De structuur van de huid beschrijven.
De huid is het grootste orgaan van het lichaam en heeft bij volwassenen een oppervlakte van ongeveer
1,5 – 2 m2. Op bepaalde plaatsen bevat de huid bijkomende structuren: klieren, haar en nagels.
Er zijn twee hoofdlagen te onderscheiden:
1. Dermis (huid): hij wordt gevormd uit bindweefsel met een matrix van collageenvezels die
doorvlochten is met elastische vezels.
- De dermis is taai en elastisch.
- De elastische vezels scheuren als de huid te veel wordt opgerekt, bij zwangerschap
en zwaarlijvigheid bijvoorbeeld, en daardoor ontstaan permanente striae of
striemen.
- Collageenvezels klunnen water vasthouden en dat geeft de huid zijn spankracht,
maar dit vermogen neemt af naamte men ouder wordt, en dan ontwikkelen zich
rimpels.
- Fibroblasten, macrofagen en mestcellen zijn de cellen die het meest in de dermis
worden aangetroffen.
- Onder de diepste laag ligt de subcutane laag die losmazig bindweefsel en wisselende
hoeveelheden vetweefsel bevat.
- De structuren in de dermis zijn:
- Bloed en lymfevaten: ateriolen vormen een fijn netwerk met capillaire
vertakkingen die zweetklieren, talgklieren, haarzakjes en de dermis
verzorgen. Lymfevaten vormen een netwerk door de hele dermis.
- Sensorische zenuweinden: de huid is een belangrijk sensorisch orgaan dat
mensen informatie verstrekt over hun omgeving. Sensorische receptoren.
(gespecialiseerde zenuweinden), gevoelig voor aanraking, temperatuur, druk
en pijn liggen overal in de dermis. Binnenkomende prikkels activeren
verschillende soorten sensorische reeceptoren. Zenuwprikkels, gegenereerd
in de sensorischee receptoren in de dermis, worden verstuurd naar het
ruggenmerg door sensorische zenuwen. Van hieruit wirden impulsen geleid
naar de sensorische cortex van de grote hersenen waar de sensaties worden
waargenomen.
- Zweetklieren en hun afvoerbuisjes: deze zijn wijdverbreid door de hele huid
en het meest talrijk in de handpalmen, voetzolen, oksels en liezen. Ze
ontstaan uit epitheelcellen. De klierlichamen liggen opgerold in het
onderhuids weefsel. Eccriene zweetklieren zijn de meest voorkomende
soorten en eindigen ter hoogte van het huidoppervlak in poriën. Het zweet
dat hier wordt geproduceerd is een doorzichtige, waterige vloeistof die
belangrijk is voor de regulering van de lichaamstemperatuur. Apocriene
klieren monden uit in de haarfollikels en worden actief tijdens de puberteit.
Ze kunnen een rol spelen in de seksuele opwinding. Deze klieren bevinden
zich bijvoorbeeld in de axilla. De belangrijkste functie van zweet is de
regulering van de lichaamstemperatuur. Overmatig zweten kan leiden tot
uitdroging en een ernstig tekort aan natrium-chloride, tenzij men meer
water en zout inneemt. Als men 7 -10 dagen is blootgesteld aan hoge
omgevingstemperaturen, daalt het zoutverlies aazienlijk door adaptie, maar
het waterverlies blijft hoog.
- Haren: deze groeien uit haarfollikels en worden gevormd door
epidermiscellen die in de dermis of het onderhuids weefsel groeien.
Onderaan het haarzakje is een klompje cellen dat de haappipilla of
haarbulbus wordt genoemd. Het haar wordt gevormd door een
vermenigvuldiging van cellen van de haarpapil en als ze omhoog worden
geduwd, weg van hun voedingsbron, sterven de cellen af ene verhoornen.
Het del van het haar boven de hid is de schacht de rest is de haarwortel.
Ruwe huid kan micorbiële groei bevatten hoewel veel verwijderd wordt door
, het voortdurende afwrijven van de bovenste lagen. Haarkler is genetische
bepaald en h.a.v. de aanwezige hoeveelheid en type melanine. Wit haar is
het gevolg van de vervanging van melanine door kleine luchtbelletjes.
- Haarspiertjes (arrector pilorum) zijn kleine bundels gladde
spiervezels die aan de haarzakjes vastzitten. Samentrekking doet de
haren rechtop staan en de huid eromheen omhoogkomen :
‘kippenvel’. Spieren worden geprikkeld door sympatische
zenuwvezels als reactie op angst en kou. Rechtoptaande haren
houden lucht vast, die als isolatielaag dient. Dit is. een efficiënt
opwarmingsmechanisme, vooral als het gepaard gaat met rillen
(onwillekeurige samentrekkingen van skeletspieren).
- Talgklieren bestaan uit secretoire epitheelcellen, afkomstig uit
hetzelfde weefsel als de haarzakjes. Ze zitten in de huid van alle
lichaamsdelen, behalve de handpalmen en de voetzolen, en
scheiden een vettige antimicrobiële stof af in de haarzakjes, sebum
(talg). Ze zijn het talrijkst in de hoofdhuid, het gezicht, oksels en
liezen. Talg houdt het haar zacht en soepel en geeft het een
glanzend uiterlijk. Het maakt de huid enigszins waterbestendig en
fungeert als bacteriedodend en schimmeldodend middel, waardoor
infectie wordt voorkomen. Het voorkomt ook dat de huid uitdroogt
en scheurt, vooral bij blootstelling aan warmte en zonlicht. De
werking van talgklieren neemt toe in de puberteit en vermindert bij
ouder worden, zodat de huid van baby’s en oudere volwassenene
meer last hebben van verwerking bij grote vochtigheid (maceratie)
2. Epidermis (opperhuid): dit is de buitenste laag van de huid en bestaat uit meerlagig verhoornend
plaveiselepitheel. De epidermis varieert in dikte. Hij is het dikste op de handpalmen en voetzolen.
- Er zijn geen bloedvaten of zenuweinden in de epidermis, maar de diepere lagen
ervan liggen in intersitieel vocht van de dermis, dat zuurstof en voedingsstoffen
levert en wordt afgevoerd als lymfe.
- De epidermis heeft diverse lagen cellen (strata). De diepst liggende is het zogeheten
kiempepitheel, de buitenste is het stratum corneum, een dikke hoornachtige laag.
- Epidermale cellen ontstaan in de kiemlaag en ondergaan geleidelijke veranderingen
tijdens hun ontwikkeling naar het oppervlak. De cellen aan de oppervlakte zijn plat,
dun, kernloos en dood, of schilfers waarin het cytoplasma is vervangen door het
vezelachtige eiwit keratine.
- De oppervlaktecellen schilferen doorlopend af en worden vervangen door cellen
daaronder. Volledige vervanging van de epidermis duurt ongeveer een maand.
- Een gezonde epidermis h.a.v. drie synchroon verlopende processen:
1. Afschilfering (verliezen) van de verhoornde cellen de oppervlakte.
2. Effective verhoorning van de cellen die het oppervlak naderen.
3. Doorlopende celdeling in de diepere lagen waarbij nieuwgevormde
cellen naar het oppervlak worden geduwd.
- De uitstekende cellen in de dermis, de papillaire laag, vormen een hechte verbinding
met de meer aan de oppervlakte liggende epidermis en zorgen voor de doorgang en
uitwisseling van voeding- en afvalstoffen naar het lagere gedeelte van de epidermis.
Deze structuur zorgt ervoor dat beide lagen stevig verbonden zijn, waardoor
beschadiging door trekken en schaven wordt voorkomen.
- Blaren ontwikkelen zich wanneer een verwonding de dermis van de epidermis
scheidt, en er sereus vocht tussen de beide lagen ophoopt.
- Op plaatsen waar de huid bloodgesteld is aan slijtage is de papillaire laag voorzien
van paralelle lijnen waardoor de huidoppervlakte een geribbelde oppervlakte krijgt.
Het patroon van de ribbels aan de vingertoppen is uniek voor elk individu en de
afdruk ervan noemen we de ‘vingerafdruk’.
- De huidskleur wordt beïnvloed door drie factoren:
