Juridische en Ethische aspecten van opvoeding
Jeugdrecht begrepen (Lydia Janssen)
Samenvatting literatuur 2023-2024
Thema 1 tm 6 + overig aangeschreven literatuur
Vera Oussorenn
,Thema 1: Afstamming en
gezag
Hoofdstuk 2
Hoofdstuk 3
Hoofdstuk 6
Hoofdstuk 2: de ouders van de jeugdige
Door juridisch ouderschap ontstaat een levenslange band tussen ouders en kinderen. Die band blijft
bestaan, ongeacht wat er in het leven van ouder en kind gebeurt. Als ouders gaan scheiden houdt
het kind zijn beide juridische ouders. Ook als een ouder overlijdt blijft hij de ouder van zijn kind.
Juridisch moeder = de vrouw uit wie het kind geboren is; deze regel geldt ook als er bij de
bevruchting genetisch materiaal van anderen is ingebracht.
VB: als er op medisch vlak een eicel van vrouw 1 buiten de baarmoeder is bevrucht en daarna is
geplaatst in vrouw 2, vervolgens vrouw 2 bevalt, is vrouw 2 juridisch moeder het het kind, ookal is
het kind genetisch gezien het kind van een andere vrouw en man.
De draagmoeder blijft dus de juridisch moeder, dit moederschap eindigt NIET doordat de moeder
haar kind aan een ander afstaat.
De weg van een wensmoeder om juridisch moeder te worden bij draagmoederschap:
Als de draagmoeder NIET getrouwd is:
- Als de draagmoeder niet getrouwd is, dan kan de wensmoeder het kind erkennen
- Vervolgens vraagt zij de rechtbank om het gezag naar haar over te hevelen
- Dan is de weg vrij voor de wensmoeder om het kind te adopteren als ze minstens een jaar
voor het kind heeft gezorgd
Als de draagmoeder WEL getrouwd is:
- De draagmoeder en haar man zijn de juridische ouders
- Erkenning van de wensouder is niet mogelijk
- De rechtbank al het gezag dat de moeder en haar man na de geboorte automatisch hebben
gekregen, moeten beëindigen
- Daarna kan de wensmoeder het kind als pleegkind in haar gezin opnemen
- Een jaar later kan de vrouw het kind, eventueel samen met haar partner adopteren
Het kabinet is sinds 2019 bezig met een wetsvoorstel om draagmoederschap een wettelijke basis te
geven. In deze plannen zouden wensouders meteen bij geboorte juridisch ouders worden.
Voorwaarden hiervoor:
- Dat er in beginsel een genetische band is tussen het kind en één van de wensouders
- Dat de draagmoeder en de wensouders hun afspraken VOOR de conceptie vastleggen en
deze door de rechter laten toetsen
- De draagmoeder en minstens één van de wensouders hebben een Nederlandse nationaliteit,
of als vreemdeling legaal in Nederland wonen
Als de wensouders bij de aangifte van de geboorte de door de rechter goedgekeurde afspraken
kunnen tonen, kunnen de wensouders meteen bij de aangifte van de geboorte bij de burgerlijke
stand in de geboorteakte worden opgenomen als de juridisch ouders.
Juridisch vader:
- Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd
- Die de jeugdige heeft erkend
- Van wie door de rechter het vaderschap is vastgesteld
- Die de jeugdige heeft geadopteerd
,Hoofdregel juridisch vaderschap: vader van het kind wordt de man die getrouwd is met de vrouw die
het kind ter wereld brengt.
= Baart een getrouwde vrouw een kind, dan wordt haar man automatisch de juridische vader.
!! Dit geldt ook voor geregistreerd partnerschap
= Er zijn geen verschillen meer tussen het geregistreerd partnerschap en het huwelijk
Vaderschap ontkennen
In uitzonderlijke gevallen is het niet zo dat de echtgenoot van de vrouw de vader van het kind zal
zijn. In deze gevallen kunnen de man, de vrouw en het kind de rechtbank verzoeken het ‘vaderschap
dat door het huwelijk is ontstaan’ te ontkennen. Voorwaarde voor zo’n verzoek is dat het duidelijk is
dat de vader niet de biologische vader is door bijvoorbeeld een DNA test.
stemt de rechtbank in met het ontkenningsverzoek, dan is de man niet langer de juridisch vader
van het kind.
- Een vader kan zijn kind niet ontkennen als hij wel in heeft gestemd met kunstmatige
inseminatie, OF als hij al wist dat de vrouw zwanger was van een ander toen hij met haar
trouwde
- In deze gevallen kan de vader alleen zijn vaderschap ontkennen als hij door de vrouw is
bedrogen
Overlijden van een man tijdens huwelijk
Als de vrouw een kind ter wereld brengt binnen 306 dagen na het overlijden van haar echtgenoot,
dan wordt de overleden man gezien als de juridisch vader van het kind (zelfs als de vrouw weer
opnieuw zou zijn getrouwd)
Erkenning door vader
Het kind van een vrouw die op moment van geboorte niet getrouwd was of een geregistreerd
partner had, heeft geen juridisch vader. Dit kind kan worden erkent door een man (minstens 16 jaar
oud). Erkennning is alleen mogelijk als een jeugdige nog geen juridisch vader heeft
!! een kind die eenmaal een juridische vader heeft, houdt deze man in principe zijn hele leven als
juridisch vader
- Alleen in gevallen waarin geen juridische vader kan worden aangewezen, is er ruimte voor
een man om door erkenning het juridisch vaderschap op zich te nemen
Procedure van erkenning
een man moet bij de burgelijke stand van de gemeente verklaren dat hij de juridische vader van de
jeugdige wil zijn. Dan wordt er een akte opgemaakt
- Voor de erkenning van een jeugdige tot 16 jaar oud, heeft de man toestemming nodig van de
moeder
- Is de jeugdige tussen 12 en 16 jaar oud, dan moeten moeder en jeugdige beide toestemming
geven
- Is de jeugdige ouder dan 16, hoeft alleen de jeugdige toestemming te geven
Geen toestemming van moeder en/of kind?
Dan gaat de erkenning niet door. Alleen als de man kan aantonen dat hij de verwekker is van de
jeugdige, hoeft hij zich niet bij deze weigering neer te leggen.
Hij kan de rechtbank vragen om vervangende toestemming voor de erkenning.
De rechter geeft de man toestemming voor de erkenning als :
- Het de belangen van het kind niet zal schaden
- Het de belangen van de moeder niet zal schaden in een onverstoorde verhouding met haar
kind
Wanneer wordt toestemming geweigerd?
, Als er een zeer slechte verhouding is tussen de moeder en deze man
Wanneer is erkennen niet mogelijk?
- Als de man familie is van de vrouw, zoals broer, vader, zoon van de moeder
- Als de man nog geen 16 jaar is
- Als de jeugdige al twee ouders heeft
- Als de man handelingsonbekwaam is
-
!! erkenning betekent alleen ouderschap, GEEN GEZAG
Kan een erkenning ongedaan worden gemaakt?
Nee, alleen als blijkt dat de erkende vader niet de bioloigische vader is kan het kind de rechtbank
verzoeken om de erkenning te vernietigen
Vaderschapsactie= de moeder vraagt de rechter om de verwekker van haar kind te verplichten een
bijdrage te leveren in de kosten van studie en levensonderhoud van het kind. (het BW legt namelijk
de verwekker de plicht op om voor de kosten van studie en onderhoud te zorgen)
Duo ouderschap
Sinds 2014 is het zo dat de vrouw met wie de moeder bij de geboorte getrouwd is ook automatisch
juridisch ouder is van het kind
VOORWAARDE: het kind moet zijn verwerkt met genetisch materiaal door een officiele donorbank.
Als het niet via een officiele donorbank is gegaan, dan ontstaat het duo moederschap niet
automatisch , dan moet de duo moeder, met toestemming van de biologische moeder, het kind
erkennen.
!! een kind kan maximaal twee juridische ouders hebben
Adoptie
Adoptie is een manier om juridisch ouder te worden; na rechtelijke uitspraak over adoptie worden de
adoptieouders de juridisch ouders van de jeugdige. De juridische banden met de oorspronkelijke
ouders worden verbroken
‘Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie’ regelt de adoptie van buitenlandse kinderen
Procedure adoptie
1. Gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming
- Ouders moeten een verzoek indienen bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Er volgt dan
een onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming naar de geschiktheid van deze
ouders om een kind op te voeden
2. Voorlichtingscursus
- Als het onderzoek goed is, volgen de ouders een verpichte voorlichtingscursus over de
gevolgen van een adoptie
3. Beginseltoestemming
- Na de cursus krijgen de ouders als ze geschikt zijn, toestemming van de ministerie voor de
adoptie
4. Bemiddeling
- Ouders kunnen zich aanmelden bij een erkend bemiddelingsbureau. Dit bureau zoekt met
behulp van contacten in het buitenland een adoptiekind voor de ouders.
Voorwaarden voor een adoptie
Algemeen:
