EEN BESCHRIJVING GEVEN VAN DE COMPLEXITEITSNIVEAUS VAN STRUCTUREN IN
HET LICHAAM
Cellen: de kleinste onafhankelijke eenheden van het lichaam. Elk celtype is
gespecialiseerd om een specifieke functie te vervullen die het lichaam in zijn
behoeften voorziet (zenuwcellen: zenuwimpulsen).
Weefsels: de cellen die overeenkomen in vorm en functie. Bestaat uit een groep
cellen met gelijke functie en opbouw (spierweefsel).
Organen: bestaan uit verschillende soorten weefsels en zijn geëvolueerd om een
specifieke functie uit te oefenen (maag).
Orgaanstelsels/systemen: bestaan uit een aantal organen en weefsels die samen
bijdragen aan één of meer vitale functies van het lichaam (maag:
spijsverteringsstelsel). Het menselijk lichaam bevat meerdere stelsels die in
onderlinge afhankelijkheid specifieke functies vervullen, noodzakelijk voor een goede
gezondheid.
EEN DEFINITIE GEVEN VAN DE BEGRIPPEN ‘MILIEU INTÉRIEUR’ EN ‘HOMEOSTASE’
Milieu intérieur (extracellulaire vloeistof): De vloeistof buiten de cel, dus de vloeistof
waarin cellen en organen zich bevinden (= interstitiële vloeistof, = weefselvloeistof)
(vocht, O2, temperatuur).
Homeostase: het constant houden van het inwendig milieu door vele
regelmechanismen.
NEGATIEVE EN POSITIEVE FEEDBACKMECHANISMEN MET ELKAAR VERGELIJKEN
Regulatiesystemen sporen veranderingen in het milieu intérieur op en reageren daarop.
Zo wordt de homeostase gehandhaafd. De detector pikt de prikkel op, het
controlecentrum interpreteert deze vervolgens (te hoog, te laag, precies goed), waarna
de effector wordt ingezet om het probleem te verhelpen. Wanneer het probleem is
verholpen zal de originele prikkel wegvallen.
, Negatieve feedback: lichaam wordt terug in balans gebracht door een
tegenovergestelde reactie op te wekken. Indien een variabel stijgt, laat negatieve
feedback het dalen en als het daalt, laat negatieve feedback het terug stijgen tot het
normale niveau. Het systeem wordt zo in een stabiele toestand gehouden en de
homeostase gehandhaafd.
Positieve feedback: hierbij wordt de verandering in het lichaam alleen maar
versterkt. De homeostase wordt hierbij niet in balans gebracht. Positieve feedback
komt alleen voor bij processen die snel voltooid moeten worden. Denk aan de
bloedstolling, baarmoedercontracties bij de bevalling en de spijsvertering. Als het
gewenste effect is bereikt keert de situatie weer terug naar het evenwicht.
DE FUNCTIES VAN DE TRANSPORTSYSTEMEN IN HET LICHAAM BESCHRIJVEN
Transportsystemen zorgen ervoor dat alle lichaamscellen in verbinding staan met zowel
mogelijke ondersteunende stoffen alsook de mogelijkheid bieden om afvalproducten af
te scheiden.
Bloed: transporteert stoffen door het hele lichaam via een uitgebreid netwerk van
bloedvaten. Het bloed bestaat uit twee componenten: een vloeistof, plasma, en een
vast deel, de bloedcellen.
o Plasma: bestaat voornamelijk uit water met daarin allerlei opgeloste stoffen
(voedingsstoffen, zuurstof, chemische verbindingen, afvalproducten uit
lichaamscellen).
o Bloedcellen: men onderscheidt drie soorten bloedcellen gegroepeerd volgens
functie:
- erytrocyten (rode bloedcellen): vervoeren zuurstof en koolstofdioxide
tussen longen en lichaamscellen.
- leukocyten (witte bloedcellen): beschermen het lichaam tegen infectie en
andere xenobiotica (lichaamsvreemde stoffen).
- trombocyten (bloedplaatjes): zijn van essentieel belang zijn bij de
bloedstolling.
Cardiovasculair systeem: bestaat uit een netwerk van bloedvaten en het hart. Er zijn
drie soorten bloedvaten:
o arteriën (slagaders), die het bloed vanuit het hart vervoeren;
o venen (aders), die het bloed naar het hart terug vervoeren;
o capillairen (haarvaartjes), die arteriën en venen met elkaar verbinden.
De bloedvaten vormen een netwerk dat bloed transporteert naar de longen
(longcirculatie) (zuurstofopname, afscheiding koolstofdioxide) en naar de cellen in
andere delen van het lichaam (grote of lichaamscirculatie).
Lymfoïde systeem: bestaat uit een aantal lymfevaten die beginnen als blind
eindigende buisjes in de interstitiële ruimte (milieu intérieur) tussen de capillairen
(haarvaten) en de weefselcellen.
, o Lymfe: weefselvloeistof dat ook materiaal bevat dat is afgevoerd van
weefselruimten (plasma-eiwitten, bacteriën, celafval). Wordt via de
lymfevaten teruggevoerd naar de bloedsomloop nabij het hart.
o Lymfeklieren: hier wordt de lymfe gefilterd en worden microben (micro-
organismen) en andere stoffen verwijderd.
o Het lymfoïde systeem zorgt ook voor de productie- en rijping van de
lymfocyten, de witte bloedcellen die betrokken zijn bij het immuunsysteem.
DE FUNCTIES VAN HET ZENUWSTELSEL EN HET ENDOCRIENE STELSEL VAN INTERNE
COMMUNICATIE SAMENVATTEN
Zenuwstelsel: snelwerkend communicatiemiddel in het lichaam via elektrische
impulsen door middel van neurotransmitters. De voornaamste componenten zijn de
hersenen, het ruggenmerg en de perifere zenuwen.
Endocriene stelsel: bestaat uit een stelsel van afzonderlijke klieren die verspreid door
het hele lichaam liggen. Deze klieren scheiden chemische stoffen – hormonen – af in
het bloed. Hormonen stimuleren specifieke doelorganen die betrokken zijn bij
metabolische processen en andere cellulaire activiteiten, groei en rijping van het
lichaam. Endocriene klieren reageren op het gehalte van bepaalde stoffen in het
bloed (glucose, ionen, speciale hormonen).
IN HOOFDLIJNEN BESCHRIJVEN HOE HET LICHAAM STOFFEN ABSORBEERT
Zuurstof: lucht komt bij het ademen via de bovenste luchtwegen in de longen
terecht. Ze passeren daarbij de pharynx (keel), de larynx (strottenhoofd), de trachea,
twee hoofdbronchiën (één voor iedere long) en een groot aantal kleinere bronchiën.
Deze kleine vertakkingen eindigen in alveoli (longblaasjes): kleine dunne luchtzakjes
die zijn omgeven door een netwerk van dunne capillairen. Op dit niveau vindt de
uitwisseling plaats van de vitale gassen tussen de longen en het bloed.
Voedingsmiddelen: tot de voedingsstoffen worden gerekend: water, koolhydraten
eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen. Ze zijn onmisbaar voor: handhaving van de
vochtbalans van het lichaam, de toevoer van energie (vetten, koolhydraten) en de
toevoer van de bouwstenen die het lichaam nodig heeft.
DE AFVALSTOFFEN NOEMEN DIE DOOR HET LICHAAM WORDEN VERWIJDERD
Koolstofdioxide: is een afvalproduct van het celmetabolisme (stofwisseling). Het lost
op in lichaamsvloeistoffen die daardoor zuur worden. Om de pH binnen normale
waarden te houden, moet het koolstofdioxide dus in voldoende maten worden
verwijderd. Dit gebeurt hoofdzakelijk via de longen, tijdens het uitademen.
Urine: bestaat uit water en afvalproducten en wordt gevormd in de nieren. De nieren
handhaven de vochtbalans onder invloed van hormonen van het endocriene
systeem. Ook spelen ze een rol bij de regulatie van de pH van het bloed. De blaas
dient als opslagplaats van urine, totdat de urine wordt geloosd bij de mictie (het
lozen van urine).
