Samenvatting van het boek Informatiemanagement van auteurs Bollen en Vluggen (tweede druk). De samenvatting omvat alle hoofdstukken uit het boek (H1 tot H10) en bevat afbeeldingen en modellen uit het boek.
Hoofdstuk 1 – De rol van informatiemanagement binnen organisaties
Paragraaf 1.1 – Informatietechnologie en organisaties
Als de rol van informatietechnologie binnen een organisatie groeit, neemt ook de
afhankelijkheid tussen organisatie en informatietechnologie en de noodzaak voor een
afstemming tussen beide elementen toe. In deze ontwikkeling zijn een aantal fasen te
onderkennen die weergegeven worden in het Nolan-model. Het model is opgebouwd uit
drie opeenvolgende tijdwerpen die elk uit drie verschillende fase bestaan.
Tijdperken Nolan-model:
1. Dataverwerkingstijdperk: de centrale IT-afdeling speelt een hoofdrol in de
planning, uitvoering en organisatie van de IT-functie.
2. Informatiseringstijdperk: het verhogen van effectiviteit en het verbeteren van de
interne en externe structuur van de organisatie zijn voorop. Deze veranderingen
zijn gedreven door kostenoverwegingen die uiten in standaardisatie en integratie
binnen de informatietechnologie.
3. Netwerktijdperk: informatiesystemen nemen steeds meer een rol in het leggen
van contacten tussen relaties en de organisatie. Denk aan value chain
management en mass customization.
Tussen twee opeenvolgende tijdperken is er steeds sprake van discontinuïteit, een
periode van grote verandering waarin een organisatie het ene tijdperk verlaat en het
volgende tijdperk binnenstapt.
- Tussen tijdperk 1 en 2 is er sprake van technologische discontinuïteit: hardware en
software wordt vervangen.
- Tussen tijdperk 2 en 3 is er sprake van organisatorische discontinuïteit:
werkprocessen en de organisatiestructuur binnen een organisatie veranderd.
Het inzetten van informatietechnologie zorgt voor organisatieveranderingen op
verschillende niveaus:
- In de eerste fase is sprake van automatisering waarbij het gaat om applicaties die
moeten leiden tot meer efficiënte en effectieve processen binnen de organisatie.
- Informatietechnologie kan ook zorgen voor de rationalisering van processen. Dit
betreft het wegnemen van knelpunten in processen door informatietechnologie.
- In het geval van re-engineering gaat het om het herontwerpen van het gehele
bedrijfsproces door het inzetten van informatietechnologie.
- Bedrijfstransformatie is als de hele doelstelling en structuur van een organisatie
ingericht wordt door de inzet van informatietechnologie.
Paragraaf 1.2 – Dataverwerkingstijdperk
Het eerste tijdperk van het Nolan-model kent drie fasen:
1. Initiatie: hierin worden computers binnen de organisatie geïntroduceerd.
2. Uitbreiding: hierin verspreidt het gebruik van computers zich over meerdere
functionele gebieden in de organisatie.
, 3. Beheersing: hierin lopen de kosten van automatisering sterk op door de
toenemende vraag van eindgebruikers. Het management wordt daardoor
gedwongen zich ook bezig te houden met IT.
In het dataverwerkingstijdperk is er een sterke groei van informatietechnologie zonder
dat daar veel sturing of beheersing van het management tegenover staat. Men werk
meer met computers, waardoor werk sneller en goedkoper gedaan kan worden. Er wordt
gesproken van eilandautomatisering, omdat elke applicatie op een zichzelf staande
functie heeft binnen de IT van de organisatie. Aan het eind van dit tijdperk zijn de kosten
voor IT zo hoog dat het management moet ingrijpen.
Paragraaf 1.3 – Informatiseringstijdperk
Het tweede tijdperk van het Nolan-model kent drie fasen:
4. Integratie: hierin moeten bestaande losse systemen binnen de organisatie
geïntegreerd worden om verdere groei mogelijk te maken. De focus ligt op het
plannen, afstemmen en sturen door het management op automatisering.
5. Gegevensbeheer: hierin verschuift de behoefte aan applicaties naar een behoefte
aan gegevens en informatie. De focus ligt op het beheer van gegevens.
6. Volwassenheid: hierin is IT een integraal onderdeel van het functioneren van de
organisatie en wordt ook al zodanig door het management behandeld. IT-
ontwikkelingen worden strategisch gepland.
In het informatiseringstijdperk worden de informatiesystemen beter afgestemd op de
behoefte van de eindgebruikers. Systemen zijn niet alleen ondersteunend, maar nemen
ook taken in, zoals het uitvoeren van bedrijfseconomische analyses of het visualiseren
van nieuwe ontwerpen. Hierdoor is IT onlosmakelijk verbonden met de organisatie.
Kosten worden gedrukt door standaardisatie van systemen als bijvoorbeeld de aanschaf
van een ERP-systeem wat meerdere bedrijfsprocessen gelijktijdig ondersteund. Aan het
eind van dit tijdperk verschuift de invloed van de informatietechnologie van intern naar
extern doordat er mogelijkheden zijn om de systemen te gebruiken bij partners,
leveranciers, klanten, etc.
Paragraaf 1.4 – Netwerktijdperk
Het netwerktijdperk bestaat uit drie fasen:
7. Functionele infrastructuur: hierin gaat het om het inrichten van een goed
afgestemde infrastructuur zodat alle IT-faciliteiten goed bereikbaar zijn voor alle
onderdelen in de organisatie. Ook moeten er geen knelpunten in de systemen
zitten.
8. Groei op maat: hierin richt de organisatie zich als geheel op de wensen van haar
klanten door middel van de ontwikkeling van allerlei nieuwe toepassingen.
9. Snelle respons: deze fase richt zich op de finale afstemming tussen de inmiddels
zeer dynamische bedrijfsprocessen en de ondersteuning van de teams van
gebruikers die binnen de organisatie actief zijn.
Het netwerktijdperk wordt vooral gekenmerkt door flexibiliteit. De informatietechnologie
moet ingericht zijn op het snel reageren op veranderingen in de omgeving. Zo kunnen IT-
gerelateerde zaken bij externe partners worden uitgezet: outsourcing.
Paragraaf 1.5 – Historisch model of groeimodel
Het is de vraag of het Nolan-model een groeimodel van organisaties is of dat het een
model is van de historische ontwikkeling van computersystemen.
, De drie tijdperken in de ontwikkeling zijn:
1. Het tijdperk van de mainframes: computers werden voor het eerst ingezet bij
bedrijven en overheid. Computers waren erg duur en moeten daarom delen van
het personeelsbestand vervangen om betaald te kunnen worden.
2. Het tijdperk van de personal computer: computers konden overal voor ingezet
worden. Ze konden overal neergezet worden omdat ze kleiner waren en geen
omgevingseisen meer hadden. De computer werd goedkoper en konden nu ook
thuis gebruikt worden. Organisaties hadden vaak verschillende computers, die
lastig met elkaar konden communiceren door de verschillende systemen op die
computers. Hierdoor ontstond behoefte aan standaardisatie.
3. Het tijdperk van de netwerken: netwerken bood de mogelijkheid om computers
met elkaar te laten communiceren, wat resulteerde in het gezamenlijk uitvoeren
van taken door computers. Door internet kon nu ook buiten de organisatie
gecommuniceerd worden, met bijvoorbeeld klanten.
Het Nolan-model is bedoeld als managementtool. Het zou ook ingezet kunnen worden als
groeimodel, waardoor managers de informatietechnologie in hun organisatie kunnen
beoordelen en sturen.
Paragraaf 1.6 – De veranderende rol van informatiemanager
In het eerste tijdperk van het Nolan-model is de rol van informatiemanager vooral een
technische. In het tweede tijdperk veranderd die rol naar een organisatorische. In het
derde tijdperk groeit de rol van informatiemanager naar die van strategisch adviseur. De
taken van een informatiemanager kunnen op een aantal manieren ingedeeld worden.
De taken van een informatiemanager spelen zich af op twee niveaus:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lienekeovereem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
