College aantekeningen
Kunstgeschiedenis WBKA tot 1300 - 7 (jaar 1) Van een andere orde: monastieke architectuur en kunst
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
College aantekeningen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300college 7: 5/10: Van een andere orde, monastieke architectuur en kunst
In dit college staan de belangrijkste middeleeuwse kloosterordes centraal: de benedictijnen,
cluniacenzers en cisterciënzers. Aan de orde komt welke impact de door deze ordes gehanteerde
regels hadden op de kunst in de kloosters en op de architectuur.
In de eerste helft van de twaalfde eeuw zetten zowel Bernard van Clairvaux als Suger van Saint-Denis
hun visie over kerkelijke kunst op papier.
Meeste kloosters volgen de Benedictijnse orde. De Benedictijnen
hebben niet echt regels en orde. Kan iedereen er zelf iets van
maken. Hierdoor krijg je groepering die striktere regels wilden
volgen en hervormen.
DE CLUNIACENZERS
De belangrijkste van de 10de-eeuwse benedictijner
hervormingen was die van Cluny (Bourgondië).
Cluny was in 909 gesticht door Willem de Vrome, hertog van
Aquitanië onder de bescherming van de paus in Rome – vrije
abtskeuze - vrijgemaakt van bisschoppelijke macht – kon ieder
iedere hervormingsgezinde monnik uit een ander klooster
opnemen.
Bloeitijd cluniacenzerkloosters 11de/ 12de eeuw
Verspreiding van de orde van Cluny (kaart)
Cluny adellijk van karakter (adellijke families en machtige personen)
• Naast gewone taken intellectuele activiteiten – veel monniken maar de meesters waren
priesters
• Veel aandacht voor de liturgie – groots en overweldigend
• Heel veel Heiligenverering
Fig: Consecratie van het hoogaltaar van
Cluny III door paus Urbanus II, 25 oktober
1095.
Eén van de weinige die bewaard is
gebleven.
Achtergrond met goud (kostbaar), veel
kleuren.
, De enorme groei die Cluny doormaakte uitte zich onder meer in de bouw van drie opeenvolgende
abdijkerken. De Cluny III is belangrijkst hier.
Bouw Cluny III in 1088 begonnen, bekend is dat de
het hoogaltaar en vier koorkapellen op 25 oktober
1095 door paus Urbanus II werden ingewijd.
In 1109 werd abt Hugo (plaatje boven links) in het
koor begraven.
Het schip was rond 1120 gereed, maar in 1125
stortten de gewelven daarin en moest er herbouwd
worden.
In 1130 volgde de eindconsecratie door paus
Innocentius II.
De narthex werd daarna nog gebouwd en deze bouw
ging vrij langzaam.
De eerste traveeën waren weliswaar in 1131 klaar, de
torens werden echter pas rond 1225 voltooid.
Helaas is er weinig van over, want het gebouw werd na de Franse Revolutie grotendeels gesloopt; ten
laatste nog het koor in 1823. Van de enorme abdijkerk is alleen de zuidelijke transeptarm tot op volle
hoogte bewaard (rode gedeelte).
In de in 1088 begonnen en pas in 1225 geheel voltooide de derde abdijkerk was zeer rijk gedecoreerd
en enorm groot; de totale lengte bedroeg c. 187m; de kerk was 30 meter hoog.
Achthoekige onderkant met trompen en gebruikgemaakt vn spitsbogen.
Redenen voor de enorme omvang van Cluny
1. Groei aantal monniken. In 1042à 47; in 1085à 200, en in 1109à 300.
2. Alternatieve altaar plekken nodig meer ruimte nodig. Cluny gericht op statige liturgie – klooster
voor hoge adel – veel processies – voor de altaren moest ruimte worden gemaakt. Niet handig om
allerlei altaren te hebben in de zijbeuken en schipà betekend dat er ergens anders moet.
3. Cluny trok veel bezoekers – leken en monniken moesten gescheiden worden - meeste altaren in
oosten kerk, waar de leek geen of alleen beperkte toegang had. (in de transepten)
4. Verder was Cluny een intellectuele orde. Veel monniken waren tevens priester. Een priester moest
minstens eenmaal per dag de mis lezen: na zonsopgang en voor het middaguur. Maar juist in die tijd
was de monnik druk bezet met allerlei verplichte nummers. Tussen zonsopgang en het middaguur
vielen terts, ochtendmis, hoogmis en kapittelvergadering. Zo was er weinig tijd voor de priester mis,
zeker niet als er veel gegadigden waren. Wilde iedereen toch binnen de verplichte tijd aan de beurt
komen, dan waren er veel altaren nodig, zeker gezien er per dag op één en hetzelfde altaar niet
meer dan drie missen gelezen mochten
worden. Een altaar was meestal op het
oosten gericht. Vandaar de dubbele
transeptarmen.
Fig. Pilaren en kapitelen die waarschijnlijk
zijn meegenomen vanuit Rome.
Kapitelen hebben teksten erop met
gregoriaanse liederen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ndww. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67163 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen