Samenvatting vanuit het boek:
Clijsen, M., Garenfeld, W., Kuipers, G., van Loenen, E., & van Piere, M. A. G. B. (Eds.). (2018). Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen. Bohn Stafleu van Loghum.
Het bio psychosociaal model
1. Is in staat het ontstaan van afwijkend gedrag te verklaren vanuit het
biopsychosociaal model
Je kijkt naar de biologische kant, de psychosociale kant en naar de sociale
kant bij een aandoening. Dit is een benaderingswijze waarbij je rekening
houdt bij de biologische kant, de psychosociale kant en de sociale kant, dit
is de meest brede benaderingswijze. Uit deze verschillende gebieden
kunnen mensen ontregeld raken.
Typering van het biopsychosociaal model
Het biopsychosociale model is een concept dat, onder die naam, in de
nationale en internationale psychiatrie na de tweede wereldoorlog grote
invloed heeft gekregen en dat nog steeds populair is. De uitdrukking als
zodanig heeft in de wetenschappelijke literatuur bekendheid gekregen
door de publicaties van de Amerikaanse cardioloog George Engel (1913-
1999) maar de manier van denken bestond binnen en buiten de
psychiatrie al veel langer en werd breed gedeeld. Hierboven maakten we
bijvoorbeeld al kennis met Adolf Meyer. We zien hier af van een overzicht
van alle denkers die men tot deze groep zou kunnen rekenen.
We geven in box 1.3 een voorbeeld uit een recent Nederlands
promotieonderzoek van psychiater brouwers uit 2007. Op fraaie wijze
wordt hier het biopsychosociale model als ordeningskader gebruikt, maar
tevens ingevuld met concrete resultaten van wetenschappelijk onderzoek.
Box 1.3 Keten van gebeurtenissen leiden tot impulsief gewelddadig gedrag
Impulsief gewelddadig gedrag is plotseling optredend gedrag zonder
daaraan voorafgaande bewuste besluitvorming, waarbij het toegepaste
geweld vaak overmatig is ten aanzien van de mate van provocatie. Eerst
staan wij stil bij het systeemniveau van het zenuwstelsel. Normaliter
verloopt de reactie met gevaar op geweld in eerste instantie via de
amygdala en de nucleus accumbens, twee centraal in het brein gelegen
kernen, die een primaire impuls tot actie, in dit geval aanvallen,
genereren. Deze primaire impuls wordt echter meteen doorgestuurd naar
hogere hersengebieden. Daar wordt hij gewogen op zijn doelmatigheid en
vergeleken met ervaringen uit het verleden. De prefrontale hersenen en
het limbische systeem spelen daar natuurlijk een belangrijke rol bij.
Uiteindelijk komt er een secundaire impuls tot stand of wordt een
handeling zelfs opgeschort. Uit beeldvormend onderzoek is bekend dat
bepaalde hersengedeelten worden geactiveerd bij bepaalde overwegingen
of gedragingen die de primaire impuls modificeren. ‘Respect voor de
ander’ is een dergelijke overweging en die heeft te maken met een
activatie van de orbitofrontale cortex: ‘liefde voor de ander’ is verbonden
met de werking van de anterieure cingulatus: ‘uitdoving van actie’ met die
van de mediale prefrontale cortex en ‘schelden’ met activatie van de
rechter pariëtale kwab. Waarom ontspoort dit proces van modificatie van
de primaire impuls soms? In de eerste plaats kan bij stressgevoelige
, mensen door de provocatie een overmatige cortisolproductie
plaatsvinden. Traumatische jeugdervaringen kunnen daar de oorzaak van
zijn. De sterke cortisolproductie remt de invloed van de hogere corticale
centra, waardoor iemand zich de context van zijn handeling niet meer
realiseert. Datzelfde kan ook gebeuren als er om welke reden dan ook
sprake is van een serotoninetekort, dat ook kan samenhangen met een
traumatische voorgeschiedenis, zoals bij een
borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Ook een toegenomen
dopamineproductie heeft deze uitwerking. Alcoholgebruik kan die
versterken. Dat geldt ook voor cocaïnegebruik, dat overigens tevens de
serotonineproductie verlaagt.
Op het niveau van het psychisch functioneren heeft men gevonden dat de
cognitieve activiteit die normaliter agressief gedrag remt, wordt gehinderd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Eliiine. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
