Dit is mijn overzichtelijke samenvatting van H12 uit het boek Psychiatrie. Alle persoonlijkheidsstoornissen heb ik uitgewerkt zodat je o.a. de belangrijkste kenmerken ervan begrijpt. Hopelijk heb je er wat aan!
H12: persoonlijkheidsstoornissen en impulsbeheersingsstoornissen
12.1 inleiding
Iets kan worden aangemerkt als een persoonlijke stoornis wanneer gedragspatronen
inflexibel worden dat ze persoonlijk lijden veroorzaken of wanneer ze het sociale of
beroepsmatige functioneren van een betrokkenen belemmeren.
12.2 typen persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornissen: excessief rigide gedragspatronen of manier van omgang
met anderen die negatieve consequenties heeft. Verstoorde persoonlijkheidstrekken
komen rond adolescentie aan het licht, ze blijven dan vaak bestaan en ze raken diep
geworteld waardoor verandering moeilijk is. Kinderen met psychische gedragingen
hebben een groter risico om later een persoonlijkheidsstoornis te ontwikkelen. Mensen
met een stoornis zien vaak niet hoe erg de gevolgen van hun gedrag voor hun leven zijn.
DSM-5 geeft 6 criteria voor een persoonlijkheidsstoornis:
1. Patroon van ervaringen/gedragingen dat afwijkend is van wat je normaal vind in
samenleving op cognitief, affectiviteit, interpersoonlijk, impulsbeheersing vlak.
2. Het patroon is star en zichtbaar in veel persoonlijke en sociale situaties.
3. Het patroon veroorzaakt beperkingen in functioneren op belangrijke terreinen.
4. Patroon is stabiel, van lange duur & niet later opgetreden dan vanaf adolescentie.
5. Er is geen andere psychische stoornis als verklaring.
6. Het is niet toe te schrijven aan effecten van lichamelijke aandoeningen of drugs.
Ook verdeeld het DSM-5 persoonlijkheidsstoornissen op in 3 clusters:
A. Mensen die als vreemd of excentriek worden beschouwd. Dit zijn paranoïde-,
schizoïde, en schizotypische persoonlijkheidsstoornissen.
B. Mensen met overmatig dramatisch, emotioneel of labiel gedrag. Dit zijn
antisociale-, borderline-, histrionische en narcistische-persoonlijkheidsstoornissen.
C. Mensen die nerveus of angstig lijken. Dit zijn vermijdende-, afhankelijke- en
dwangmatige-persoonlijkheidsstoornissen.
, 12.3 persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door cluster A
Mensen met deze stoornis hebben problemen met relaties met anderen of tonen er
weinig belangstelling voor. Dit cluster wordt ook wel het ‘bizarre’ cluster genoemd.
12.3.1 paranoïde-persoonlijkheidsstoornis
Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis: wordt gekenmerkt door onterecht wantrouwen
omtrent de motieven van anderen, maar niet zo sterk dat betrokkenen aan wanen lijden.
Als gevolg hiervan hebben ze weinig vrienden en intieme relaties. Psychologen wegen
culturele of sociaalpolitieke factoren mee voordat ze tot de diagnose komen. Immi-
granten die uit een oorlogsgebied komen kunnen ook zo overkomen maar daarmee moet
de stoornis niet verward worden. Mensen met de stoornis hebben geen wanen. Ze
zoeken zelden behandeling want anderen zijn de oorzaak van hun problemen. Het komt
vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
12.3.2 schizoïde-persoonlijkheidsstoornis
Schizoïde-persoonlijkheidsstoornis: wordt gekenmerkt door blijvend gebrek aan
interesse in sociale relaties, vlakke emoties en sociale teruggetrokkenheid, wel onder-
houden ze een beter contact met de werkelijkheid dan bij schizofrenie. Mannen met de
stoornis maken zelden afspraakjes en trouwen zelden. Vrouwen nemen de afspraakjes
voor lief maar nemen geen initiatief en hechten zich niet aan hun partner. Wel is er een
tegenstelling tussen uiterlijke schijn en innerlijke beleving. Het kan lijken dat ze ergens
weinig behoefte naar hebben maar vanbinnen hebben ze wel de wensen en raken eraan
gehecht. Bijv. behoefte aan seks en gehecht raken aan pornografie.
12.3.3 schizotypische-persoonlijkheidsstoornissen
Schizotypische-persoonlijkheidsstoornis: wordt gekenmerkt door excentrische
(ongewoon) gedachten of gedrag, maar zonder duidelijk psychotische kenmerken. Ze
hebben geen samenhangend zelfbeeld en ze ontbreken vaak aan een richting in het
leven. Ze missen vermogen tot empathie en interpreteren dingen verkeerd. Mensen met
deze stoornis hebben vaak ook emotionele stoornissen (depressie, angst, suicidaal). Ze
hebben betrekkingswanen (bijv. geloof dat anderen met ze praten) en magisch denken
(bijv. het hebben van een 6e zintuig). Hun gezicht toont weinig emotie. Het komt meer
voor bij mannen. De stoornis is genetisch en uit onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van
schizofrenie bij mensen met een gedeelde genetische aanleg kan worden bepaald door
aanwezigheid van andere factoren, bijv. stressvolle ervaringen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bethvandermade. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
