In beginsel is er sprake van contractsvrijheid. Iedereen is in beginsel vrij om zelf te bepalen
met wie hij een overeenkomst sluit en partijen zijn daarbij vrij om zelf de inhoud van die
overeenkomst te bepalen. Dit laatste kan a contrario worden afgeleid uit art. 3:40 BW.
Daarin staat namelijk dat bepalingen die in strijd zijn met de wet, de goede zeden en de
openbare orde, nietig zijn en soms vernietigbaar. Hieruit kan dus a contrario worden afgeleid
dat alle bepalingen die een geoorloofd karakter hebben, wel kunnen worden aangegaan. De
contractsvrijheid is dus niet absoluut. We hebben namelijk te maken met het volgende:
De totstandkoming (lid 2), de inhoud (lid 1) en de strekking (lid 1) moeten worden getoetst
aan de wet (lid 2), aan de openbare orde (lid 1) en aan de goede zeden (lid 1).
Stap 0: voorvraag | Is er een speciale regeling op de casus van toepassing?
Art. 3:40 BW is namelijk een algemeen leerstuk. Een speciale regeling gaat voor een
algemene regeling. Wanneer de regeling al voorziet in een rechtsgevolg, is deze regeling
speciaal en dan hoeft er niet te worden getoetst aan art. 3:40 BW.
Wanneer er geen speciale regeling is, ga je verder naar stap 1.
Stap 1: lid 2 | Is de totstandkoming van de rechtshandeling in strijd met de wet?
Art. 3:40 lid 2 BW kent drie vereisten:
o Wet in formele zin
o Dwingend recht
o Verrichten (totstandkoming) van de rechtshandeling. Het handelen zelf moet dus
worden verboden.
Wanneer er sprake is van een totstandkoming van een rechtshandeling die in strijd is met
een dwingende wetsbepaling, volgt er een rechtsgevolg. Er zijn hier drie rechtsgevolgen
mogelijk:
o Nietigheid (lid 2, aanhef). Nietigheid is de hoofdregel.
o Vernietigbaarheid (lid 2, vervolg). Wanneer de dwingende wetsbepaling echter
uitsluitend strekt ter bescherming van een van de partijen, dan is de rechtshandeling
vernietigbaar. Dit is bijvoorbeeld zo bij het arbeidsrecht. De zwakke partij krijgt
hierbij de keuze. “…tenzij uit strekking iets anders voortvloeit” (dan toch nietig, bijv.
EU-recht).
o Geldigheid (lid 3). Dit is mogelijk wanneer de rechtshandeling wordt verricht die in
strijd is met een wet die niet het oogmerk heeft om geldigheid aan te tasten. Dit is
bijvoorbeeld zo bij de Winkelsluitingstijdenwet.
Wanneer er geen sprake is van een totstandkoming van de rechtshandeling die in strijd is
met een dwingende wetsbepaling, ga verder naar stap 2.
Stap 2: lid 1 | Is de inhoud of de strekking in strijd met de openbare orde of de goede zeden?
De openbare orde en de goede zeden overlappen elkaar voor een groot gedeelte en zijn dan
ook vaak moeilijk te scheiden. Zij zien allebei op de in de Nederlandse maatschappij geldende
normen van ongeschreven recht. De inhoud van de rechtshandeling ziet op datgene wat
partijen overeen zijn gekomen. De strekking van de rechtshandeling kan zien op het motief
van de handelende, maar het kan ook gaan om de gevolgen die voor hem waren voorzien.
Het motief of het gevolg moet kenbaar zijn voor anderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tax-student. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
