Een (beknopte) samenvatting van het eerste deel/hoofdstuk van Literatuur in de Wereld. Deze samenvatting bedraagt paragraaf 1.1 tot en met paragraaf 1.7
Literatuur in de wereld
Hoofdstuk 1.1: literatuurbeschouwing
Drie soorten literatuurbeschouwing:
1. Literaire kritiek
2. Essayistiek
3. Literatuurwetenschap
Metataal vs objecttaal
Schematische weergave van het literaire veld:
- Van auteur (zender) tot lezer (ontvanger)
- Vereenvoudigd model: in werkelijkheid is communicatie veel ingewikkelder
- Partijen/instituties bemiddelen tussen auteur en lezer
- Drie stadia in het proces:
o Materiële productie: het ontstaan van het object van het boek en de eigenschappen
van de tekst
Auteur, tekst
o Distributie: verspreiding van het boek
Uitgever, boekhandel, bibliotheek
o Symbolische productie: betekenisgeving van het boek
Literaire critici, literatuuronderwijs
Literary critisism
In dit hoofdstuk staat literaire kritiek centraal.
Literaire kritiek:
- Recensies
o Journalistieke literatuurkritiek of literaire kritiek in engere zin
- Essays
- Literatuurwetenschap
o Verslaglegging van onderzoek naar literaire teksten
Literaire kritiek in engere zin: oordeel over teksten. Normatieve uitspraken uitgaand van subjectieve
beleving
Literatuurwetenschapper: schakelt subjectieve beleving uit en probeert tot uitspraken over teksten
te komen die van oordelen zijn ontdaan.
Literatuurwetenschapper kan buiten het literaire veld gezet worden, omdat zijn doel niet is om een
waarde te geven aan de tekst, maar om betekenis te geven. Hij bestudeert het literaire veld juist.
Taken van de literatuurwetenschap volgens Douwe Fokkema en Elrud Ibsch:
- Vaststellen van potentiële betekenissen van teksten
- Geven van een zo volledig mogelijke reconstructie van de context van een tekst
- Onderzoeken van de gerealiseerde betekenissen van een tekst
o Betekenissen die door lezers/critici aan teksten zijn toegekend
Fokkema en Ibsch vinden niet alleen dat literatuurwetenschappers naar objectiviteit moeten streven,
maar ook dat deze objectiviteit te bereiken is.
Literaire kritiek (recensies)
Literaire kritiek wordt vaak als een soort strijd beschreven: critici zijn niet alleen in gevecht met het
boek, maar ook met elkaar, voor of tegen bepaalde vormen van literatuur en voor hun idee van wat
literatuur moet zijn of doen.
, Literaire critici zijn succesvol als hun oordelen herkenbaar zijn geworden door middel van media.
De recensent heeft meerdere dimensies:
- Kritische dimensie
o De recensent velt altijd een oordeel
- Journalistieke dimensie
o De recensent heeft een voorlichtende functie over het boek
Wetenschappelijke literatuurbeschouwing
Soms publiceren literatuurwetenschappers hun analyses in wetenschappelijke vaktijdschriften. Deze
hanteren een strenge reviewprocedure: bijdragen worden door verschillende wetenschappers
beoordeeld en verbeterd.
Verschillen tussen recensies en wetenschappelijke literatuurbeschouwingen
- Wetenschappelijke artikelen vertrekken vanuit een vraagstelling
- Wetenschappelijke artikelen geven geen oordelen over de geanalyseerde teksten
- In wetenschappelijke verhandeling worden bevindingen gerelateerd aan en gepositioneerd in
het wetenschappelijke debat
Literaire kritiek kenmerkt zich door: betrokkenheid
Literatuurwetenschap kenmerkt zich door: distantie
Essayistiek
Een tussenvorm tussen literaire kritiek en literatuurwetenschap.
Essayistiek volgens H. van Gorp: beschouwend proza waarin de schrijver zijn persoonlijke visie geeft
op een actueel of algemeen-menselijk probleem in de vorm van een niet al te uitgebreide
verhandeling.
Essayistiek volgens Van Dale: niet te korte, voor een ruim publiek bestemde subjectief gekleurde
verhandeling over een wetenschappelijk of letterkundig onderwerp, gekenmerkt door goede,
persoonlijke stijl.
Verschillen tussen essayistiek en literatuurwetenschappelijke beschouwing:
- Een essay is bedoeld voor een ruim publiek
- Een essay heeft geen vraagstelling
Essays over literatuur verschijnen traditioneel in literaire tijdschriften en zijn geschreven door
literaire auteurs en soms literaire critici.
Hoofdstuk 1.2: literatuur
Literatuur volgens Van Dale (1): het geheel der schriftelijke overlevering van een volk of een tijd.
In werkelijkheid wordt lang niet de hele schriftelijke traditie van generatie op generatie doorgegeven.
Slechts een deel van het erfgoed behoort tot de canon, de rest wordt vergeten.
Tweede definitie literatuur volgens Van Dale: schone letteren
Dit is erg subjectief
Twee soorten definities
Twee uitersten in definities van literatuur:
- Essentialistische definitie:
o Probeert de vinger te leggen op de essentie. Deze wordt opgevat als eigenschap van
het gedefinieerde object. Dit kunnen bijvoorbeeld rijm, enjambementen en witregels
zijn bij poëzie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emdeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
