Klassieke en sociale grondrechten
Hoofdstuk 1 van de Grondwet geeft de grondrechten. Hierin is een verdeling:
Klassieke grondrechten (art. 1-17 en 23 Gw) | Zij garanderen een staatsvrije sfeer, waarin de
burgers zonder overheidsinmenging van zekere vrijheden gebruik kunnen maken. De
overheid moet zich in principe van ingrijpen onthouden. Overheidsonthouding staat dus
centraal.
Het doel is de vrijheid voor burgers waarborgen.
Sociale grondrechten (art. 19, 21 en 22 Gw) | Overheidsinstanties hebben de taak door het
treffen van voorzieningen om een samenleving te bevorderen waarin burgers in staat
worden gesteld om een menswaardig bestaan op te bouwen. Het gaat hier dus om
taakstellingen van de overheid. Het gaat om aansporingen van het overheidsbeleid om het
op bepaalde doeleinden te richten. Vaak kun je je hier niet direct op beroepen. De overheid
heeft wel een grote vrijheid om de invulling te bepalen. De overheid heeft een
inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting.
Het doel is de waarborg van een goed bestuur.
Er is wel een nauwe samenhang tussen klassieke en sociale grondrechten. Klassieke grondrechten
hebben sociale grondrechten nodig om te kunnen functioneren. De vrijheid om onderwijs te mogen
geven (klassiek grondrecht) kan niet werkelijk functioneren zonder een recht op bekostiging van
bepaald onderwijs van overheidswege (sociaal grondrecht).
Internationale regeling van grondrechten
Na de Tweede Wereldoorlog ontwaakte het besef dat handhaving van de grondrechten meer
betekende dan het de burgers in staat stellen een menswaardig bestaan te leiden.
Het is goed ter wille van de vrede, indien alle landen de grondrechten handhaven.
In 1948 werd de Universele verklaring van de rechten van de mens aangenomen. Herin zijn zowel
klassieke als sociale grondrechten geformuleerd.
De juridische betekenis van de verklaring is geen formele binding aan haar inhoud: het is een
verklaring en geen verdrag. Toch niet juridisch irrelevant: bij de interpretatie van grondrechtelijke
bepalingen in verdragen en grondwetten kan de rechter rekening houden met de verklaring.
Horizontale werking
Het gaat om de vraag of er ook sprake kan zijn van derdenwerking van grondrechten: kunnen ze ook
tegen andere machten dan overheden worden gebruikt?
In particuliere verhoudingen diende het beginsel van contractsvrijheid te gelden. Wel konden
grondrechten indirect in privaatrechtelijke rechtsverhoudingen doorwerken, bijvoorbeeld doordat
een beding in een overeenkomst in strijd was met de openbare orde of de goede zeden.
De overheid is altijd aan grondrechten gebonden, ook waar overheidsinstanties aan privaatrechtelijk
rechtsverkeer met burgers deelnemen, dienen zij de grondrechten in acht te nemen.
Internationale verdragen: het verdrag verplicht de Nederlandse staat tot het erkennen van
horizontale werking, waarna de burger een beroep kan doen op het internationaal geïnspireerde
nationale privaatrecht
Verdragen | Er zijn verschillende verdragen met grondrechten. Hierin zit een tweedeling:
Europese verdragen
o EVRM | Hierin staan klassieke grondrechten opgenomen.
o EUROPEES SOCIAAL HANDVEST | Hierin staan sociale grondrechten over
arbeidsvoorwaarden, stakingsrecht, sociale zekerheid etc.
Internationale verdragen -> verdragen ontwikkeld door de VN
, o IVBPR | Het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Het
verdrag gaat over klassieke grondrechten. De bepalingen zijn een ieder bindend.
o IVESCR | Het internationaal verdrag inzake economische, sociale en culturele
rechten. Het verdrag gaat over sociale grondrechten. De bepalingen zijn niet een
ieder bindend.
Verschillen tussen de Nationale Grondwet en de grondwetten in verdragen:
In de Grondwet bestaat de beperkingsclausule van het EVRM niet. Er is voor de beperking
geen democratische noodzaak vereist.
De wetten in de internationale verdragen zijn ruimer dan alleen de wet in formele zin waar
de nationale Grondwet van spreekt.
In het EVRM worden meer doelen van beperkingen gegeven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tax-student. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.