + leraar van monniken
- Heremieten gingen in kolonies leven
- Leefden in Grotten/ kerken/ bakkerij/ gastverblijven
Pachomius (292-346)
314 Bekering tot christendom
317 Kluizenaar
320 stichtte het 1e klooster → abt, patriarch
Kenmerken: Gebed, Maaltijden, Arbeid en Gehoorzaamheid
Basilius van Caesarea (330-379)
357 reizen door Midden- Oosten
360 klooster in Caesarea
370 bisschop van Caesarea
Leefregels vastgesteld, inbedding in bisdommen
Benedictus van Nursia (480-547)
494 kluizenaar
529 klooster op Monte Cassino
540 Reguli Benedicti → Opus Dei, Ora et Labora (Noodzaak om te bidden en te werken(3x8)
HC 3, De Germanen + volksverhuizingen
De Germaanse wereld
Verschillende ‘barbaren’
- Kelten (Galliërs, Britten, Belgen, Bataven etc.)
- Germanen (Goten vandalen, Franken, Saksen, Angelen, Juten, Friezen, Lombarden, etc.)
- Steppevolken (Hunnen, Alanen, Avaren, Bulgaren, etc.
4
