Wat te leren:
- Hoofdstuk 1 > blz. 13-42
- Hoofdstuk 2 > blz. 43-114
- Hoofdstuk 3 > blz. 125-170
- Hoofdstuk 4 > blz. 171-226
- Hoofdstuk 5 > blz. 227-249
- Hoofdstuk 6 > blz. 251-268
- Hoofdstuk 7 > blz. 269-300
Wat te leren: 30 + 72 + 46 + 56 + 23 + 18 + 32 = 277 bladzijdes
Hoofstuk 1. Interculturele communicatie
‘Cultuur’ heeft verschillende betekenissen. In de antropologie en sociologie wordt cultuur
omschreven als ‘cultuur met een kleine c’.
Cross cultural management = verschillen van culturen in kaart brengen
Betekenissen van cultuur:
- De collectieve mentale programmering die de leden van één groep of categorie mensen
onderscheidt van die van de andere.
- Geheel van normen, waarden en verwachtingen van mensen.
Waarden zijn dingen die we belangrijk vinden (v.b. vrijheid, gezelligheid en gezondheid). Waarden
worden in landen verschillend ingevuld en nageleefd.
”Drie niveaus van programmering”
- 1. Menselijke natuur
Alles wat bij de mens is aangeboren. Voorbeelden zijn de overlevingsdrang, glimlachen, eten, drinken
en bescherming.
- 2. Cultuur
Alle regels en wetten die een groep mensen nodig heeft om voort te bestaan. Al deze regels vormen
cultuur met een kleine c. In de sociobiologie wordt dit ook wel nurture genoemd. Cultuur is datgene
wat men aangeleerd krijgt vanaf de geboorte, dit wordt mentale programmering genoemd. Vroeger
dacht men dat cultuur aangeboren was.
- 3. Persoonlijkheid van een individu
De persoonlijkheid van een individu bestaat uit een aangeboren en een aangeleerd gedeelte.
Aangeboren zijn de persoonlijkheidskenmerken, zoals de wijze van glimlachen, de manier van eten
en praten, de dingen die je soms ook bij verwanten ziet. Aangeleerd zijn de
, persoonlijkheidskenmerken die je krijgt door persoonlijke ervaringen. Het is moeilijk om te zeggen
wat aangeboren is (nature) en welk aangeleerd (nurture).
Communicatie in de onderste en bovenste laag is redelijk makkelijk. Communicatie in de middelste
laag is vaak lastiger. Er kan namelijk een miscommunicatie ontstaan over iets omdat men de
gewoonten van de andere culturen niet kent en de ander daarover beledigd.
Culturen manifesteren zich in vier verschillende aspecten:
- De buitenste schil bestaat uit de symbolen van een cultuur. Hierbij horen de nationale vlag,
kleding, gebaren, taalgebruik, voedsel en drank. Wil je tot een cultuur behoren, dan is de
eerste stap het overnemen van de symbolen.
“De culturele identiteit kan worden geconceptualiseerd als een
ui-diagram van symbolen, helden, rituelen en waarden. Hij
beeldde dit diagram af “als de schillen van een ui”, waarmee
wordt aangegeven dat symbolen de meest oppervlakkige en
waarden de diepste lagen van een cultuur vertegenwoordigen,
met helden en rituelen daartussenin.”
- De tweede schil bestaat uit de helden die het land en haar cultuur kent. Dit zijn de personen
die een voorbeeld zijn in een bepaalde cultuur.
- De derde schil zijn de rituelen. Dat zijn handelingen die rationeel gesproken niet strikt
noodzakelijk zijn, maar die voor de leden van een cultuur essentieel zijn. Rituelen kunnen
religieus zijn, maar ook seculier.
De symbolen, helden en rituelen van een cultuur zijn samen de praktijken, dat wat de mensen doen.
Buitenstaanders kunnen deze praktijken bekijken en indien de cultuur overnemen. De problemen die
ontstaan tussen verschillende culturen zijn vaak geen gevolg van verschillen in praktijken. Praktijken
kan je namelijk waarnemen en hierdoor bespreken.
- Waarden vormen de kern van een cultuur. Deze zijn dan ook meer kenmerkend voor een
cultuur dan symbolen, helden en rituelen. Waarden bepalen wat goed en niet goed is, wat
mag en wat niet mag: het is de manier van denken en de visie op de wereld die bij de cultuur
hoort. Waarden zijn onbewust en onzichtbaar, waardoor ze makkelijk tot misverstanden
leiden in interculturele communicatie.
Doordat er veel groepen mensen zijn die verschillende collectieve mentale programmeringen hebben
zijn er ook veel verschillende culturen:
- Nationale culturen bestaan uit mensen die bij elkaar horen omdat ze in één land wonen.
Binnen staatsgrenzen kunnen echter cultuurverschillen voorkomen.
Ook kan eenzelfde cultuur zich aan beide zijden van een staatsgrens bevinden.
- In de tweede plaats zijn er ook sociale culturen.
Ten eerste vind je cultuurverschillen tussen migranten uit verschillende delen van de
wereld die in één land samenleven. Naarmate generaties in een land wonen nemen
ze langzaam de cultuur van het land over.
Ten tweede vind je cultuurverschillen tussen sociale klassen, vrouwen en manen,
mensen van verschillende leeftijden en mensen met verschillende godsdiensten.
