Samenvatting
Samenvatting Thema's Maatschappijleer VWO 4 Hoofdstuk 2 Rechtstaat
Hoofdstuk 2 rechtsstaat. een samenvatting van alle paragrafen met illustraties waar nodig. Stel gerust vragen!
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
2.1 idee en oorsprong van de rechtsstaatWat is een rechtsstaat?
Een rechtstaat is een staat waarin je als burger met grondrechten wordt beschermd tegen de
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Een autoritaire staat heeft één machthebber die
alles bepaalt, en er is weinig tot geen bescherming voor de burger. Nederland is een
Democratische rechtsstaat. Ze mogen meedoen aan vrije verkiezingen en ze mogen indirect
meebeslissen over politieke kwesties. Daarnaast is Nederland een Sociale Rechtsstaat. Er
zijn wetten om het welzijn van de burger te verbeteren.
Vertrouwen en wederkerigheid
In een rechtsstaat heerst veel sociale cohesie, burgers houden zich aan de wet en
verwachten dat anderen dat ook doen. Rechtszekerheid zorgt dat de overheid zich ook aan
de wetten moet houden.
Hoe is de rechtstaat ontstaan?
in de achttiende eeuw was in Europa de verlichting, vanaf de zestiende eeuw kende Europa
weinig gelukkige perioden. In de achttiende eeuw kwam er verzet tegen onrecht in de
maatschappij. De burgerij had eigen economisch belangen gekregen. Ondernemende burgers
waren vanaf de zestiende eeuw de wereld ingetrokken, waardoor ze rijkdom en kennis
vergaarde. Het bestaande wereldbeeld en mensbeeld begon te wankelen, want God zorgt niet
voor oorlog, armoede en ellende -dit kwam door burgers. Mensen geloofden in de kracht van
rede en vrijheid.
Sociaal contract
Thomas Hobbes, John Locke en Jean-Jacques Rousseau hebben als uitgangspunt dat
mensen in vrijheid en gelijkheid worden geboren, maar dat door de echte wereld vrijheid niet
altijd beschikbaar is. Daarom moeten mensen een sociaal contract sluiten waarin ze tot
afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
Staat
De eerste taak van de staat is burgers en hun eigendommen beschermen. De staat heeft
geweldsmonopolie, ze is de enige die geweld mag gebruiken. De staat is gebonden aan de
wetten die burgers zelf opstellen. De staat wordt meester en knecht.
De Franse filosoof Montesquieu bedacht de trias politica. De wet wordt verdeeld in de
wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht.
, De beginselen van de rechtsstaat
Het beginsel van de grondrechten: alle mensen zijn in vrijheid en gelijkheid geboren en
moeten zo ook kunnen samenleven.
soevereiniteits-en democatiebeginsel: de mensen sluiten gezamenlijk en vredesakkoord, het
sociaal contract.
Legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract tussen mensen kan afdwingen,
maar die strikt gebonden is aan de wetten die de partijen zelf hebben opgesteld.
Beginsel van de trias politica: de macht van de staat wordt voor de zekerheid verder begrensd
door interne scheiding van de staatsmacht.
De eerste rechtstaten
in 1776 maakten de Amerikaanse kolonisten zich los van de Engelse koning. Ze vormde een
grondwet en de staatsmacht werd gebonden aan het recht en vooral aan de grondrechten van
de burgers verzameld in “the bill of Rights” samen vormde dut de Amerikaanse constitutie. In
1789 volgde de franse revolutie, dat jaar werd de verklaring van de rechten van de mens en
burger opgesteld. In 1799 pleegde een staatsgreep en vestigde een verlichte dictatuur (de
machthebber houdt in zekere maten rekening met de bevolking). Tijdens de slag bij waterloo
in 1815 werd napoleon verslagen, koningen kwamen weer aan de macht. Pas in de
negentiende eeuw kwam een staatsgreep dichterbij.
2.2 grondwet en grondrechten
De grondwet in Nederland:
• legt de fundamentele rechten van burgers vast
• Begrenst de macht van de staat en garandeert daarmee de vrijheden van burgers
• geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
• drukt de eenheid van de natie uit; binnen het staatsverband vormen alle burgers, ondanks
alle verschillen, toch een eenheid.
Ontstaan grondwet
Door de Franse revolutie kreeg Nederland in 1798 de staatsregeling van de Bataafse
republiek. Dit is een voorloper van de grondwet waarin staat dat iedere burger gelijk is,
vrijheid van meningsuiting heeft, vrijheid van drukpers en godsdienstvrijheid. In 1813 was de
val van napoleon en een jaar later werd Nederland een constitutionele monarchie. (Koninkrijk
met grondwet). Burgers hadden weinig grondrechten, behalve vrijheid van godsdienst. Koning
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chiaraleoni. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen