INLEIDING IN HET NEDERLANDSE RECHT, HOOFDSTUK 2
HOOFDSTUK 2.1
Om de vrijheid van een individu te beschermen moet machtsconcentratie worden voorkomen. Dit kan worden
gedaan door de leer van Trias Politica (verder: TP) (Montesqieu, 1689-1755). TP wordt ook wel leer van de
machtenscheiding genoemd. Er is binnen deze machtenscheiding sprake van een wetgevende, uitvoerende en
rechtsprekende macht. Deze aparte machten worden uitgevoerd door gescheiden organen met gescheiden
functies.
Volgens Montesqieu is alleen TP niet voldoende. Er moet ook sprake zijn van checks & balances.
Checks = onderling toezicht tussen verschillende machten
Balances = onderling machtsevenwicht
De opvatting dat de wet de enige rechtsbron is wordt het legisme genoemd. Volgens Rousseau (1712-1778)
moet het recht uitsluitend van het volk afkomstig zijn. In de loop van de 19 e eeuw ontstond de
codificatiegedachte: het recht moet op systematische wijze in wetboeken worden opgenomen.
HOOFDSTUK 2.2
Wetgevende macht: bestaat uit de regering en de Staten-Generaal (art. 81 GW). De regering bestaat
uit de koning + ministers (art. 42 lid 1 GW) en de ministerraad (art. 45 GW) (alle ministers + kabinet
(ministers en secretarissen tezamen)). De Staten-Generaal bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer
(art. 50 + 51 GW).
Uitvoerende macht: Betreft de regering. Wanneer de regering een besluit neemt heet dit een
Koninklijk Besluit (verder: KB). Dit kan bestuur of wetgeving betreffen. Wanneer het wetgeving betreft
heet dit een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Een rechtsvaststelling ten aanzien van een
individuele persoon heet een beschikking.
Rechtsprekende macht: de samenstelling en werkwijze van de rechtsprekende macht is vastgelegd in
de wet op rechterlijke organisatie (Wet RO). De belangrijkste taak van deze macht is de beslechtiging
van geschillen op basis van algemene regels. Als een rechter wordt ingeschakeld zonder een geschil is
er sprake van een beschikking in plaats van een vonnis/arrest. Een rechter is op basis van art. 12 wet
Houdende Algemene Bepalingen (wet AB) niet bevoegd om wetgeving te maken. In NL is geen van de
machten het sterkst. Er is dus sprake van een machtsevenwicht.
HOOFDSTUK 2.3
Naast TP bestaat er nog een andere manier om spreiding van machten te realiseren. Dit kan door een splitsing
aan te brengen tussen centrale organen en publiekrechtelijke lichamen ter plaatse (decentralisatie). Er zijn
twee vormen van decentralisatie:
Territoriale decentralisatie: Het bestuur van lagere overheden. In provincies zijn dit de provinciale
staten. Het bestuur van een provincie bestaat uit het college van gedeputeerde staten onder leiding
van de commissaris van de koning. In gemeenten maakt de gemeenteraad de wet. Het bestuur is hier
in handen van het college van burgemeester en wethouders.
Functionele decentralisatie: Wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden worden toegekend met het
oog op het verwezenlijken van een specifieke doelstelling (denk hierbij aan waterschappen).
Binnen gemeenten of provincies is er sprake van autonomie of medebewind. Bij autonomie mogen gemeenten
en provincies zelfstandig zaken regelen. Bij medebewind moeten provincies en gemeenten op grond van de
wet meewerken aan wat op centraal niveau is besloten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinhees. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
