Verzuim en arbeidsongeschiktheid
Week 1. Achtergronden, trends en cijfers van arbeidsongeschiktheid
Verschillende wetten:
- Wia onderverdeelt in WGA en IVA
- Wajong
- Wao
- Ziektewet
- WAZ arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen
Wat is Sociale Zekerheid?
‘de regelingen die bescherming bieden bij sociale risico’s en bij behoeftigheid, en de
uitkeringsgerechtigden steun geven bij het vinden van werk’
Sociale zekerheid heeft 2 doelen:
- Waarborgfunctie
o AOW, zorgt ervoor dat ouderen mensen met een bepaalde leeftijd toch dat
minimum krijgen
o Inkomstendervingsregeling, je zorgt dat je als waarborgfunctie op een bepaald
bedrag blijft wat niet perse het minimum hoeft te zijn
- Activeringsfunctie
o Iedereen aan het werk zetten
Sociale verzekering alleen voor medewerkers (voorzien uit de premies)
Sociale voorzieningen voor iedereen (voorzien uit de belastingen)
Wanneer recht op WIA? Als je als medewerker langer dan 2 jaar ziek bent.
De eerste 2 jaar betaald de werkgever het loon door. Wachttijd van de WIA is 104 weken.
Ziektewet vaak tijdelijke contracten, als je 2 jaar lang in de ZW zit ga je daarna naar de WIA (met
een vast contract)
Je komt niet in de WW als je in de ziektewet zit en je tijdelijke contract afloopt omdat je een
sollicitatieplicht hebt
Artikel 23 WIA de wachttijd
Tijdens de 104 weken ziekte
- Werkgever
- Ziektewet
Na 104 weken ziekte:
- Minder dan 35% arbeidsongeschikt?
o Werkgever
1
, o Werkloosheidswet
o Bijstand
- Meer dan 35% arbeidsongeschikt?
o WIA WGA (uitkering in verband met werkhervatting gedeeltelijk
arbeidsgeschikten) tot 80% (hoofdstuk 7, artikel 54 WIA)
o WIA IVA (inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten)
80-100% (hoofdstuk 6, artikel 47 WIA)
Laatste wijzingen:
2006: Afschaffing van de WAO en invoering van de WIA
vanaf 2013: Stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd
2015: Invoering participatiewet. Deze wet verving een deel van de Wajong, de WWB en
WSW
2016: Wijziging opbouw en duur WW
2017: Lage inkomensvoordeel
2017: Aanpassingen ‘no-risk polis’
2017: Aanpassingen arbo-wet
Belangrijkste wetswijzingen
2017/2018: Wijzigingen ‘no-risk polis’ (niet meer voor 5 jaar, maar voor onbepaalde tijd)
2020: Invoering compensatieregeling transitievergoeding
Wetsvoorstel: Wijzigingen die loondoorbetalingsverplichtingen makkelijker, duidelijker en
goedkoper moeten maken.. per 1 januari 2021 wordt medisch advies bedrijfsarts bij toets WIA
leidend
Week 2. Arbo en verzuimbeleid
Doel arbeidsomstandigheden wetgeving
Voorkomen dat ongevallen en ziekten veroorzaakt door het werk voorvallen. Werknemers hebben
recht op een vellige en gezonde werkplek.
Arbo-wetgeving heeft 3 onderdelen:
1. Arbeidsomstandighedenwet
a. Geldt voor alle plekken waar arbeid wordt verricht en is een kaderwet met
algemene bepalingen. Vormt de basis van de arbowetgeving (Arbobesluit (staat er
niet in) en Arboregelgeving).
b. Artikel 3: het ontwikkelen en uitvoeren van een arbeidsomstandighedenbeleid
c. Zoveel als mogelijk gevaren voor de gezondheid voor de werknemers bij de bron
aanpakken. (bijvoorbeeld een niet werkende machine, vervangen)
d. De inrichting van arbeidsplaatsen, werkmethoden, bedrijfsmiddelen en
arbeidsinhoud zo veel mogelijk aanpassen aan de persoonlijke eigenschappen van
werknemers.
2. Arbeidsomstandighedenbesluit
a. Een uitwerking van de Arbowet met verplichte regels waar werkgevers en
werknemers zich aan moeten houden om arbeidsrisico’s tegen te gaan. Er staan
ook afwijkende en aanvullende regels in voor een aantal sectoren en categorieën
werknemers.
b. Artikel 3.11, lid 1 & Artikel 3.16 lid 1 (voorbeeld)
3. Arbeidsomstandighedenregeling
a. Concrete nadere uitwerking van het Arbobesluit. Bijvoorbeeld de eisen waar
arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken
exact moet uitvoeren.
b. Dit geeft de doelvoorschriften concreet aan.
Artikel 5, lid 1. Arbowet RI&E
Doelvoorschriften: Een wettelijke bepaling die het te bereiken beschermingsniveau aangeeft.
Arbeidsomstandighedenwet
Belangrijkste zaken wet:
2
, - Werkgever dient een RI&E op te stellen (artikel 5, lid 1)
- Werkgever dient als onderdeel van de RI&E een plan van aanpak op te stellen (artikel 5, lid
3)
- Voorkomen en beperken van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken
(artikel 6, lid 1)
- Geven van voorlichting van/aan werknemers (artikel 8)
- Meldingsplicht van arbeidsongevallen (artikel 9) SZW (Sociale zaken en
werkgelegenheid) toezichthouder
- Voorkoming van gevaar door derden (artikel 10)
- Aanbieden van een PAGO (artikel 18) Arbeidsgezondheidskundig onderzoek
Controle
- De controle vindt plaats door de 'Inspectie SZW' Sociale zaken en werkgelegenheid.
o Inspecties
o Onderzoek
- Deze heeft belangrijke handhavingsinstrumenten:
o Schriftelijke waarschuwing;
o Boete
o Werk stilleggen
o Last onder dwangsom (als een maatregel niet is uitgevoerd) Artikel 28?
Werkgever kan een discussie krijgen met de werknemer en met de SZW tijdens een onderzoek.
Werkgever is aansprakelijk voor alles wat er met de werknemer gebeurd Artikel 7:658 BW (lid 4)
Werknemers hebben ook verplichtingen, enkele voorbeelden:
• Arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen moeten op een juiste manier worden gebruikt.
• Op arbeidsmiddelen aangebrachte beveiligingen mogen niet worden veranderd of weggehaald.
• Door de werkgever beschikbaar gestelde beveiligingsmiddelen moeten op de juiste manier
worden gebruikt.
• Werknemers moeten meewerken aan voor hen georganiseerde instructiebijeenkomsten.
• Werknemers moeten door hen opgemerkte gevaren aan de werkgever melden
Bovenstaand komt uit artikel 11
Arbobeleid voeren artikel 3
Waaruit bestaat een arbobeleid, minimaal:
• Een risico-inventarisatie- en evaluatie (artikel 5)
• De preventiemedewerker (artikel 13)
o Die de veiligheid waarborgt
o Is iemand binnen de organisatie
o Constateert dingen en licht de leidinggevende in
• Een ziekteverzuimbeleid, inclusief gecertificeerd arbo-deskundige (artikel 14)
• De bedrijfshulpverlening (artikel 15)
• PAGO (artikel 18)
Voordelen van een arbobeleid:
• Creëren van een gezonde en veilige werkplek en vermijden van schadeclaims.
• En werknemer presteert beter als hij zich veilig voelt en comfortabel kan werken.
• Goede omstandigheden verhogen de motivatie van werknemers.
• Door verhoging van de motivatie ligt de productie hoger.
RI&E Risico inventarisatie en evaluatie
Risico’s inventariseren, plan van aanpak maken en risico’s evalueren
RI&E opstellen inventariseren:
1. Beschrijven van risico's binnen de onderneming (denk aan fysieke risico's)
2. De organisatie van het werk
3. De veiligheid van de werkplek en het bedrijf
3
, RI&E opstellen risico’s evalueren:
1. Inschatten van hoe vaak een risico voorkomt en
2. inschatten hoe groot het gevolg kan zijn.
--> hierdoor wordt in kaart gebracht welke risico's belangrijker zijn dan anderen.
RI&E opstellen Plan van aanpak opstellen:
1. voor elk risico omschrijf je de oplossing;
2. wie het kan en gaat doen;
3. wanneer het wordt gedaan en
4. wat de mogelijke kosten zijn.
Nb. De plannen moeten vervolgens wel uitgevoerd worden!
Ondernemingsraad: Heeft instemmingsrecht (artikel 27 WOR)
Samenvattend stappenplan:
1. opstellen RI
2. opstellen E
3. opstellen plan van aanpak
4. --> voorleggen aan arbodienst
5. voorleggen aan OR
6. ernaar werken en uitvoeren
7. wijzigen waar nodig...
Verzuimbeleid
Onderdelen, bijvoorbeeld:
• Ziekteverzuimpreventie
• Ziekteverzuimprotocol
• Verzuimregistratie- en analyse
Voordelen, bijvoorbeeld:
• Geeft duidelijke procedures die zieken moeten volgen.
• Zorgt voor minder verzuim.
• Zorgt voor minder verloop.
Directe kosten:
• Loon: zieke werknemer en/of vervanger en/of kosten overwerk collega's
• Opbouw vakantiedagen tijdens ziekte
o Je bouwt in de volledige loondoorbetalingsperiode vakantie op
o Gedachte erachter: elke medewerker heeft recht op vakantie
• Overleg met arbodienst, bedrijfsarts en UWV
• Evt. verlenging van de loondoorbetalingsperiode
o Normaal 104 weken loon door betalen artikel 7:629 BW
o 1 jaar erbij dus in totaal 156 weken (3 jaar) aan loondoorbetaling
o Je mag derde ziektejaar de persoon niet ontslaan, normaal na 104 weken wel.
- Voorbeeld: medewerker is 100 weken ziek en daarna langer dan 4 weken weer beter en
wordt daarna weer ziek. Dan beginnen de ziekteweken weer opnieuw en vervallen die 100
weken die de medewerker ziek was.
Indirecte kosten:
• Regelen en administreren van vervanging
• Lagere productiviteit + inwerktijd van de vervanger
• Vermindering van productie, gemiste winst, ongedekte overheadkosten
• Kwaliteitsverlies, langere levertijden, verlies concurrentiepositie, eventuele boetes voor
vertraging
• Toename arbeidsverzuim door druk op collega's en een slechtere werksfeer
VOORBEELD VAN EEN WERKNEMER MET EEN MODAAL SALARIS VAN 35.000,-:
4