Methode Uitleg + kenmerken van kwalitatief onderzoek
Case study De gevalstudie staat voor een gedetailleerde, intensieve studie van een afgebakende onderzoekseenheid (een
individu, een collectiviteit, een organisatie, een netwerk, een subcultuur, een zaak, een verschijnsel, enz.), zoals die
zich in de sociale werkelijkheid manifesteert.
Methodologisch Ontwerp, meerdere waarnemingstechnieken en informatiebronnen aanwenden om de complexiteit van het ‘het
e benadering. geval’ in kaart te brengen en te begrijpen mixed methods
Enkelvoudige (n = 1), het particuliere van die ene situatie staat centraal of een meervoudige studie, waarbij er
gezocht wordt naar overeenkomsten en verschillen tussen de casussen. Bij een meervoudige gevalstudie worden
onderzoekseenheden dus eerst individueel (within case) bestudeerd en dan onderling vergeleken (between case).
Dit gebeurt in een zogenaamde ‘iteratieve cyclus’: vaststellingen, hypothesen en reflecties op basis van één geval
toetst men aan andere gevallen. Door de vergelijking van verschillende eenheden probeert men de inzichten te
verfijnen, ze te valideren en de externe validiteit van de waarnemingen en interpretaties te vergroten.
Doel: op zoek gaan naar diepgaande informatie
Informatie uit verschillende databronnen afkomstig, wordt onderling vergeleken. Op basis van die verschillende
bronnen ontwikkelen onderzoekers een beschrijving of een analyse van de geselecteerde onderzoekseenheid.
datatriangulatie.
Vaak inductief (diepgang), minder deductief Je wilt theoretische uitspraken doen en hebt minder verwachtingen
over wat je gaat aantreffen.
Verkennend – wetenschappelijke theorie speelt de minste rol en dit is vooral bedoeld om bepaalde gevallen
echt gedetailleerd te beschrijven, denk bijvoorbeeld aan: biografische studies waarin iemands leven uiteen
wordt gezet;
Beschrijvend (theorie vormend) – ontwikkelen van modellen om bepaald gedrag te begrijpen of te verklaren;
Verklarend – theorie die al bestaat te illustreren of andersom om bepaalde gedragingen herkent in je
gevalsstudie en die dan te verklaren
Theorie toetsend – ter falsificatie om bestaande theorieën onderuit te halen.
Er wordt veel belang gehecht aan sociale interacties en betekenisgeving aan deze interacties. Je wil de
mechanismen achterhalen.
Wanneer?
Een onderzoeker kiest voor een gevalstudie als het aantal te onderzoeken eenheden te klein is voor de
verschillende factoren die onderzocht worden, of als hij op een verdiepende en eerder inductieve manier, via een
minder strak voorgestructureerd protocol, kennis wil ontwikkelen.
Bij niet geregistreerde populaties, zoals drugsgebruikers en – handelaren, illegale migranten, prostituanten,
,fraudeurs, beoefenaars van cybercrime, straatjongeren etc.
Moeilijk bereikbare groepen extreme vormen van deviantie. Denk aan terrorisme, sm-praktijken,
kinderpornografie, pedofilie, genocide, maar ook ontbossing van tropisch regenwoud, seriemoord, maffiafamilies,
voetbalsupporters van de harde kern, gangs en lady killers.
Onderzoek naar sociale instituties zoals gevangenissen, politiekorpsen, psychiatrische instellingen,
toezichthoudersinstanties en onderzoek inzake maatregelen, interventies, beleid, alternatieve sancties,
rehabilitatieprogramma’s.
Crimes of the powerful, met name organisatie-, overheids- en White collar crime, vaak moeilijk te achterhalen en
blijft veelal verborgen. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek naar kartelvorming door Henk van de Bunt (2008)
en Gilbert Geis (1967).
Selectie:
Intrinsieke gevalsstudie: de onderzoeker beoogt vooral een beter inzicht in dit specifieke geval. Het geval wordt
niet bestudeerd omdat het andere gevallen representeert, of omdat het een bepaald probleem of kenmerk
illustreert, maar omdat het geval zelf interessant is.
Instrumentale reden: de onderzoeker gebruikt het geval om een bepaalde problematiek in kaart te verwerven of er
een veralgemenende uitspraak over te kunnen doen.
Collectieve gevalsstudie, om overeenkomsten en verschillen te beschrijven: men onderzoekt een aantal gevallen
tegelijkertijd (meervoudige gevalstudie) om een fenomeen, een populatie of een algemene omstandigheid beter te
begrijpen.
Een casus zeer gedetailleerd uitdiepen om o.a. de mechanismen/modus operandi te achterhalen.
Vier soorten gevalstudies:
a. Gevalstudies die geen veralgemening of abstractie (geen theorie) beogen (biografische studies door
misdaadjournalisten);
b. Gevalstudies die via beschrijving of verklaring aan de theorievorming willen bijdragen. Vele gevalstudies
leveren nieuwe concepten of theorieën op, soms in de traditie van de Grounded Theory. In een volgende
stap kunnen beleidsaanbevelingen worden geformuleerd;
c. Gevalstudies waarbij theorie gebruikt wordt om een verschijnsel te beschrijven of het te verklaren of,
omgekeerd, om een theorie te illustreren;
d. Gevalstudies die een theorie willen toetsen. Vaak nemen deze studies de vorm aan van een ‘negatieve’
gevalsbenadering, d.w.z. men falsifieert een bestaande algemene theorie door op gevallen te komen die de
theorie niet ondersteunen.
Voordelen:
Zeer multidisciplinair, de gevalstudie staat heel sterk binnen ‘moeder’disciplines, zoals de antropologie,
psychologie, recht en geschiedenis.
Door dark number is triangulatie nodig en wordt er gebruik gemaakt van mogelijke, onafhankelijke variabelen en
, aspecten (holisme).
Vaak de beste optie door ethische en praktische problemen, zoals toegang, non-response, geheimhouding,
veiligheid, databescherming etc.
Interesse in extreme gevallen, je kunt niks zeggen over de representativiteit. Denk aan het gedrag van
seriemoordenaars, leden van extreme sektes, zelfmoordterroristen of grote beursfraudeurs. Maar ook zware
straffen, massamoord of maffiabazen.
Dilemma’s
Afbakening: wat is de onderzoekseenheid of anders geformuleerd, ‘wat wordt als een (goed) ‘geval’ gedefinieerd?
De afbakening van eenheid van onderzoek gebeurt steeds in functie van de probleemstelling en de operationele
vraagstelling. Allereerst moet de grootte van de onderzoekseenheid (micro, meso, macro) worden vastgesteld.
Theoretische selectie, rekening houden met theoretische overwegingen zoals het toetsen en valideren van
bevindingen of het herkennen van patronen tussen casussen, het zoeken naar tegenstrijdige bevindingen, het
aanvullen van theoretische tekorten en het uitsluiten van alternatieve verklaringen.
Vertekening van de case (geen kritische selectie), het geselecteerde geval heeft een bias. Onderzoekers hebben
vaak de neiging om gevallen te kiezen die hun ideeën bevestigen, durf ook negatieve of kritische gevallen te kiezen
die je eigen hypothesen in gevaar brengen.
Vergelijkbaarheid cases beperkt, zorg dat de gevallen in een meervoudige of collectieve gevalstudie op dezelfde
soort onderzoekseenheid betrekking hebben.
Problemen met de rapportage, wat is nou het meest interessant?
Interne validiteit (hoog) vs. Externe validiteit (lastig)
Kwalitatieve “Interviews are conversations where meanings are not only conveyed, but cooperatively built up, received,
survey interpreted, and recorded by the interviewer”. Mason (2002) omschrijft het interview als een conversatie met een
(interviews) bepaald doel, in een flexibele, vloeibare stijl. Het doel wordt bereikt via een actief engagement van de interviewer
én de respondent rond relevante topics, ervaringen en/of gebeurtenissen. Active interview, de realiteit wordt
benaderd als een dynamisch, gedecontextualiseerd en te ontdekken bestaan.
Diepte-interviews: een interview kan beschouwd worden als een gespreksvorm waarin een persoon – de interviewer
– zich bepaalt tot het stellen van vragen over gedragingen, opvattingen, houdingen en ervaringen (..) aan één of
meer anderen – de participanten of geinterviewden – die zich voornamelijk beperken tot het geven van antwoorden
op die vragen. Conversation with a purpose.
Wanneer?
Je wilt op zoek naar de belevings- en ervaringsaspecten, ideeën, emoties van de betrokkenen.
Het perspectief en de betekenissystemen (insider’s view) van één groep of meerdere groepen analyseren en/of
begrijpelijk maken en zoeken naar gedeelde en particuliere ervaringen (Verstehen).
De respondent wordt beschouwd als een ‘Knowledgeable agent’ die in staat is om te spreken over het waarom van
, zijn handelen. Aandacht voor de samenhang tussen handelingen en de betekenis die daaraan wordt gegeven door
de actoren zelf. Drie vormen van kennis: het discursieve (redenen) en praktisch bewustzijn (stilzwijgende kennis)
en het onbewuste vormen de hoofdbestanddelen van zijn theorie van het subject.
Details, diepte, nuance dingen van binnenuit begrijpen.
Soorten:
- Gestructureerde of gestandaardiseerde interviews: richting een kwantitatieve vragenlijst, vragen stellen aan
de hand van een vooraf gestelde vragenlijst.
- Semi- of half gestructureerde interviews: meest gebruikt je stelt de vraag aan de hand van een topic lijst
ofwel een interviewerschema (guide), onderwerpen al bedacht van tevoren, maar niet in een duidelijke
volgorde want deze wordt bepaald door het verloop van het gesprek en de logica van de gedachtegang van
de respondent. Het verhaal van je respondent volgen met houvast.
- Ongestructureerd diepte interview: helemaal open, niet veel gebruikt. Sprake van minimale sturing, er wordt
een algemeen thema aangereikt door te starten met één brede beginvraag die zo goed mogelijk aansluit bij
de belevingswereld van de respondent (open ended interview). Bijzondere vorm is het narratieve interview,
levensverhaal en orde van de respondent (ongecensureerde vorm).
Voordelen:
- Bij het verzamelen van verdiepend materiaal kunnen we onverwachte dingen leren.
- Flexibiliteit: meer ruimte voor inbreng of expertise van de respondent
- ‘Natuurlijke’ weergave betekenisgeving respondent
Nadelen meer ‘open’ interviews
- Informatie moeilijk te ordenen/systematiseren
- ‘Interview effects’: elke interviewer ander interview? Kenmerken van de interviewer, zoals geslacht,
afkomst, of leeftijd, maar ook opleidingsniveau, taalgebruik, uiterlijk en kledij kunnen een belangrijke
invloed hebben op het verloop van het interview en het opbouwen van een eventuele vertrouwensband
bevorderen of hypothekeren.
- Flexibiliteit/improvisatie interviewer: je moet aan heel veel verschillende dingen denken, luisteren, begrip
tonen, band opbouwen etc. Er worden hoge eisen gesteld aan de persoon van de onderzoeker, die over
voldoende communicatieve en verbale competenties en feeling moet beschikken.
- Tijdrovend, vooral het uittikken en analyseren van de interviews.
- Duur, verplaatsingen interviewer en opnamemateriaal.
Constructivistische benadering
- Eerlijkheid/openheid: vertelt je geinterviewde wel de waarheid?
- Interpretatie correct?
- Interviewer als mijnwerken (tunnel graven naar informatie bij de respondent en achterhalen wat de ideeën
