HC 1 Oorzaken wereldoorlog 1
Begin van de Nieuwste tijd
1871? - Opkomst Duitsland
1890? - 2e Industriële revolutie
Balance of Power → 2 continentale machten: Groot- Brittannië en Frankrijk → Duitsland komt erbij
3 Stadia:
- Reactie 1815-1914 op de Industriële revolutie
- Hervormingen 1848-1871 Liberale revolutie
- Rivaliteit 1871-1914 Fr, GB, Du
Sonderwegthese
Duitsland heeft een andere ontwikkeling tot democratie meegemaakt dan GB/FR, de oude elite bleef
lang aan de macht en er was nauwelijks democratisering op grote schaal
Conflicten
- Bosnië crisis 1908’9 → Oost Hongarije voegde Bosnië- Herzegovina toe → Jonge Bosnische
beweging (radicale jongeren, oa. Princip), Gesteund door Servië
- 1e Balkanoorlog 1912 → Servië, Griekenland en Bulgarije vs. Turkije → einde van de Turkse
heerschappij over de Balkan
- 2e Balkanoorlog 1913 → Griekenland, Servië vs. Bulgarije → Wie krijgt Albanië → Albanië
onafhankelijk
WOI
28 juni 1914 Kroonprins van Oostenrijk Frans Ferdinand wordt vermoord door Gavrilo Princip
- Vreedzame 19e eeuw
- Inval van Frankrijk via België → Frankrijk had grenzen bij Duitsland belegerd
- 1e WO ‘zinloos’ → Loopgraven (er werd niks bereikt zoals in WOII)
- 1/3 burgerslachtoffers → arbeiderstekort → honger
- Industrialisatie
Verschillende meningen
Startpunt
- 1871 in Frankrijk → Vereniging van Duitsland
- 1878 in Duitsland → Congres van Berlijn
Eindpunt
- 1917 Rusland, Tsaar werd afgezet → terugtrekken
- 11/11 1918 FR + GB Wapenstilstandsverdrag
- 28/ 11 1918 Duitsland, acte van Troonafstand
1
,Lange termijn oorzaken
Economische oorzaken
- 2e industriële revolutie
- kolen + ijzer vervangen door staal
- opkomst olie+ gas industrie
- communicatie (telefoon, telegram)
- Economische competitie
- Engeland raakte hun voorsprong kwijt
- vanaf 1830 komen andere landen op → België, Rijnland
- Grote Duitse bevolkingsgroei en economische groei
Nationalistische oorzaken
- Staat en Natie gevoel → opgekomen na Franse Revolutie
- Sociaal Darwinisme → Survival of the fittest
- Duitsland
- Wilhelm II volgde zijn vader op, wilde Duitsland internationaal mee laten spelen
- Ontsloeg Bismarck (alliantie politiek, Frankrijk isoleren + oorlog voorkomen)
- Wilhelm II startte een Weltpolitik
- Frankrijk wilde revanche op Duitsland voor het verlies van Elzas-Lotharingen in de Fr-Du oorlog
- Nationalisme op de Balkan
- Ottomaanse rijk
- Russische rijk
- Servië
- Griekenland
- Oostenrijk- Hongarije
- Italië
e
3 Balkanoorlog 1914 → Grote oorlog → WOI
Frans Ferdinand vermoord → Oostenrijk- Hongarije bondgenootschap met Duitsland
↓ Rusland + Servië bondgenootschap
28-7-1914 OH verklaart Servië de oorlog
Imperialistische oorzaken
4 redenen voor imperialisme:
- Grondstoffen
- Afzetmarkt
- Aanzien/ Macht
- Missionarissen, verspreiding vh. Christendom
‘Scramble of Africa’
1e Marokko crisis 1905 → Marokko was een kolonie van Frankrijk, suggestie van Duitsland (geen
wereldmacht) voor onafhankelijkheid → dwarsbomen van GB + FR
2
, Andere factoren
- Wapenwedloop
- Engeland van origine meester op zee → Duitsland bouwde machtige vloot
- Bondgenootschappen (afspraken voor oorlogstijd)
- Triple Alliantie → Duitsland, Oost- Hongarije, Italië
- Triple Entente → Frankrijk, Rusland, Engeland
- Militairisme
- Oorlogsroes → oorlog is de redding voor de sociale achterstand
- Oorlog zorgt voor verbondenheid
- Enige manier om voortgang in de samenleving te brengen → uitvindingen
- Militaire euforie werd verspreidt dmv onderwijs
HC 2 Aspecten WOI
Voor de oorlog
- Pantalon Rouge → werd leger grijs
- Einde aan veel dynastieën in Europa → Einde Habsburgers
- Oorlog werd geïndustrialiseerd → van paarden naar tanks
- Einde aan het Ottomaanse rijk en diverse koninkrijken
- Lucht bombardementen + burgerdoelen/ slachtoffers
- Psychiatrie en plastische chirurgie komt op
- Vrouwen emancipatie → moesten wel werken met mannen aan het front
Urkatastrophe van de 20e eeuw
- Na 1914 kwamen totalitaire systemen op → communisme, fascisme, nationaal- socialisme
- 1e totalitaire oorlog als gevolg vd. Industriële revolutie (invloed op alle vlakken in de maatschappij)
- Totale mobilisatie
- Strategie: ‘shock and awe’ → bombarderen → daarna infiltreren→ werkte niet door loopgraven
- Dood was geen handwerk meer → machine geweren + bommen
- Westelijk front was voordelig voor defensief
- Loopgraven
- Prikkeldraad + mijnvelden → maakte oprukken wel moeilijk
- Mitrailleur
Slag om Verdun
- Grote verliezen van soldaten, beide fronten
- Duitsland beperkte zich tot 3 fronten; Italiaanse, Frans- Britse en Russische
- Joffre, Haig en Kitchener: The Big Push→ veel soldaten sturen om Duitsland terug te dringen
- Operation Gericht, commandant Blutabzapfung → wilde de vijand leeg laten bloeden
- Forten (Douaumont) gebouwd als schokbrekers
- 24-2 Duitse opmars → Douaumont ingenomen
3
