Kennistoets
Psychopathologie
Hoorcolleges &
Literatuur
PSYCHOPATHOLOGIE
Samenvatting Blok 1 & 2
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 t/m 4: Inleiding in de Psychopathologie, Diagnostiek &
Classificatie, Risico- en Beschermende factoren, KOPP/KOV ................. 2
Verstandelijke beperkingen ..................................................................... 24
Hoofdstuk 7: Gehechtheid en hechtingsstoornissen / Trauma- en
stressgerelateerde stoornissen ............................................................... 30
Hoofdstuk 8: Autismespectrumstoornissen (ASS) .................................. 44
Hoofdstuk 10: Taal-, spraak- en leerstoornissen / Leerstoornissen ........ 59
Hoofdstuk 11: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) .............. 66
Hoofdstuk 12: Agressie en gedragsstoornissen / Gedragsstoornissen .. 77
Hoofdstuk 13: Angst en angststoornissen / Angststoornissen ................ 89
Hoofdstuk 14: Stemming en stemmingsstoornissen / Bipolaire en
depressieve stoornissen ........................................................................ 103
Hoofdstuk 15: Eten en eetstoornissen / Eetstoornissen ....................... 116
Hoofdstuk 16: Middelengebruik en middelenmisbruik /
Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen ..................................... 129
Bijlagen .................................................................................................. 138
Verschillende psychologische stromingen.......................................... 138
,Hoofdstuk 1 t/m 4: Inleiding in de Psychopathologie, Diagnostiek &
Classificatie, Risico- en Beschermende factoren, KOPP/KOV
Ontwikkelingspsychopathologie
Ontwikkelingspsychopathologie = de wetenschappelijke
discipline die onderzoekt hoe psychische stoornissen
ontstaan en zich ontwikkelen
- Ontwikkeling = groei
- Psycho = hoofd
- Patho = ziekte/stoornis
- Logie = leer/wetenschap
Omdat zoveel verschillende factoren een rol spelen bij het
ontstaan en beloop van psychische stoornissen, gebruikt de
ontwikkelingspsychopathologie de inzichten van
verschillende disciplines:
- De ontwikkelingspsychologie = de normale ontwikkeling
- De klinische psychologie = de afwijkende ontwikkeling
- De pedagogie = de opvoeding
- De kinderpsychiatrie = psychiatrische ziekten
- De biologie = erfelijkheid en lichamelijke rijping
- De sociologie = de maatschappelijke processen
- De antropologie = culturele normen en waarden
- De epidemiologie = het vóórkomen van ziekten en stoornissen onder de bevolking
Kinderen met psychische aandoeningen hebben op een aantal vlakken moeite om zich
‘normaal’ te gedragen.
Wat is ‘normaal’? = gedrag dat volgens de heersende maatschappelijke normen, waarden en
verwachtingen niet te veel afwijkt van het gemiddelde
3 belangrijke thema’s:
1. Vroeger en nu
Iemands gedragsmogelijkheden worden in de loop van zijn leven complexer.
Hoe ouder een kind wordt, hoe meer vaardigheden ze beheersen.
Bij het veranderen en complexer worden van gedrag spelen niet alleen de actuele
verwachtingen en eisen die aan hen worden gesteld een rol, maar ook vroegere
ervaringen.
Herinneringen beïnvloeden
de waardering van bepaalde
ervaringen, maar ervaringen
beïnvloeden ook weer
herinneringen.
Hulpverleners kunnen
gebruikmaken van verhalen
van hun cliënten door goed
te luisteren en hen helpen
om in samenspraak
eventueel een andere kijk op
hun verleden te ontwikkelen.
, 2. Een dynamisch gezichtspunt
Wie ‘ontwikkeling’ benadrukt, zegt daarmee ook dat je afwijkend gedrag of een
psychische stoornis wel of niet hebt, maar dat je er in wisselende mate en onder
verschillende omstandigheden meer of minder last van hebt.
Of we gedrag normaal of wenselijk vinden, hangt samen met de
ontwikkelingsopgaven die een kind op een bepaalde leeftijd heeft
3. Een uniek individu met unieke ervaringen
Verschillende factoren beïnvloeden op verschillende momenten zowel het ontstaan
als het beloop van gedrag
a. Kindgebonden factoren > genetische aanleg, sekse, leeftijd, etc.
b. Ouder- en gezinsgebonden factoren > opleiding, inkomen, gezondheid, etc.
c. Omgevingsgebonden factoren > sociale (on)gelijkheid, culturele normen en
waarden, etc.
Hoe ernstig een stoornis wordt en hoe sterk het kind/omgeving eronder lijdt, is
afhankelijk van de verschillende factoren.
Classificatie
Classificatie = een persoon herkennen, er een naam aan geven en indelen in een categorie
Een classificatiesysteem kan helpen om niet alleen onderscheid te maken tussen
symptomen, maar ook verschillen en overeenkomsten te signaleren tussen kinderen met
problemen
In de ontwikkelingspsychopathologie word onderscheid gemaakt tussen grote groepen
stoornissen (gedragsstoornissen, angststoornissen, etc.) en binnen deze groepen worden
subgroepen onderscheiden (angststoornissen → paniekstoornis, separatieangst, agorafobie,
etc.)
Voor psychische problemen geldt ook dat er altijd sprake is van graduele verschillen tussen
mensen. → Ze zijn er in allerlei soorten, de mate van ernst kan binnen 1 soort zeer
verschillen.
Mensen kunnen heel blij zijn met zo’n ‘etiket’, maar het kan ook stigmatiseren (kinderen en
volwassenen worden nagewezen omdat zij een stoornis hebben.
Een etiket kan leiden dat iemand zich er ten onrechte naar gaat gedragen.
Ook kan het ervoor zorgen dat de individuele verschillen tussen de ‘etikettendragers’ niet
worden gezien → er wordt gegeneraliseerd
DSM-5
DSM = Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
- Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5)
a. Geschiedenis van de DSM
Sinds 2013 de DSM-5
Gebaseerd op afspraken die specialisten maken voor elke groep stoornissen. Deze
afspraken hebben een wetenschappelijke basis, maar staan vaak ter discussie.
