Plaats strafrecht
Het strafprocesrecht is een onderdeel van het publiekrecht.
Functie van het strafrecht
- Hoofdfunctie: tegengaan van eigenrichting.
● Voorkomen dat burgers onderling problemen gaan uitvechten.
- Dit betekent dat de geweldsmonopolie ligt bij de overheid en dus bij de staat.
- Het recht tot vervolging voorbehouden aan de officier van justitie als
vertegenwoordiger van de staat.
Doelen van het strafprocesrecht
- Vergelding
● Door leedtoevoeging.
● Iemand heeft een strafbaar feit gepleegd, die moet daarvoor afgestraft
worden en hem moet dus leed worden toegevoegd.
- Generale preventie
● Voorkomen dat anderen dergelijke strafbare feiten plegen.
- Speciale preventie
● Recidive voorkomen.
● Voorkomen dat degene die een strafbaar feit heeft gepleegd nogmaals of nog
een ander strafbaar feit pleegt.
Kenmerken van het strafprocesrecht
- Regelt de betrekkingen tussen burgers en staat: het recht van de overheid om
burgers te straffen op grond van normschendingen.
- Handhaving van de openbare orde door middel van straffen, vergelding.
- Vervolgingsmonopolie ligt bij de staat → OM is als vertegenwoordiger van de staat
belast met de vervolging van strafbare feiten.
- Het is bedoeld als ultimum remedium.
● Als alle andere middelen niet ertoe leiden dat geen strafbare feiten worden
gepleegd dan moet je het strafprocesrecht inzetten.
- Alle betrokkenen rechters zijn specialistisch.
Onderverdeling van het strafrecht
- Formeel
● Strafprocesrecht oftewel de strafvordering.
● Vind je terug in het wetboek van strafvordering.
- Materieel
● Bepaalt wat een strafbaar feit nou is en welke feiten strafbaar zijn.
- Sanctierecht
● De straffen en maatregelen.
● Voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden opgelegd.
,Formeel strafrecht
- Dit is het strafprocesrecht en vind je terug in het wetboek van strafvordering.
- Het is voor het grootste deel geregeld in het WvSv maar soms ergens anders.
- Bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële
strafrecht is overtreden althans men vermoedt dat die regel is overtreden.
- Denk aan regels voor bevoegdheden van politie de duur van de voorlopige
hechtenis, de inhoud van de dagvaardingen etc.
Materieel strafrecht
- Verzamelnaam voor alle strafbepalingen.
→ Alle artikelen bepalen wat strafbaar is en wat niet.
- Voor een groot deel vastgelegd in het wetboek van Strafrecht (WvSr).
- Daarnaast vind je in het materiële strafrecht niet alleen de strafbaarheid maar ook de
algemene leerstukken die betrekking hebben op uitsluitend (dan wel beperking) van
de strafbaarheid en de uitbreiding van de strafbaarheid.
Sanctierecht
- De voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden opgelegd.
- Voorwaarden waaronder straffen ten uitvoer worden gelegd.
- Staat zowel in het WvSr als in het WvSv.
De wet als bron van het strafrecht
- De wet
● WvSr (commune strafrecht → regels in het WvSr)
- BK 1: Algemeen
- BK 2: Misdrijven
- BK 3: Overtredingen
● Aanvullende wetten (bijzondere strafrecht)
- Denk aan de Opiumwet, de wet wapens en munitie, de wet
economische delicten, de wegenverkeerswet etc.
● Lagere wetgeving
- Denk aan de APV’S en de provinciale verordeningen.
Strafrecht theorieën
Er bestaan twee hoofdroutes aan strafrechtstheorieën:
Waarom straffen?
- Vergelding: rechtvaardiging van straf
● Je hebt iets strafbaars gedaan dus je verdient een straf dus daarom vinden
wij het gerechtvaardigd dat er gestraft wordt.
- Preventie: rechtvaardiging van straf
● Voorkomen dat er problemen ontstaan door van tevoren in te grijpen.
● Sluit aan bij de doelen van het strafrecht: vergelding, speciale preventie,
generale preventie.
, Basis van het strafrecht → Legaliteitsbeginsel → Artikel 1 WvSr
Geen feit is strafbaar dan op grond van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.
Je kan niet strafbaar zijn voor iets als dat niet ergens voorafgaand is bepaald.
De deelbeginselen van het legaliteitsbeginsel
1. Bepaling moet duidelijk zijn (lex certa)
● Welk specifiek gedrag onder welke voorwaarden strafbaar is.
2. Verbod van terugwerkende kracht (nulla poena)
● Er kan niet worden gestraft voor gedraging die ten tijde van het begaan van
het strafbaar feit nog niet strafbaar was gesteld.
3. Verbod van gewoonterecht (lex scripta)
● De bepaling moet opgeschreven zijn.
● Je kan niet worden gestraft als het niet in de wet staat.
4. Verbod van analogie
- Rechter mag de bepalingen niet ruim invullen.
● Met andere woorden hij mag geen analogie toepassen.
- Geen analogie → Uit een bepaling een grondregel afleiden en deze
toepassen op een concreet geval dat niet onder de aanvankelijke bepaling
gebracht kon worden.
- Elektriciteitsarrest HR 23 mei 1921, BJN 080432: Het aanmerken van het
aftappen van elektriciteit als het ‘wegnemen van een goed’ ex artikel 310
WvSr is geen analogische interpretatie.
● Als het gaat om diefstal en het wegnemen van een goed zal een
rechter steeds goed moeten kijken of het goed dat is weggenomen
onder de bepaling van artikel 310 WvSr valt.
- Meer recent voorbeeld: HR 31 januari 2012, LJN BQ9251: virtueel amulet en
masker uit Runescape werden als een ‘goed’ aangemerkt.
Soorten delicten
- Misdrijven en overtredingen
- Commissie- en omissiedelicten
- Formeel en materieel delict
- Gronddelict, gekwalificeerde en geprivilegieerde delicten
Misdrijf vs. overtreding
Misdrijven
- Rechtsdelicten die indruisen tegen fundamentele normen en waarden in de
maatschappij.
- Bijvoorbeeld: moord, diefstal, verkrachting dus over het algemeen ernstige feiten dan
overtredingen.
- Opgenomen in Boek 2 van WvSr.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DHGL. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
