5.2 – BLOEDVLEKPATROONANALYSE
De analyse van bloedvlekpatronen kan een vorm van fysiek bewijs leveren over wat er tijdens het verloop van een misdrijf is
gebeurd en de volgorde waarin deze gebeurtenissen plaatsvonden. Het kan daarom een cruciale rol spelen bij de
reconstructie van plaats delict. Bloedvlekpatroonanalyse is de interpretatie van bloedvlekpatronen die aanwezig zijn op
gewelddadige misdaadscènes om de gebeurtenissen te helpen reconstrueren die plaatsvonden tijdens het plegen van een
misdrijf. Volwassen menselijke mannen bevatten ongeveer 5 tot 6 liter bloed en vrouwen 4 tot 5 liter. Zoals bij alle vormen
van fysiek bewijsmateriaal is het van essentieel belang dat alle bloedvlekken die op een plaats delict aanwezig zijn, worden
vastgelegd door middel van een passende combinatie van aantekeningen, schetsen, foto’s en/of videobeelden.
Bloedvlekken worden gegroepeerd in drie basiscategorieën: actief (projected), passief (passive) en overdracht (transfer).
5.2.1 – PROJECTED BLOODSTAINS
Actieve bloedvlekken worden gedefinieerd als bloedvlekken die worden veroorzaakt door bloed dat door een andere kracht
dan zwaartekracht is verplaatst. Bloedvlekken van dit type kunnen op verschillende manieren ontstaan. ze kunnen
bijvoorbeeld optreden als gevolg van een botsing met het lichaam van een slachtoffer met een deel van het lichaam van de
aanvaller, zoals een vuist en/of een wapen. Bloedvlekken veroorzaakt door een botsing nemen meestal de vorm aan van een
spatpatroon, waarbij talloze kleine bloeddruppels over het doeloppervlak worden verspreid. Een andere type actieve
bloedvlek wordt veroorzaakt door de projectie van bloed onder druk op een oppervlak. dit gebeurt vooral wanneer een
slagader wordt doorbroken en het hart blijft pompen. Het bloedvolume dat uit een doorboorde slagader onder druk komt,
kan groot zijn (ook wel gutsen genoemd) of relatief klein (spurts genoemd). Het algemene patroon van deze geprojecteerde
bloedvlekken kan duidelijk de stijging en daling van de bloeddruk in de slagaders weerspiegelen. De aanwezigheid van
stekels (d.w.z. lineaire vlekken) is ook kenmerkend voor dit type actieve bloedvlek en wordt veroorzaakt door het betrokken
bloedvolume en de druk waaronder het bloed wordt geprojecteerd. Een ander voorbeeld van actieve bloedvlek is een
bloedvlek die voortkomt uit een secundair object dat doordrenkt is met bloed, zoals het wapen dat bij een aanval wordt
gebruikt. Er kan bloed van het voorwerp worden geslingerd terwijl het beweegt of als gevolg van een plotselinge stopzetting
van de beweging. Vlekken die op deze manier ontstaan, worden soms afgedankte vlekken genoemd. Het geproduceerde
patroon is karakteristiek samengesteld uit individuele druppels bloed die langs een lijn zijn verdeeld. Deze lijn kan gebogen
of recht zijn, afhankelijk van de omstandigheden van de afzetting. Door dergelijke bloedvlekpatronen te onderzoeken, kan
het mogelijk zijn om het minimumaantal keren af te leiden dat een slachtoffer is geraakt, aangezien elke lijn overeenkomt
met ten minste één slag. Naast algemene informatie over de manier waarop bepaalde bloedvlekpatronen zijn ontstaan, kan
er meer waardevolle informatie worden afgeleid uit het beschikbare bloedvlekbewijs. In het geval van actieve bloedvlekken
kan het bijvoorbeeld mogelijk zijn om vast te stellen in welke richting de bloeddruppels zicht voortbewogen toen ze een
doeloppervlak raakten. Als individuele druppels bij een botsing traanvormige vlekken veroorzaken, kan de
bewegingsrichting worden onderscheiden aan de hand van de richting waarin de staarten van de individuele vlekken wijzen.
Dit is meestal dezelfde als de bewegingsrichting van de bloeddruppels. De enige uitzondering op deze regel betreft de
vlekken die ontstaan wanneer een grotere druppel bloed op een oppervlak botst en kleinere druppels afwerpt. Het
staartgedeelte van deze kleinere ‘satelliet’-vlekken wijst naar de moederdruppel. Het is daarom belangrijk om onderscheid
te maken tussen ouder- en satellietvlekken bij het interpreteren van de reisrichting. Gedetailleerd onderzoek van
bloedvlekken , zowel actief als passief, kan ook informatie opleveren over de hoek waaronder het bloed het oppervlak heeft
geraakt. Dit staat bekend als de impacthoek. Het verwijst naar de scherpe hoek tussen het traject van de druppel en het
doeloppervlak gezien vanuit een rechte hoek ten opzichte van het vlak van het traject dat loodrecht staat op het oppervlak
van het doel. Het is bijvoorbeeld bekend dat een in wezen cirkelvormige bloedvlek op ene hard, glad, vlak oppervlak
ontstaat wanneer de impacthoek ongeveer 90o bedraagt. Over het algemeen wordt, naarmate de impacthoek kleiner wordt,
de vorm van de resulterende bloedvlek steeds langer hiervan kan gebruik worden gemaakt om informatie te verkrijgen over
het traject en het punt van herkomst van bloeddruppels.
5.2.2 – PASSIVE BLOODSTAINS
Passieve bloedvlekken worden gedefinieerd als bloedvlekken die uitsluitend onder invloed van de zwaartekracht worden
gevormd. Ze omvatten kenmerken als bloedstromen, plassen en druppels. Passieve bloedstromen die op een plaats delict
worden aangetroffen, kunnen uitgebreid zijn en oppervlakken en voorwerpen bedekken, evenals delen van het lichaam van
de slachtoffer. Dit is echter niet altijd het geval, omdat de positie van het lichaam onder bepaalde omstandigheden de
zwaartekrachtstroom van bloed kan voorkomen. De interpretatie van patronen die door bloedstromen ontstaan, kan
informatie opleveren over de vraag of een lichaam na de dood is verplaatst. Veranderingen in bijvoorbeeld de
stromingsrichting die niet kan toegeschreven aan andere factoren duiden erop dat het lichaam is verplaatst. Een onderzoek
van andere passieve bloedvlekken kan informatie opleveren over de tijd die is verstreken sinds het bloedvergieten heeft
plaatsgevonden. In het geval van druppels en poelen kunnen de droogtijden bijvoorbeeld worden geschat door vergelijking
met de resultaten van experimenten waarbij rekening wordt gehouden met de oppervlakteomstandigheden en de
omgevingsfactoren die aanwezig zijn op plaats delict. Een ander belangrijk aspect met betrekking tot het drogen van plassen
en staande bloeddruppels is de initiële vorming van een buitenste ring van opgedroogd bloed binnen een zeer korte
tijdsperiode. Er is aangetoond dat dit gebeurt binnen 50 seconden nadat het bloed is vergoten. Pogingen om dergelijke
uitdrogende bloedvlekken na deze tijd te verwijderen, bijvoorbeeld door af te vegen, slagen er meestal niet in de
aangekoekte buitenring uit te roeien. Zo kan worden waargenomen of uitdrogende bloedvlekken na het ontstaan ervan zijn
1
, verstoord. Observatie van de vorm van een passieve bloedvlek die wordt veroorzaakt wanneer een druppel bloed op een
oppervlak druppelt, kan informatie onthullen over de impacthoek van de druppel. Dit fenomeen is ook relevant voor het
ontstaan van bepaalde actieve bloedvlekken.
5.2.3 - TRANSFER BLOODSTAINS
Transferbloedvlekken zijn vlekken die op oppervlakken zijn afgezet als gevolg van direct contact met voorwerpen die zijn
verontreinigd met nat bloed. Het gemakt waarmee nat bloed kan worden overgedragen, betekent dat dit soort
bloedvlekken vaak aanwezig is op bloedige misdaadscenes. Nauwkeurig onderzoek van overdrachtsbloedvlekken kan
waardevolle informatie opleveren over de contactpunten tussen individuen en objecten tijdens het verloop van een misdrijf.
Het kan ook helpen om de beweging van de betrokken individuen vast te stellen. overdrachtsvlekken kunnen ontstaan door
elk voorwerp dat nat is van bloed, inclusief wapens die bij een aanval worden gebruikt en delen van het lichaam van het
slachtoffer of de aanvaller. Er kunnen transfervlekken achterblijven wanneer een wapen aan een stuk stof wordt afgeveegd.
Het patroon van de resulterende overdrachtsvlek kan gedetailleerd genoeg zijn om het klassekarakter te onderscheiden. In
uitzonderlijke omstandigheden kan het mogelijk zijn om nog verder te gaan en het feitelijke wapen te identificeren. Het
patroon van een overdrachtsvlek is van belang bij het vaststellen van het type object dat de vlek heeft veroorzaakt. Als een
bepaald patroon zich echter herhaaldelijk voordoet, kan ook de beweging van het betreffende object worden gevolgd. In
veel gevallen wordt dit soort repetitieve patroon veroorzaakt door met bloed bevlekte schoenen, voeten of handen. Na de
initiële besmetting neemt de hoeveelheid bloed die wordt afgezet bij elk volgend contact af, totdat deze uiteindelijk op is en
het spoor van de individuele verantwoordelijke verdwijnt. Het is opmerkelijk dat zelfs wanneer een spoor van
transfervlekken zo zwak wordt dat het onzichtbaar is voor het blote oog, het mogelijk kan zijn om de afdrukken te
visualiseren met behulp van het luminolreagens. Bloedvlekpatroonanalyse kan worden gebruikt om de gebeurtenissen vast
te stellen die plaatsvonden tijdens een gewelddadige aanval en, in verschillende mate, de waarschijnlijke volgorde waarin
deze gebeurtenissen plaatsvonden. Bij dit soort analyses hoort ook de locatie van eventuele bloedvlekken op een plaats
delict en de kwantificering van de hoeveelheid bloed die ermee gemoeid is. De interpretatie van bloedvlekpatronen vergt
veel expertise en ervaring. De textuur van het oppervlak waarop de bloedvlek zit, zal bijvoorbeeld het uiterlijk van het
patroon beïnvloeden en moet daarom in aanmerking worden genomen. Een ander belangrijk punt dat in overweging moet
worden genomen, is dat niet al het bloed dat plaats van geweld aanwezig is, noodzakelijkerwijs van het slachtoffer is.
Sommige bloedvlekken kunnen het gevolg zijn van letsel bij andere aanwezige personen. Als de juiste monsters ter analyse
worden aangeboden, kan DNA-profilering worden gebruikt om de verschillende aanwezige bloedsoorten te identificeren.
BLACKBOARD – VIDEO’S BLOEDSPATTEN
Projected bloodstains:
Patroon dat ontstaat wanneer er een kracht op de bron van het bloed wordt uitgeoefend. Voorbeelden:
- Low impact spatters.
- Medium impact spatters.
- High impact spatters.
- Cast off.
- Arterial spurting.
- Expiratory blood blown out of the nose, mouth or wound.
Bloed plakt aan elkaar wanneer het valt, en behoudt een ronde vorm. Bloed is ook bestand tegen afvlakking als het op een
vlak oppervlak valt. Cohesie en oppervlaktespanning helpen het een gebogen vorm te behouden. Wanneer bloed van een
hoogte of met een hoge snelheid valt, vormt het satellietdruppeltjes; kleine secundaire druppeltjes rond de hoofdruppel.
Passive bloodstains
Droplets (druppels) Pool (plas) Trail (spoor)
Ronde druppels die variëren Het slachtoffer blijft op één plek Vlekken die het slachtoffer achterlaat
afhankelijk van het oppervlak. glad terwijl hij hevig bloedt. terwijl hij van de ene plaats naar de
oppervlak geeft een ronde druppel. andere gaat.
Ruw oppervlak geeft satellieten en
spikes.
2
